यंत्रांच्या उपयोगाने वाढवा शेतीतील उत्पन्न

आजच्या वेगवान चालणाऱ्या तंत्रज्ञानाच्या जगात, शेतकऱ्यांनी दैनंदिन गरजा पूर्ण करण्यासाठी शेती यंत्रणेद्वारे केलेले प्रयत्न यामुळे या पृथ्वीवरील मनुष्यांचे आयुष्य सुखकर झाले आहे. शेकडो एकर तांदूळ, गहू,  इ. पिकविण्यासाठी जमिनीवर वापरल्या जाणाऱ्या अत्याधुनिक मशीन्स शेतकऱ्यांच्या जीवनात महत्वाची भूमिका बजावतात. जगात वाढत्या लोकसंख्येमुळे, आधुनिक उपकरणाशिवाय जगाला पोसणे शक्य झाले नसते.  शेतीतील मशीनरी सामान्यत: पशुधन उत्पादन, फलोत्पादन, वनीकरण, पिकाचे उत्पादन, कीटकनाशके लागू करण्यासाठी, खते, लागवड, कापणी इत्यादी कामासाठी उपयोगात आणली जातात.

उच्च टेकनॉलॉजीची  उपकरणे सादर केल्याने कामगारांचे काम कमी झाले आहे. पारंपारिक पद्धतीपेक्षा मनुष्याने आवश्यक प्रमाणात आवश्यक वस्तूंचे उत्पादन घेण्यास मदत होत आहे. निर्धारित वेळेत काम केल्याने वेळेची बचत होण्याबरोरबर इतर जोड शेतीकामे करण्यास शेतकऱ्यास मदत होते. खर्चाच्या दृष्टीने शेतकरी  आता सुखावला आहे . कामकाजाचा विस्तार करण्यासाठी शेतकरी कामगारांना पगार देण्याऐवजी मशीन आणि त्याच्या देखभाल खर्चात गुंतवू शकतात, त्यामुळे उत्पादनात झपाट्याने वाढ करता येईल. शेती यंत्रणेमुळे वस्तूंची गुणवत्ता सुधारते आणि शेती व अन्नधान्य उत्पादनास बाजारात वाढ होते.  गरीबी निर्मूलनात कृषी यंत्रणेनेही हातभार लावला आहे. शेती मशिनरींसह उत्पादन जसजशी वाढत जाते तसतसे विक्रीही अधिक जलद होते आणि त्यामुळे अधिक रोख प्रवाह निर्माण होतो.

हे पण वाचा : शेतकऱ्यांचा देशी जुगाड ; दुचाकीच्या मदतीने काढले मक्याचे दाणे

केवळ अन्न पुरवठा करण्यासाठीच नव्हे तर वस्त्रोद्योग, साखर, जूट, भाजी तेल आणि तंबाखूसारख्या इतर उद्योगांनाही कच्च्या मालाच्या तरतुदीसाठी शेती महत्त्वाची आहे. शेती हा केवळ लोकांचा व्यवसायच नाही तर जीवनाचा मार्ग देखील आहे. जगातील बर्‍याच सीमाशुल्क आणि संस्कृती शेतीभोवती फिरतात.

मशीन्स(यंत्रामुळे ) शेतीतील कामकाजामधील अडचणी दूर करतात.शेतीची कामे जलद आणि वेळेत पूर्ण करण्यात मदत करतात. पिकांची उत्पादकता वाढवतात.अशा मशीन आहेत ज्या अगदी लहान आणि किरकोळ शेतक-यांनाही उपलब्ध आहेत. त्यांचा वापर जवळपास प्रत्येक कृषी कार्यात केला जाऊ शकतो.काही उपकरणे किंवा यंत्रसामग्री लहान आणि मध्यम शेतकऱ्यांना परवडणारी आहेत. बऱ्याच ठिकाणी मनुष्यबळ काम करणे अशक्य आहे. शेतीत कृषी कामगारांची उपलब्धता अवघड होत आहे. शेती ही श्रम-केंद्रित कार्य आहे. कामगार खर्च वाढत आहे आणि कामाचे तास कमी होत आहेत आणि कामगारांची गुणवत्ता कमी होत आहे. दिवसेंदिवस शेती कार्यात भाग घेणे कठिण होते. हे घटक लक्षात घेता आपण या उपकरणांवर किती अवलंबून आहे हे समजून येते.

