Lemon Farming: देशातील शेतकऱ्यांचा फळबागा लागवडीकडे (Orchard planting) कल वाढत चालला आहे. आधुनिकीकरणामुळे (modernization) फळबागांमध्ये पहिल्या तंत्राच्या तुलनेत आता जास्त कष्ट करण्याची गरज भासत नाही. कारण आधुनिक यंत्रामुळे औषध फवारणी आणि मशागत करणे सोपे झाले आहे. आधुनिक यंत्राद्वारे ही कामे केली जात असल्याने शेतकऱ्यांचा (Farmers) वेळ आणि पैसाही वाचत आहे.

खरे तर बागायती पिके ही शेतकऱ्यांसाठी नगदी पिके आहेत. त्यांची विक्री करून शेतकऱ्यांना चांगला नफा मिळतो. या भागात गेल्या काही वर्षांत लिंबूचे उत्पादन शेतकऱ्यांमध्ये खूप लोकप्रिय झाले आहे. लिंबू हे शेतकऱ्यांचे नगदी पीक आहे.

ज्याचे उत्पादन शेतकऱ्यांसाठी सोपे मानले जाते. परंतु, ते फायदेशीर करण्यासाठी, शेतकर्‍यांनी अनेक खबरदारी घेणे आवश्यक आहे. ज्यामध्ये लीफ मायनर कीटक शेतकऱ्यांसाठी लिंबू रोपासाठी आवश्यक आहे. तसे न केल्यास शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान होऊ शकते.

हा कीटक फक्त लहान वनस्पतींमध्ये आढळतो

देशातील ज्येष्ठ फळ शास्त्रज्ञ डॉ. एस.के. सिंग यांच्या मते, लिंबाची रोपटी लहान असताना त्या काळात लिंबूवर्गीय पानावरील किरकोळ लिंबूवर्गीय कीटक दिसून येतो. ते म्हणाले की, ही एक प्रमुख कीड असून मार्च ते नोव्हेंबरपर्यंत सक्रिय राहते. लिंबू, संत्रा आणि पोमेलो यांसारख्या लिंबूवर्गीय फळांच्या गटाचे ते नुकसान करते.

ते म्हणाले की लिंबूवर्गीय लीफमायनर (Leafminer) अळ्या लिंबाच्या झाडांच्या कोवळ्या पानांमध्ये उथळ बोगदे किंवा खोबणी बनवून स्वतःला खातात. कीटक सामान्यतः संत्री, मँडरीन, लिंबू, पेपरमिंट्स, द्राक्षे आणि इतर वनस्पतींवर आढळतात. लिंबूवर्गीय लीफमायनर ही एकमेव खाण कीटक आहे. जे सहसा लिंबू (लिंबूवर्गीय) पानांवर हल्ला करतात.

डिझायर, टिगोर किंवा ऑरा कोणती कार आहे भारतातील सर्वोत्तम सीएनजी कार; जाणून घ्या किंमत आणि वैशिष्ट्ये

या किडीची लक्षणे कशी ओळखावीत

लिंबूवर्गीय लीफमायनर हा एक अतिशय लहान, हलका रंगाचा कीटक (insect) आहे, जो 1/4 इंचापेक्षा कमी लांबीचा आहे. यात तपकिरी आणि पांढर्‍या खुणा असलेले चांदीचे आणि पांढरे इंद्रधनुषी अग्रभाग आणि प्रत्येक पंखाच्या टोकावर एक वेगळा काळा डाग आहे. मागचे पंख आणि शरीर पांढरे असून मागचे पंख मार्जिनपासून पसरलेले आहेत.

कीटकांच्या अळ्या फक्त लिंबाच्या पानांच्या खोडांमध्ये आणि इतर जवळच्या वनस्पतींमध्ये आढळतात, जसजशी अळी विकसित होते तसतसे ते पानाच्या पृष्ठभागावरून खाली वाहणाऱ्या शिरांच्या आत एक पातळ विष्ठा सोडते, एक पातळ रेषा म्हणून दिसते. ही विशेषता कीटक ओळखण्यात मदत करण्यासाठी वापरली जाते.

कीटक जीवन चक्र

लिंबूवर्गीय लीफमिनरच्या जीवनाच्या चार अवस्था असतात ज्यात अंडी, अळ्या, प्यूपा आणि प्रौढ कीटक यांचा समावेश होतो. प्रौढ वनस्पतींना हानी पोहोचवत नाहीत आणि फक्त 1 ते 2 आठवडे जगतात.

प्रौढ पतंग पहाटे आणि संध्याकाळच्या वेळी सर्वात जास्त सक्रिय असतात आणि दिवसभर पानांच्या खालच्या बाजूला विश्रांती घेतात, परंतु क्वचितच दिसतात. प्युपल केस सोडल्यानंतर लगेच, मादी कीटक लैंगिक फेरोमोन उत्सर्जित करते जे नर कीटकांना आकर्षित करते.

संभोगानंतर, मादी यजमान पानांच्या खालच्या बाजूला एकच अंडी घालते. झाडावर, फ्लश ग्रोथची नवीन उगवलेली पत्रके विशेषतः पसंतीची ओवीपोझिशन साइट आहेत.

Farming Business Ideas: शेळीपालन व्यवसायातून दरमहा कमवा २ लाख रुपये; कर्जावर मिळतेय 90% सबसिडी

किडींच्या हल्ल्यामुळे पाने सुकतात

लिंबूवर्गीय पानांची खाण लिंबूवर्गीय पिकांमध्ये अळ्या म्हणून जगू शकते. मोठी लोकसंख्या असल्याशिवाय, कडक झालेली जुनी पाने संवेदनाक्षम होत नाहीत. अळ्या नव्याने उगवलेल्या पानांच्या खालच्या किंवा वरच्या पृष्ठभागामध्ये प्रवेश करतात, ज्यामुळे ते वळण आणि विकृत होतात.

या किडीचा प्रादुर्भाव झालेली पाने पिवळी पडतात, सुकतात आणि शेवटी फांद्यावर पडतात किंवा सुकतात. लिंबूवर्गीय कॅन्कर, जिवाणूजन्य रोगामुळे खाण दुखापती संसर्गाचे केंद्र म्हणून काम करतात.

लिंबूवर्गीय लीफमायनर किडीचे नियंत्रण कसे करावे

देशातील ज्येष्ठ फळ शास्त्रज्ञ डॉ.एस.के.सिंग यांच्या मते, शेतकऱ्यांनी या किडीचा प्रादुर्भाव झालेली पाने गोळा करून नष्ट करावीत. पावसाळ्यात बाधित भागांची छाटणी करावी. वारंवार सिंचन आणि नायट्रोजन खतांचा जास्त वापर टाळा.

अळ्या खाणीच्या आत असल्याने कीटकनाशकांच्या वापराने त्यांना सहज मारता येत नाही. तथापि, काही पद्धतशीर कीटकनाशकांच्या वापरामुळे संसर्ग काही प्रमाणात कमी होऊ शकतो.

महत्वाच्या बातम्या:
Rainfall Alert: राज्यातील या शहरांना मुसळधार पावसाचा धोका! हवामान खात्याने दिला ऑरेंज अलर्ट
Wheat Cultivation: गहू लागवडीचा विचार करताय तर या ३ जातींची लागवड करून मिळवा भरघोस उत्पन्न