Honey Farming: देशातील शेतकरी (Farmers) पारंपरिक शेती न करता आता आधुनिक शेती (Modern agriculture) करत आहेत. त्यामुळे शेतकऱ्यांचा खर्च आणि वेळही वाचत आहे. शेतीला जोडधंदा (Addition to agriculture) म्हणून शेतकरी शेती संबंधित अनेक व्यवसाय करत आहेत. त्यामुळे शेतकऱ्यांच्या उत्पादनात वाढ झाली आहे.

भारतात मधमाशी (honey bee) पालनाच्या माध्यमातून मध शेतीची व्याप्ती वाढत आहे. आता बहुतांश शेतकरी बागायती पिकांसोबतच मधमाशी पालनावर भर देऊन कमी अतिरिक्त उत्पन्न मिळवत आहेत. आकडेवारीनुसार, भारतात 80000 दशलक्षपेक्षा जास्त मध (Honey) उत्पादन होते.

आता भारतीय मध हा केवळ बाजारपेठेतील मंडईंपुरता मर्यादित नाही, तर परदेशातही निर्यात केला जात आहे (Honey Export from India). अमेरिकेसारख्या अनेक देशांमध्ये भारतीय मधाची मागणी वाढत आहे, त्यामुळे मधमाशीपालकही प्रत्येक युक्ती वापरून मधाचे उत्पादन वाढवत आहेत.

राष्ट्रीय मध अभियान आणि राष्ट्रीय मधमाशी मंडळही या कामात सर्वतोपरी सहकार्य करत आहेत. तज्ज्ञांच्या मते, पिकांमधून अधिक प्रमाणात मध तयार करण्यासाठी मधमाशांच्या सुधारित प्रजाती निवडणे सर्वात महत्त्वाचे आहे.

मधमाशींच्या सामान्य प्रजाती देखील चांगल्या प्रमाणात मध गोळा करतात, परंतु 3 पट अधिक मध उत्पादनासाठी, इटालियन मधमाशी पालनाचे एक युनिट स्थापित करण्याची शिफारस केली जाते.

एकदम झक्कास! नोकरी सोडली आणि शेती केली; वर्षाला कमावतेय १ कोटी रुपये

इटालियन मधमाशी पालन

बागायतशास्त्रज्ञांच्या मते, भारतातील मधमाश्यांच्या सामान्य प्रजाती देखील मध गोळा करण्यासाठी खूप मेहनत करतात, परंतु इटालियन मधमाश्या स्मार्ट कामात पुढे आहेत. तुम्हाला सांगतो की, इटालियन मधमाश्या भारतीय मधमाशांपेक्षा अधिक अनुकूल आहेत, ज्या चारही दिशांनी मध गोळा करतात आणि वसाहतींमध्ये परत येतात.

त्याचबरोबर अनेक वेळा भारतीय मधमाश्या पोळे सोडून गायब होतात आणि झाडांवर वेगळे पोळे बनवतात. एका संशोधनानुसार, भारतीय मधमाशांची लोकसंख्या विशेष आहे, परंतु इटालियन मधमाशांची लोकसंख्या अल्पावधीत 50,000 पर्यंत पोहोचते, ज्यामुळे परस्पर समन्वयानुसार 3 पट अधिक मध गोळा करून शेतकरी श्रीमंत होऊ शकतात.

भारतातील इटालियन मधमाशी

इटालियन मधमाशी ही नवीन प्रजाती नसून तिचे युनिट भारतात फार पूर्वीपासून बसवण्यात आले आहे. याचे श्रेय पंजाब कृषी विद्यापीठाला जाते, जिथे 1963 मध्ये इटालियन मधमाशांवर संशोधन झाले आणि पंजाबमधील शेतकऱ्यांना प्रशिक्षण देऊन इटालियन मधमाशांच्या वसाहती स्थापन केल्या.

यशस्वी परिणामानंतर इटालियन मधमाशीपालन वाढत गेले आणि आज भारतातील अनेक भागात अनेक शेतकरी इटालियन मधमाशीपालन करून मध व्यवसाय करत आहेत.

अहवालानुसार, इटालियन मधमाशीच्या मधाची गुणवत्ता सामान्य मधापेक्षा खूप चांगली आहे, ज्यामुळे त्याला बाजारात चांगली किंमत मिळते. अनेक शेतकरी लिची मध, मोहरी मध, आंब्याची नगरी, फुलांची नगरी अशा विविध प्रकारचे उत्पादन करून चांगला नफा कमावत आहेत.

कांद्याच्या दरात वाढ! शेतकऱ्यांना दिलासा, जाणून घ्या आजचे बाजारभाव

इटालियन मधमाशीद्वारे मध उत्पादन

एका अंदाजानुसार, इटालियन मधमाश्यांची योग्य काळजी आणि युनिटच्या उत्तम व्यवस्थापनाने 40 ते 50 किलो प्रति पेटी मध उत्पादन मिळवू शकतात. तुम्हाला सांगतो की ही मधमाशी फळे आणि भाज्यांच्या परागीकरणात खूप मदत करते, ज्यामुळे उत्पादनाची गुणवत्ता आणि प्रमाण दोन्ही वाढते. विशेषत: सफरचंद बागांसह, इटालियन मधमाशीपालन करून खूप चांगला नफा कमवू शकतात.

मधमाशी पालन प्रशिक्षण

इटालियन मधमाशी पालनातून चांगला नफा मिळविण्यासाठी मधमाशीपालनाचे योग्य प्रशिक्षण घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. या कामात शेतकऱ्यांना राष्ट्रीय फलोत्पादन अभियानांतर्गत अर्ज करून प्रशिक्षण व अनुदानही दिले जाते.

नाबार्ड आणि नॅशनल बी बोर्ड देखील भारतात मधमाशी पालनासाठी अनेक योजनांद्वारे शेतकऱ्यांना मदत करतात. मधमाशी पालनासाठी केंद्र सरकारकडून मधमाशीपालनावर 80 ते 85 टक्के अनुदानाची तरतूद आहे.

महत्वाच्या बातम्या:
महिंद्राच्या या दमदार इलेक्ट्रिक कारमध्ये आहेत धमाकेदार फीचर्स; सिंगल चार्जमध्ये धावेल ४५० किमी
खुशखबर! केंद्र सरकार पीएम किसान योजने व्यतिरिक्त शेतकऱ्यांना देतंय ३६ हजार रुपये; अशी करा नोंदणी