मका पिकाचे FAW किडीपासून कसे कराल संरक्षण

देशभरातील सर्व राज्यात मक्याची लागवड वर्षभर केली जाते. एकूण मका उत्पादनात ८० % पेक्षा जास्त योगदान देणारी प्रमुख मका उत्पादक राज्ये पुढीलप्रमाणे  आंध्र प्रदेश (२०. ९%), कर्नाटक (१.५%), राजस्थान (९.९%), महाराष्ट्र (१.१%), बिहार (८.९%), उत्तर प्रदेश (१. १%), मध्य प्रदेश (७.७%), हिमाचल प्रदेश (४.४%). ग्रामीण तसे शहरी भागात धान्य, चारा, ग्रीन कोब, स्वीट कॉर्न, बेबी कॉर्न, पॉप कॉर्न यासह अनेक कारणांसाठी मकाची लागवड वर्षभर केली जाते. भात आणि गहू नंतर मका हे तिसर्‍या क्रमांकाचे अन्नधान्य पीक आहे.

महाराष्ट्र राज्यातील मका पिकाचे (एफएडब्ल्यू) अळीमुळे  मोठ्या प्रमाणात लुकसान झाले  असे समोर आले आहे.  गेल्या वर्षाच्या तुलनेत, एफडब्ल्यूए यावेळी महाराष्ट्रात मका पिकांवर लवकर आला आहे. यंदाच्या हंगामात वेळेवर पावसाळा सुरू झाल्याने किडीसाठी  आदर्श परिस्थिती निर्माण झाली आहे, असे कीटकशास्त्रज्ञ अनुकष चोरमुले यांनी सांगितले.  एक किड्या एका वेळी १००० ते १५०० अंडी घालतो  आणि म्हणूनच  हा रोगाचा प्रादुर्भाव रोखणे शेतकऱ्याला खूप अवघड बनते .  मुख्यत्वे नाशिक, औरंगाबाद, पुणे आणि सोलापुरात मकाची लागवड केली जाते.  राज्यभरात सुमारे ८ लाख हेक्टरवर मका पिकाची लागवड करत होते.  महाराष्ट्रातील नाशिक जिल्हात मक्याचे सर्वात जास्त उत्पादन होते .

महाराष्ट्र कृषी विभागाच्या अधिकाऱ्यांनी  पुष्टी केली की राज्यात धान्य पिकविणाऱ्या प्रदेशात मका पिकामध्ये एफएडब्ल्यूची लागण झाली आहे. अहवालानुसार, पुणे जिल्ह्यातील इंदापूर तालुक्यातील सुमारे ५०% पीक या किडीने  बाधित झाले आहे. अहमदनगर,  नाशिक ,अक्कलकोट, मोहोळ, मालशीरस व दक्षिण सोलापूर या भागात मोठ्या प्रमाणात मका पीक बाधित आहे . किडीवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी  मोठ्या प्रमाणात मोहीम राबवल्या जात आहेत. काही मका बियाणांचे प्रकार -NK-६२४०,NK-३०,NK-२१,NK-६१ मूळचा उत्तर व दक्षिण अमेरिकेत आढळलेला, (एफएडब्ल्यूने) अळीने नायजेरियाला प्रवेश केला.  दोन वर्षांत ते आफ्रिकेतील ४४ देशांमध्ये पसरले आणि त्यातून  अनेक  दशलक्ष टन मक्याचे नुकसान झाले आहे.

२०१९-२०२० मध्ये महाराष्ट्रामध्ये  ८. ६०  लाख हेक्टर पैकी  २.६३ लाख हेक्टर क्षेत्रावर  एफएडब्ल्यूची लागण झाली आहे .  फॉल आर्मी अळी (एफएडब्ल्यू) च्या प्रसारावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी  अनेक पावले उचलण्यात आली आहेत.  भारतीय कृषी संशोधन परिषदेने मका पीकातील एफएडब्ल्यू विरूद्ध प्रॅक्टिसचे सविस्तर पॅकेज (पीओपी) तयार केले आहे.  पीओपी, इतर गोष्टींमध्ये, (FAW) नियंत्रित करण्यासाठी यांत्रिक, सांस्कृतिक, जैविक आणि रासायनिक उपाय आहेत.  पीओपीच्या अंमलबजावणीसाठी सर्व राज्यांना पाठविले गेले आहेत.  राज्य कृषी विभागांना प्रतिबंधात्मक उपाययोजनांचा अवलंब करण्यासाठी नियमितपणे वेळोवेळी सल्ला देण्यात येत आहे. (FAW) किडीचा उद्रेक झाल्यास १० ते १५ दिवसांत संपूर्ण पीक नष्ट करू शकते. कृषी विज्ञान केंद्र कांकेरच्या वैज्ञानिकांनी या किडीवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी शेतकऱ्यांना महत्वाचा सल्ला दिला आहे. दर एकरी चार-पाच फेरोमोन, किडीचा उद्रेक जास्त असल्यास इमामेक्टिन बेंझोएट 0.५ एक लिटर पाण्यामध्ये ,कोलेस्टेरॉल  १८.५  टक्के, ०.४ मि.ली. प्रति लिटर पाण्यात मिसळून शिंपडा.