महाराष्ट्रातील शेतजमीन खरेदी-विक्रीच्या नियमात बदल, काय आहेत नियम

Changes in the rules of sale and purchase of agricultural land

शेतजमीन खरेदी-विक्रीच्या नियमासंदर्भातील एक परिपत्रक जुलै 2021 मध्ये नोंदणी महानिरीक्षक आणि मुद्रांक नियंत्रक यांनी जारी केले होते. परिपत्रकानुसार गुंठे शेतजमीन खरेदी करण्यावर निर्बंध घालण्यात आले आहेत. महाराष्ट्रात १, २, ३ गुंठे जमीन खरेदी करायची असेल, तर त्या जमिनीचा एनए लेआउट करणे बंधनकारक करण्यात आले असून, त्या जमिनीच्या प्रमाणित क्षेत्रापेक्षा कमी लेआउटशिवाय जमीन खरेदी करता येणार नाही.

या निर्णयामुळे शेजारी संतप्त झाले असून काही शेतकऱ्यांनी परिपत्रक रद्द करण्याची मागणी केली आहे. तथापि, महाराष्ट्र नोंदणी महानिरीक्षक आणि मुद्रांक नियंत्रक यांनी माध्यमांना सांगितले की हे परिपत्रक मागे घेतले जाणार नाही. एनए ही वेळखाऊ प्रक्रिया असून शेतकऱ्यांना परवडणारी नाही, त्यामुळे सरकारने यामधे काही बदल करण्याचा निर्णय घेतला आहे.

NA प्रक्रियेबाबत महसूल आणि वन विभागाकडून १३ एप्रिल २०२२ रोजी परिपत्रक जारी केले असून, यामधे महाराष्ट्र जमीन महसूल संहिता १९६६ च्या कलम ४२ (ब) नुसार, तुम्ही राहता त्या परिसरात अंतिम विकास आराखडा प्रकाशित झाला असेल, तर अशा क्षेत्रात NA आवश्यक नाही. कलम ४२ (सी) मधील दुरुस्तीनुसार, तुम्ही राहत असलेल्या क्षेत्राचा प्रादेशिक आराखडा तयार करून मंजूर केला असेल, तर त्या भागातील जमिनीचा वापर अकृषिक कारणांसाठी करता येईल.

तसेच कलम 42 (डी) मध्ये सुधारणा करण्यात आली आहे की ज्या शेतकऱ्यांची जमीन कोणत्याही गावाच्या हद्दीपासून 200 मीटरच्या आत आहे त्यांना एनए परवानगी दिली जाणार नाही. गेल्या काही वर्षांत जमिनीच्या किमती वाढत आहेत, त्यामुळे जमिनींच्या विक्रीत वाढ झाली आहे. तथापि, महसूल कायद्याच्या तरतुदीनुसार, विखंडन लागू आहे. याचा अर्थ विखंडन कायद्यात नमूद केल्याप्रमाणे शेतजमिनीच्या रकमेपेक्षा कमी क्षेत्र खरेदी करता येणार नाही.

असे असतानाही केवळ एक, दोन, तीन गुंठे जमिनीची खरेदी-विक्री होऊन त्याची नोंदणी होत असल्याचे राज्य सरकारने निदर्शनास आणले होते. त्यामुळे राज्य सरकारने नोंदणी व मुद्रांक शुल्क विभागाला या प्रकरणाची चौकशी करण्याचे निर्देश देऊन सविस्तर अहवाल मागविला होता. या चौकशीनंतर नोंदणी व मुद्रांक शुल्क विभागाने आदेश जारी केला आहे.

महत्वाच्या बातम्या
स्मार्ट व्यवस्थापन देईल स्मार्ट उत्पादन! या पद्धतीने तुरीचे हेक्टरी 40 क्विंटल उत्पादन शक्य
सावधान! जेवणानंतर लगेच पाणी पिऊ नका; नाहीतर, भोगावे लागतील हे गंभीर परिणाम
कांद्याने केला वांदा! कपाशी उपटून लावला कांदा अन आता म्हणतोय कांदा नको रे बाबा