जम्मू-काश्मीरच्या पाठिशी सरकार खंबीर, लॅव्हेंडरच्या लागवड प्रोत्साहनासाठी सरकारचा पुढाकार

lavender cultivation

जम्मू-काश्मीरच्या दोडा जिल्ह्यात ‘एक जिल्हा, एक उत्पादन’ योजनेअंतर्गत लॅव्हेंडर शेतीला प्रोत्साहन दिले जाईल, ज्यासाठी सरकार, लष्कर आणि इतर संस्था पुढे येतील. हुह. केंद्र सरकारने लॅव्हेंडरला ‘डोडा ब्रँड प्रॉडक्ट’चा दर्जा दिला आहे. यामुळे अरोमा मिशन अंतर्गत कृषी स्टार्ट-अप, उद्योजक आणि त्याच्या उत्पादनाशी संबंधित शेतकऱ्यांना प्रोत्साहन मिळेल.

स्टार्टअपला पाठिंबा देण्यासाठी, भदरवाह येथील राष्ट्रीय रायफल्स युनिटने द्राधू गावात लॅव्हेंडर नर्सरी प्रायोजित केली आहे. नई बस्ती शहरातील लव्हेंडर सह-उत्पादने या युनिटला पूर्णपणे निधी दिला जातो जेथे महिला कामगारांना या प्लांटमधून साबण, अगरबत्ती, परफ्यूम, हँडवॉश आणि रूम फ्रेशनर बनवण्याचे प्रशिक्षण दिले जाते.भदरवाह येथील राष्ट्रीय रायफल्स युनिटचे कमांडिंग ऑफिसर कर्नल रजत परमार यांनी पीटीआय-भाषाला सांगितले, "औषधी गुणधर्मांनी परिपूर्ण आणि सुगंधी वनस्पतींनी परिपूर्ण असलेला हा परिसर नवीन, तरुण, नाविन्यपूर्ण उद्योजकांसाठी संधींची खाण आहे." वैज्ञानिक आणि औद्योगिक संशोधन परिषद-भारतीय इंस्टिट्यूट ऑफ इंटिग्रेटिव्ह मेडिसिन (CSIR-IIIM) जम्मूने 'एक जिल्हा, एक उत्पादन' उपक्रमांतर्गत शेतकऱ्यांना आठ लाख रोपांचे वाटप केले आहे.

 

भदेरवाहमध्ये सप्टेंबरपर्यंत 50 लाख अतिरिक्त रोपे लावण्याचे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले आहे. CSIR अरोमा मिशनचे नोडल सायंटिस्ट सुमित गारोला म्हणाले, "आम्ही पुढील दोन ते तीन वर्षांत उत्पादनात पाच पटीने वाढ करण्याची अपेक्षा करतो, ज्यामुळे कृषी-उद्योजक तयार होतील आणि यामुळे लॅव्हेंडरला डोडासाठी एक ब्रँड म्हणून स्थापित करण्यात मदत होईल."

लॅव्हेंडर एक लोकप्रिय पर्याय म्हणून उदयास आला आहे

लॅव्हेंडर लागवडीसाठी सुरू करण्यात आलेले मिशन देशभरातील स्टार्टअप्स आणि शेतकऱ्यांना आकर्षित करत आहे. पहिल्या टप्प्यात, CSIR ने 6000 हेक्टर जमिनीवर लागवड करण्यास मदत केली. हे अभियान देशातील 46 जिल्ह्यांमध्ये कार्यान्वित करण्यात आले. या अंतर्गत 44,000 हून अधिक लोकांना प्रशिक्षण देण्यात आले. यानंतर शेतकऱ्यांना काही कोटींचे उत्पन्न मिळाले. अरोमा मिशनचा दुसरा टप्पा सुरू आहे. याअंतर्गत ७५ हजारांहून अधिक शेतकरी कुटुंबांना लाभ देण्याचे उद्दिष्ट सरकारने ठेवले आहे.

हेही वाचा : सेंद्रिय शेतीला प्रोत्साहनासाठी झारखंड सरकारचा पुढाकार; हजारो हेक्टरमध्ये नैसर्गिक शेती

 

लॅव्हेंडरची वाढती लागवड आणि त्याचा शेतकऱ्यांना होणारा फायदा पाहता त्याचा विस्तार करण्यात येत आहे. सीएसआयआरने जम्मू-काश्मीरमध्ये लैव्हेंडरची लागवड सुरू केली होती. डोडा, किश्तवार आणि राजौरी यांसारखे जिल्हे सुरुवातीला लैव्हेंडर लागवडीसाठी निवडले गेले. नंतर, रामबन आणि पुलवामा जिल्ह्यातही लैव्हेंडरची लागवड सुरू झाली. आज ते राज्यातील शेतकरी, उद्योजक आणि कृषी स्टार्टअप्ससाठी लोकप्रिय पर्याय म्हणून उदयास आले आहे.