खरिपासाठी सोयाबीनचे ही आहेत सोयाबीनच्या अप्रतिम जाती जाणून घ्या त्यांची वैशिष्ट्ये.

(१) जे एस 93 -05 : हे सोयाबीन चे वान कमी कालावधीत परिपक्व होणारे असून या वानाचा फुलावर येण्याचा कालावधी 35 ते 37 दिवस असून परिपक्वता कालावधी 90 ते 95 दिवस एवढा आहे. फुलाचा रंग जांभळा असून 100 दाण्यांचे वजन 11 ते 12 ग्रॅम असत. या वानात तेलाचा उतारा 18 ते 19 टक्के असून हेक्टरी उत्पादकता ते 20 ते 24 क्विंटल प्रति हेक्‍टर एवढी आहे. तुलनात्मक दृष्ट्या हा वान कीड रोग प्रतिकारक्षम आहे.(२) जे एस 95 - 60 : हा सोयाबीन चा जांभळ्या रंगाची फुले असणारा वान कमी कालावधीत परिपक्व होणारा असून साधारणता 32 ते 34 दिवसात फुलात येतो व 82 ते 88 दिवसात परिपक्व होतो. या वाणाच्या 100 दाण्याचे वजन 12 ते 13 ग्रॅम असून तेलाचा उतारा 18.5 ते 19 टक्के एवढा तर हेक्टरी उत्पादकता 18 ते 20 क्विंटल प्रति प्रति हेक्टर एवढी आहे.(३) एमएयुएस - 158 : हा सोयाबीन चा जांभळी फुलं असणारा वान साधारणत 38 ते 42 दिवसात फुलात येतो व 95 ते 98 दिवसात परिपक्व होतो. या या वाणाचे 100 दाण्याचे वजन दहा ते बारा ग्रॅम एवढे असून तेलाचा उतारा 19 ते 19.5 टक्के तर हेक्टरी उत्पादकता 22 ते 25 क्विंटल पर्यंत येऊ शकते. तुलनात्मक दृष्ट्या या या वानाचा दाना टपोरा असून शेंगा पक्व झाल्यानंतर दहा ते बारा दिवस या वाणाच्या शेंगा फुटत नाही. हां वान खोडमाशी साठी सहनशील व आंतर पिकासाठी योग्य आहे.(४) एमएयुएस - 162 : शेतकरी बंधुंनो सोयाबीनचा जांभळी फुले असणारा वाण 41 ते 44 दिवसात फुलावर येतो तर शंभर ते एकशे तीन दिवसात परिपक्व होतो. या सोयाबीनच्या कोणाचे 100 दाण्याचे वजन अकरा ते तेरा ग्राम एवढे असून तेलाचा उतारा 19.5 20 टक्के एवढा असतो व हेक्टरी उत्पादकता ते 24 ते 26 क्विंटल प्रति हेक्‍टर एवढी आहे. शेतकरी बंधुंनो या वानाला शेंगा झाडाला जमिनीपासून तुलनात्मक दृष्ट्या अधिक उंचीवर लागत असल्यामुळे हा वान यंत्राद्वारे काढणीसाठी म्हणजेच मेकॅनिकल हार्वेस्टिंग साठी उत्तम आहे तसेच या वाणाच्या शेंगा परिपक्वते नंतर दहा ते बारा दिवस फुटत नाहीत.

