दूध उत्पादनात भारत स्वयंपूर्ण; पाच दशकात दहापट वाढले उत्पादन

milk production

भारत (India) हा सर्वाधिक दूध उत्पादन (milk production) घेणाऱ्या देशांपैकी एक आहे. सध्या देशातील शेतकऱ्यांना (Farmers) दुधाला (Milk) दरही चांगला मिळत आहे. त्यामुळे दुग्धव्यवसाय करणाऱ्या शेतकऱ्यांमध्ये आनंदाचे वातावरण पाहायला मिळत आहे. तसेच गेल्या ५ दशकांपासून भारतात दहापट उत्पादन वाढले आहे.

केंद्रीय पशुसंवर्धन आणि दुग्धव्यवसाय मंत्री पुरुषोत्तम रुपाला (Purushottam Rupala) यांनी सांगितले की, भारत जवळपास पाच दशकांनंतर जागतिक दुग्ध परिषदेचे (World Dairy Council) आयोजन करत आहे. 1974 मध्ये जेव्हा शेवटची शिखर परिषद झाली तेव्हा भारतात फक्त 23 दशलक्ष टन दुधाचे उत्पादन झाले.

जी आपल्या घरगुती गरजांपेक्षा कमी होती. पण आज जेव्हा आपण 2022 मध्ये शिखर गाठत आहोत, तेव्हा आपले दूध उत्पादन जवळपास दहा पटीने वाढून 220 दशलक्ष टन झाले आहे. आता आम्ही आमच्या देशांतर्गत मागणीपेक्षा जास्त दूध उत्पादन करत आहोत आणि निर्यात करण्याच्या स्थितीत आहोत. 23 टक्के दुग्धोत्पादनासह आपण जगातील नंबर वन उत्पादक आहोत.

Dairy Farming: शेतकरी दरमहिन्याला कमावणार लाखोंचा नफा; अनुदानावर चालू करा डेअरी फार्म

रुपाला सोमवारी ग्रेटर नोएडा येथील इंडिया एक्स्पो सेंटरमध्ये आयोजित आयडीएफ वर्ल्ड डेअरी समिटला संबोधित करत होत्या. रुपाला म्हणाल्या की, आज आपल्या भारतात सुमारे ८ कोटी कुटुंबे दूध उत्पादन आणि त्याच्या व्यवसायाशी निगडीत आहेत. देशात दरवर्षी सुमारे 9.5 लाख कोटी दुधाचे उत्पादन होते.

हा स्वतःच एक विक्रम आहे. जर आपण दूध निर्यात केले तर पशुपालकांना देशांतर्गत बाजारपेठेपेक्षा अधिक भाव मिळेल. या समिटच्या माध्यमातून आपले पशुपालक शेतकरी आणि या क्षेत्राशी संबंधित तज्ञांना एकमेकांकडून खूप काही शिकायला मिळेल. ते एकमेकांच्या तंत्रज्ञानातून खूप काही शिकतील.

पशुसंवर्धन आणि दुग्धव्यवसायाचे काय झाले

दुग्धमंत्री म्हणाले की, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी आपल्या राजवटीत डेअरी क्षेत्राला अनेक मोठ्या भेटवस्तू दिल्या आहेत. स्वातंत्र्यानंतर पहिल्यांदाच दुग्धव्यवसाय आणि पशुसंवर्धन यांना स्वतंत्र विभाग म्हणून मान्यता देण्यात आली. मंत्रालय निर्माण केले. हा विभाग स्वतंत्र करून त्यांनी तिप्पट बजेट दिले.

Lumpy Skin: जनावरांचे आठवडे बाजार बंद; लम्पी आजाराचा महाराष्ट्रातील १७ जिल्ह्यांना सर्वाधिक धोका

संपूर्ण देशासाठी प्रथमच ४३३२ फिरती पशुवैद्यकीय युनिट मंजूर करण्यात आले. यासाठी सरकारने 700 कोटी रुपये खर्च केले आहेत. 11 सप्टेंबर 2019 रोजी मथुरेतील सर्व प्राण्यांना 13 हजार कोटी खर्च करून लसीकरण करण्याची घोषणा करण्यात आली.

या राज्यांमध्ये दुग्धव्यवसाय मजबूत करण्यासाठी प्रयत्न

रुपाला म्हणाले की, यूपी आणि बिहारमध्ये दुग्ध व्यवसाय वाढवण्यासाठी प्रयत्न केले जात आहेत. भारतात दुग्धव्यवसाय आणि कृषी क्षेत्राला ज्या पद्धतीने पुढे नेले आहे, त्याचा संदेश संपूर्ण जगाला जात आहे.

जेव्हा दुग्धव्यवसायाची चर्चा केली जाते तेव्हा फक्त दूध आणि त्यापासून बनवलेल्या उत्पादनांबद्दल बोलले जाते. पण मोदी सरकारने गोबर धन योजनेतून शेणापासून मिळणाऱ्या उत्पन्नाचा मार्गही खुला केला आहे. दूध आणि शेण या दोन्हीमुळे ग्रामीण अर्थव्यवस्था मजबूत होईल. आता पशुपालकांकडून करोडो रुपयांचे शेण विकत घेतले जात आहे.

महत्वाच्या बातम्या:
Gold Price: त्वरा करा! आजच खरेदी करा सोने आणि चांदी; सोने 5600 रुपयांनी स्वस्त...
Success Story: कोण म्हणत सेंद्रिय शेती परवडत नाही? शेतीला वय नाही डोकं लागतं! ७४ वर्षीय शेतकरी करतायेत 30 हून अधिक पिकांची सेंद्रिय शेती, ऊस तर एकच नंबर..