कृषी यंत्रसामग्री( उपकरणे) पिकाची लागवड व कापणीसाठी वापरली जातात. प्राचीन काळापासून, लोक पिके वाढण्यास आणि काढणीसाठी वेगवेगळी उपकरणे वापरत आले आहेत. शेतातील मातीची चांगली निगा व इतर बाबीवर नियंत्रण  ठेवण्यासाठी शेतीच्या साधनांचा उपयोग केला जातो. सुरुवातीच्या अवजारांचा  औद्योगिक क्रांतीमुळे बराच विकास झाला. उगवणाऱ्या पिकांच्या मशागतीसाठी अनेक प्रकारची अवजारे विकसित केली गेली आहेत. यामध्ये लागवड, खुरपणी, सुपिकता आणि कीटकांचा मुकाबला करणे समाविष्ट आहे.

ट्रॅक्टर हे आधुनिक शेतीतील सर्वात महत्वाचे  उपकरण आहे.  ट्रॅक्टरच्या मागे काढलेल्या मशीन्सच्या ऑपरेशनसाठी इतर अनेक उपकरणे बसवली असतात.   जी शेती कामात महत्वाची भूमिका बजावतात. जसे फीड ग्राइंडर, पंप आणि इलेक्ट्रिक पॉवर जनरेटर यासारख्या उपकरणे चालविण्यासाठीही ट्रॅक्टरचा उपयोग घेण्यात येतो.  ही उपकरणे सेंद्रीय आणि नॉनऑर्गनिक दोन्ही शेतीत वापरली जातात.  ट्रॅक्टरवर बसविल्या जाणाऱ्या शेतीची उपकरनामुळे नांगरणे, डिस्किंग, कापणी व लागवड यासारखी कामे वेळेची बचत करून थोड्या वेळात केली जातात.

खालील उपकरणे आपण आपल्या दैनंदिन जीवनात शेतकामासाठी वापरात आणतो

ट्रॅक्टर ,लागवड करणारा( cultivator),कापूस कापणी मशीन, भात कापणी मशीन , लागवड करणारी मशीन (planter),सीडर्स ,फवारणी करणारी  मशीन(sprayer) ,पंप  इत्यादी .

माती लागवड  करण्यासाठी  आणि  पीक वाढू लागल्यानंतर तण काढून टाकणे व मातीची सुपीकता वाढवण्यास या यंत्राचा उपयोग केला जातो . नांगर बियाणे पेरणी आणि लागवडीच्या तयारीसाठी मातीच्या सुरुवातीच्या लागवडीसाठी वापरला जातो. नांगरण्यामागील हेतू म्हणजे मातीच्या वरच्या थराला वळविणे. हे पृष्ठभागावर ताजे पोषकद्रव्ये आणते आणि मागील पिकाचे अवशेष, ज्यामुळे ते तुटू शकतात. आणि मातीची सुपीकता टिकुन राहते . बऱ्याच वेळी योग्य हंगामात मनुष्यबळ मिळणे शक्य नाही ,अश्यावेळी ही उपकरणे आपल्या जीवनात महत्वाची भूमिका बजावत.

कृषी, सहकार आणि शेतकरी कल्याण विभाग (डीएसी आणि एफडब्ल्यू) राज्य सरकारांच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना विविध योजनांतर्गत अनुदान देते. जसे की कृषी उपकरणे (एसएमएएम) वर उप-मिशन, विविध कृषी उपकरणे व मशीन्स खरेदीसाठी राष्ट्रीय कृषी विकास योजना (RKVY),नॅशनल फूड सिक्युरिटी मिशन (NFSM)), मिशन फॉर फलोत्पादन एकात्मिक विकास (MIDH).