(५) एमएयुएस 612 : हे सोयाबीन वान वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि विद्यापीठ परभणी यांनी प्रसारित केलेले असून या वानाचा परिपक्वता कालावधी 93 ते 98 दिवस असून हा वाण कमी ओलाव्यास व शेंगा तडकणे संदर्भात सहनशील म्हणून शिफारशीत आहे. सोयाबीन वरील विविध रोग व किडीसाठी सुद्धा तुलनात्मकदृष्ट्या प्रतिकारक्षम म्हणून हा वाण शिफारशीत असून मशीन द्वारे काढणीसाठी योग्य आहे. या वाणाची उत्पादकता हेक्‍टरी 24 ते 27 क्विंटल प्रति हेक्‍टर एवढी मिळू शकते.(६) एएमएस - 1001 ( पीडीकेव्‍ही येलो गोल्ड) : डॉक्टर पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठ अकोला यांनी 2018 साली प्रसारित केलेला जांभळ्या रंगाची फुले असलेला 38 ते 40 दिवसात फुलात येणार व 95 ते 100 दिवसात परिपक्व होणारा तसेच हेक्टरी 22 ते 26 क्विंटल उत्पादकता देणारा हा वाण असून तेलाचा उतारा या या वनात 19 ते 19.5 टक्के एवढा असतो तर 100 दाण्याचे वजन 10.5 ते अकरा ग्रॅम एवढे असते.(७) एएमएस एमबी -5 -18 ( सुवर्ण सोया ) : हा वान 2019 या वर्षात प्रसारित केलेला असून या सोयाबीनच्या वानाचा फुलाचा रंग पांढरा असून या वानाचा फुलात येण्याचा कालावधी 40 ते 42 दिवस व परिपक्वता कालावधी 98 ते 102 दिवस आहे या वाणाचे 100 दाण्याचे वजन दहा ते अकरा ग्रॅम तेलाचा उतारा 19.5 ते ते 20 टक्के एवढा आहे तर हेक्टरी उत्पादकता ते 24 ते 28 क्विंटल प्रति हेक्‍टर एवढी मिळू शकते.(९) पीडीकेव्ही अंबा (एएमएस - 100- 39) : हे सोयाबीनचे वाण डॉ.पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठ अकोला यांनी 2021 यावर्षी शिफारशीत केलेले वान असून या सोयाबीनच्या वानाचा फुलाचा रंग जांभळा असून फुलावर येण्याचा कालावधी साधारणत चाळीस ते बेचाळीस दिवस असून 100 दाण्याचे वजन 11.5 ग्रॅम ते 12.5 ग्रॅम एवढे असून या वानात तेलाचा उतारा साधारणता 20 ते 20.5 % एवढा असून हेक्टरी उत्पादकता 28 ते 30 क्विंटल प्रति हेक्‍टर पर्यंत मिळू शकते.

(९) पीडीकेव्ही अंबा (एएमएस - 100- 39) : हे सोयाबीनचे वाण डॉ.पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठ अकोला यांनी 2021 यावर्षी शिफारशीत केलेले वान असून या सोयाबीनच्या वानाचा फुलाचा रंग जांभळा असून फुलावर येण्याचा कालावधी साधारणत चाळीस ते बेचाळीस दिवस असून 100 दाण्याचे वजन 11.5 ग्रॅम ते 12.5 ग्रॅम एवढे असून या वानात तेलाचा उतारा साधारणता 20 ते 20.5 % एवढा असून हेक्टरी उत्पादकता 28 ते 30 क्विंटल प्रति हेक्‍टर पर्यंत मिळू शकते.

(१०) फुले संगम (के डी एस 726) : हा वाण महात्मा फुले कृषी विद्यापीठाने 2016 ला दक्षिण महाराष्ट्र, तेलंगणा आणि तामिळनाडू या भागाकरिता शिफारशीत केलेला सोयाबीनचा वान आहे. हा वाण तांबेरा रोगास कमी बळी पडणारा वान म्हणून शिफारशीत असून या वाणाचा परिपक्वता कालावधी 100 ते 105 दिवस आहे. हा वाण पानावरील ठिपके आणि खोडमाशी सुद्धा तुलनात्मक दृष्ट्या प्रतिकारक असून या वाणाची हेक्टरी उत्पादकता 23 ते 25 क्विंटल प्रति हेक्‍टर एवढी नमूद केली असून या वानाचा तेलाचा उतारा 18. 42 टक्के एवढा आहे.(११) फुले किमया (के डी एस 753) : महात्मा फुले कृषी विद्यापीठाने हा वाण सन 2017 ला दक्षिण महाराष्ट्र, तेलंगाना, तामिळनाडू, आंध्र प्रदेश व इतर काही राज्याकरिता शिफारशीत केला असून या वाणाचा परिपक्वता कालावधी 95 ते 100 दिवस असून हा वाण तांबेरा रोगास कमी बळी पडतो म्हणून शिफारशीत आहे. या वानात तेलाचा उतारा 18.25 % एवढा असून या वाणाची हेक्टरी उत्पादकता 25 ते 30 क्विंटल प्रति हेक्‍टर एवढी नमूद केली आहे.

(१२) सोयाबीन के. एस. 103 : शेतकरी बंधूंनो हा वाण महात्मा फुले कृषी विद्यापीठाने 2018साली दक्षिण महाराष्ट्र, तेलंगाना तामिळनाडू आंध्र प्रदेश व इतर काही राज्यासाठी प्रसारित केला असून या वाणाचा परिपक्वता कालावधी 95 ते 100 दिवस एवढा आहे. हा वाण तांबेरा रोगास व व सोयाबीन वरील विविध कीड व रोगास तुलनात्मक दृष्ट्या प्रतिकारक असून रासायनिक खतास उत्तम प्रतिसाद देणारा न लोळणारा म्हणून त्याची गुणवैशिष्ट्ये नमूद केली आहे. या वाणाची हेक्टरी उत्पादकता 25 ते 30 क्विंटल प्रति हेक्‍टर एवढी नमूद केली असून तेलाचा उतारा जवळपास 18.10 टक्के एवढा असतो.