जाणून घ्या, मिरची व्यवस्थापन, लागवड आणि उत्पादन

Learn, pepper management, planting and production

मिरची हे मसालेदार फळ आहे जे स्वयंपाकासाठी वापरले जाते. ते अन्नपदार्थ मसालेदार बनवण्यासाठी त्यात मिसळले जाते. ताज्या आकडेवारीनुसार, भारत मिरचीचा सर्वात मोठा उत्पादक आहे, त्यानंतर चीन, पेरू, स्पेन आणि मेक्सिकोचा क्रमांक लागतो. भारतीय मिरची त्यांच्या बारीकपणा आणि रंगासाठी ओळखली जाते.

मिरची ही उष्णकटिबंधीय आणि उप-उष्णकटिबंधीय वनस्पती आहे ज्याला उबदार, दमट आणि कोरड्या हवामानाचे मिश्रण आवश्यक आहे. वाढत्या हंगामात त्याला उबदार आणि दमट हवामानाची आवश्यकता असते. तथापि, कोरडे हवामान फळांच्या परिपक्वतेसाठी अनुकूल आहे. मिरचीच्या वाढीसाठी २०⁰ - २५ सेल्सिअस दरम्यानची श्रेणी ही एक आदर्श तापमान श्रेणी आहे. ३७ डिग्री सेल्सिअस किंवा त्यापेक्षा जास्त तापमानाचा पिकाच्या वाढीवर परिणाम होतो. तसेच मुसळधार पाऊस पडला की झाडे कुजायला लागतात. फळधारणेच्या कालावधीत ओलावा कमी असल्यास, कळीचा योग्य विकास होत नाही.

त्यामुळे फुले व फळे नष्ट होऊ शकतात. याचा अर्थ उच्च तापमान आणि तुलनेने कमी आर्द्रता यामुळे फळांचा संच होऊ शकतो.  मिरचीच्या वाढीसाठी ओलावा आवश्यक आहे. ओलावा टिकवून ठेवणारी काळी माती पावसावर अवलंबून राहण्यासाठी योग्य असल्याचे आढळून आले आहे. बागायती परिस्थितीत पिकास भरपूर सेंद्रिय पदार्थांसह वाळलेल्या वालुकामय चिकणमातीची आवश्यकता असते. हे ओलिताच्या परिस्थितीत नाजूक जमिनीत देखील घेतले जाऊ शकते. उत्तराखंडसारख्या भागात मिरची लागवडीपूर्वी माती खडी आणि खडबडीत वाळू मिसळली जाते. मातीचा pH ६.५ ते ७.५ (तटस्थ माती) दरम्यान असावा.

ते अम्लीय किंवा अल्कधर्मी माती सहन करू शकत नाही.  मिरचीची खरीप पिकासाठी मे ते जून आणि रब्बी पिकासाठी सप्टेंबर ते ऑक्टोबर हे पेरणीचे महिने असतात. उन्हाळी पीक म्हणून घेतल्यास जानेवारी-फेब्रुवारीला प्राधान्य दिले जाते मिरची हे एक पीक आहे जे जास्त पाणी सहन करू शकत नाही. मुसळधार पाऊस आणि साचलेल्या पाण्यामुळे झाडे सडतील. बागायती पिकांच्या बाबतीत गरज असेल तेव्हाच सिंचन करावे.  वारंवार पाणी दिल्याने फुलांचे शेड तयार होते आणि झाडे वाढतात.

सिंचनासाठी पाण्याचे प्रमाण, फळबागांची संख्या आणि त्याची वारंवारता हवामान परिस्थिती आणि मातीच्या प्रकारावर अवलंबून असते. जर दिवसा पाने पडू लागली तर ते पाण्याची गरज दर्शवते. फुले कमकुवत असल्यास पिकाला पाणी देण्यास मदत होते.  एकदा मातीची आर्द्रता २५ % पेक्षा कमी झाली की काही शेतकरी त्यांच्या शेतात पाणी देतात. मिरचीच्या बियाण्यांपासून प्रचार केला. लागवडीच्या वेळी रोगमुक्त, दर्जेदार बियाणे निवडणे महत्त्वाचे आहे. संशोधन संस्था आणि विविध संस्थांनी विविध उच्च उत्पन्न देणाऱ्या, रोग प्रतिरोधक जाती विकसित केल्या आहेत. सेंद्रिय शेतीच्या बाबतीत, ते केंद्रीय प्राधिकरणाने प्रमाणित केलेल्या शेतात घेतले पाहिजे.

महत्वाच्या बातम्या
केंद्र सरकारच्या या योजनेत 10 टक्के रक्कम भरून घरी बसवा सोलर प्लांट, उर्वरित 90 टक्के रक्कम भरेल सरकार