देशभरात रब्बी पिकांच्या पेरणीला सुरुवात झाली आहे. तज्ज्ञांच्या मते रब्बी पिकांच्या लवकर लागवडीसाठी १५ ऑक्टोबर ते १५ नोव्हेंबर हा काळ अनुकूल आहे. यावेळी जमिनीत बियांचा योग्य साठा होतो, त्यामुळे पिकांची झाडेही चांगली विकसित होतात. त्यानंतर ही पिके फेब्रुवारी-मार्चपर्यंत काढणीसाठी तयार होतात.
रब्बी हंगाम 2022 मधील प्रमुख पिकांमध्ये गहू, मोहरी, बार्ली, हरभरा, बटाटा, वाटाणे, मसूर इ. याशिवाय प्रमुख बागायती पिकांमध्ये टोमॅटो, वांगी, भेंडी, बटाटा, सोयाबीन, फ्लॉवर, कोबी, मुळा, गाजर, सलगम, वाटाणा, बीट, पालक, मेथी, कांदा, बटाटा यांचा समावेश होतो. आणि रताळ्याची लागवड केली जाते. गहू हे रब्बी हंगामातील मुख्य नगदी पीक आहे.
भारतात, उत्तर प्रदेश, पंजाब आणि हरियाणा ही गव्हाचे प्रमुख उत्पादक राज्य मानले जातात. येथून देशाच्या अन्न पुरवठ्याबरोबरच इतर देशांनाही अन्नधान्य निर्यात केले जाते. 15 ऑक्टोबर ते 15 नोव्हेंबर हा गव्हाच्या पेरणीसाठी सर्वात योग्य वेळ आहे. यावेळी करण नरेंद्र, करण वंदना, पुसा यशस्वी, करण श्रिया आणि डीडीडब्ल्यू 54 या सुधारित वाणांमधून गव्हाची पेरणी केल्यास चांगले उत्पादन घेता येते. गहू लागवडीपूर्वी माती परीक्षण करून माती आरोग्य पत्रिकेनुसार खत-खते वापरावीत.
रब्बी हंगामातील प्रमुख कडधान्य पिकांमध्ये हरभऱ्याचे नाव अग्रस्थानी येते. भारतामध्ये, उत्तर प्रदेश, कर्नाटक, मध्य प्रदेश, महाराष्ट्र, राजस्थान आणि बिहार या राज्यांमध्ये हरभरा उत्पादनाचा सर्वात मोठा देश आहे. येथे हरभरा पेरणीसाठी ऑक्टोबर ते नोव्हेंबर हा काळ सर्वात अनुकूल मानला जातो. हरभरा लागवडीसाठी कमी आणि जास्त तापमान दोन्ही धोक्यापासून मुक्त नसल्यामुळे सामान्य तापमानातच पेरणी करावी.
कमी क्षेत्रात लाखोंची कमाई, जळगावच्या शेतकऱ्याने शोधला शेतीतून दुहेरी उत्पन्नाचा मार्ग
मोहरी लागवड
मोहरी हे रब्बी हंगामातील मुख्य कडधान्य पीकच नाही, तर देशभरात ते मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाते. मोहरीची लागवड हरियाणा, राजस्थान, मध्य प्रदेश, उत्तर प्रदेश आणि महाराष्ट्रात मोठ्या प्रमाणावर केली जाते. सोयाबीन आणि पाम तेलानंतर मोहरी हे दुसरे सर्वात मोठे उत्पादक आहे. त्याच्या लागवडीसोबतच, शेतकऱ्यांना मधमाशीपालन करण्याचा सल्ला दिला जातो.
जेणेकरून त्यांना अतिरिक्त उत्पन्न मिळू शकेल. त्याच मोहरीवर प्रक्रिया केल्यानंतर त्याचे तेल काढले जाते आणि उरलेला केक पशुखाद्य म्हणून वापरला जातो. त्याच्या लागवडीतून चांगल्या उत्पादनासाठी पुसा बोल्ड, क्रांती, पुसा जयकिसान (बायो ९०२), पुसा विजय या सुधारित वाणांची निवड करता येते.
बटाट्याची शेती
बटाट्याला भारतात त्याची मागणी वर्षभर राहते. उत्तर प्रदेश, पंजाब. हरियाणा आणि मध्य प्रदेशात बटाट्याची लागवड मोठ्या प्रमाणावर केली जाते. हे भूगर्भातील कंद पीक आहे, त्यामुळे बटाटा लागवडीपूर्वी बियाण्याच्या सुधारित जातींची निवड, बीजप्रक्रिया आणि पीक व्यवस्थापन याला खूप महत्त्व आहे. बटाट्यापेक्षा चांगले उत्पादन घेण्यासाठी अनेक शेतकरी उंच बांधावर किंवा बेड तयार करूनही शेती करतात. शेतकर्यांना ते राजेंद्र आलू, कुफरी कांच आणि कुफरी चिप्सोना या सुधारित वाणांची निवड करू शकतात.
ग्लायफोसेट तणनाशक विक्रीबाबत संभ्रम, विक्री होणार की नाही?
वाटाणा शेती
वाटाणा हे दुहेरी उद्देशाचे पीक आहे, जे भाजी किंवा कडधान्य म्हणून देखील वापरले जाते. भारतात हिवाळ्यात मोठ्या प्रमाणावर याची लागवड केली जाते, परंतु त्याची मागणी वर्षभर राहते, त्यामुळे शेतकऱ्यांनी शेतीसोबतच गोठवलेल्या वाटाण्याचा व्यवसाय करावा. भारतात, कर्नाटक, मध्य प्रदेश, राजस्थान, पश्चिम बंगाल, आसाम, हरियाणा, उत्तराखंड, हिमाचल प्रदेश, बिहार आणि ओरिसा येथे देखील मटारची लागवड केली जाते. मटारची पेरणी ऑक्टोबर ते नोव्हेंबर दरम्यान केली जाते. यासाठी शेतकरी अर्केल, लिंकन, बोनविले.
महत्वाच्या बातम्या;
दिल्लीत वायू प्रदूषणामुळे उद्यापासून सर्व प्राथमिक शाळा बंद, मुख्यमंत्री अरविंद केजरीवाल यांची घोषणा..
Farmer: डाळींबाच्या शेतीतून 20 लाखांचे उत्पन्न; पैठणच्या शेतकऱ्याने करून दाखवले..
ब्रेकिंग! फॉस्फरस-पोटॅश खतांवर अनुदान मिळणार, सरकार शेतकऱ्यांना स्वस्त दरात खते देणार
Published on: 04 November 2022, 04:07 IST