वास्तविक रुद्राक्ष हे एका फळाचे बीज आहे.  हे फळ पिकल्यानंतर निळे दिसते.  म्हणूनच त्याला ब्लूबेरी बीड्स देखील म्हणतात.  झाडांच्या अनेक प्रजातींचे मिश्रणाने हे बीज तयार होते.

आपण अनेकदा साधु-संत आणि ऋषींच्या गळ्यात रुद्राक्ष मणी पाहतो.  लोक त्याचा जप साठी वापर करतात.  पण तुम्हाला माहीत आहे का रुद्राक्ष कोठून येतो आणि त्याचे महत्त्व काय आहे?  फार कमी लोकांना रुद्राक्षाबद्दल माहिती असेल.  या लेखमध्ये रुद्राक्षाशी संबंधित प्रत्येक माहिती सविस्तर आम्ही लिहण्याचा प्रयत्न केला आहे,जी तुम्हाला जाणून घ्यायची आहे.

रुद्राक्ष म्हणजे काय

 हिंदू परंपरेत रुद्राक्ष खूप पवित्र मानला जातो.  हिंदू धर्मात ते भगवान शिवचे रूप असल्याचे मानले जाते.  त्याला मणका असेही म्हणतात.  रुद्राक्ष हा संस्कृत शब्द आहे, जो 'रुद्र' आणि 'अक्ष' यापासून बनलेला आहे.  भगवान शिवाचे नाव 'रुद्र' आणि 'अक्ष' म्हणजे अश्रू. शिवलीलामृतामध्ये असे सांगितले आहे की सहस्र रुद्राक्षे धारण करणारा साक्षात शिव आहे. त्याचप्रमाणे १६ रुद्राक्षे दंडाभोवती बांधावीत, कपाळाला १ बांधावा, मनगटाभोवती १२, कंठाभोवती ३२, कानामध्ये ६, व अन्यत्र ७ अशा प्रकारे एकूण १०८ रुद्राक्षे धारण करावीत.

संस्कृतमध्ये मुखी याचा अर्थ (“मुख”) म्हणजे (“चेहरा”) असा आहे. त्यामुळे मुखी याचा अर्थ रुद्राक्षावरील छिद्र, जसे एकमुखी रुद्राक्ष म्हणजे एक मुख किंवा छिद्र असलेले रुद्राक्ष, 4 मुखी रुद्राक्ष म्हणजे चार मुख किंवा छिद्रे असलेले रुद्राक्ष.

अशाप्रकारे बनविला जातो रुद्राक्ष

 वास्तविक रुद्राक्ष हे एका फळाचे बीज आहे.  जे पिकल्यानंतर निळे दिसते.  म्हणूनच त्याला ब्लूबेरी बीड्स देखील म्हणतात.  झाडांच्या अनेक प्रजातींचे मिश्रणाने हे बीज तयार होते.  या प्रजातींमध्ये मोठे सदाहरित आणि ब्रॉड-लवेडं झाडे मोडतात.

रुद्राक्षचे झाड कसे दिसते?

 रुद्राक्ष झाडास इलियोकार्पस जीनिट्रस देखील म्हणतात.  या झाडांची उंची 50 फूट ते 200 फूट पर्यंत असते. हे प्रामुख्याने नेपाळ, दक्षिणपूर्व आशिया, ऑस्ट्रेलिया, हिमालय आणि गंगेच्या मैदानी प्रदेशात आढळते.  विशेष गोष्ट अशी आहे की आपल्या देशात रुद्राक्षाच्या 300 पेक्षा जास्त प्रजाती आढळतात. आणखी विशेष गोष्ट म्हणजे हे एक सदाहरित झाड आहे, जे लवकर वाढते.  या झाडाला फळ येण्यास 3 ते 4 वर्षे लागतात.

रुद्राक्षांचे प्रकार

 असे मानले जाते की प्राचीन काळी रुद्राक्ष 108 मुखी असत, परंतु आता त्याच्या जपमाळात सुमारे 1 ते 21 ओळी असतात.  त्याचा आकार मिलिमीटरमध्ये मोजला जातो.  आपल्याला सांगू इच्छितो की नेपाळमध्ये रुद्राक्ष 20 ते 35 मिमी (0.79 आणि 1.38 इंच) आणि इंडोनेशियात 5 आणि 25 मिमी (0.20 आणि 0.98) आकारात आढळतो.  हे लाल, पांढरे, तपकिरी, पिवळे आणि काळ्या रंगातही आढळतात.

 रुद्राक्ष वृक्ष कसे लावायचे बरं?

 रुद्राक्ष वृक्ष एअर लेयरिंग पद्धतीने लावता येते.  यासाठी, 3 ते 4 वर्षांच्या झाडाच्या फांदीमध्ये, पेपपिनने एक रिंग कापली जाते आणि त्यावर मॉस लावला जातो.  यानंतर हे 250 मायक्रॉन पॉलिथीनने झाकले जाते. आणि दोन्ही बाजूने दोरीने बांधली जाते,यांनतर मुळे सुमारे 45 दिवसांत येतात.मग,तो कापून नवीन पिशवीत लावला जातो.

अशा प्रकारे वनस्पती 15 ते 20 दिवसांनंतर वाढू लागते.  याशिवाय रूद्राक्ष वृक्ष रोपवाटिकेतूनही खरेदी करता येतो.

रुद्राक्षाचे औषधी गुणधर्म

रुद्राक्षात औषधी गुणधर्म देखील आहेत.  गळ्यात त्याची माळ घातल्याने रक्तदाब नियंत्रणात राहतो. तसेच, त्याचे तेल इसब, दाद आणि मुरुमांपासून आराम देते.  रुद्राक्ष ब्रोकळ दम्यातही आराम देते.  याशिवाय, हे परिधान केल्याने वयाचा प्रभाव कमी होतो.  रुद्राक्ष धारण केल्याने हृदयरोग आणि स्ट्रेस इत्यादीपासून आराम मिळतो.

मधुमेह असलेल्या व्यक्तीने रुद्राक्ष उगाळून ते चाटण मधासोबत सेवन करावे, आराम मिळतो.