मातीची रचना सुधारली जाते कारण कंपोस्ट मातीचे कण मजबूतपणे बांधते त्यामुळे उभ्या पिकांना मुक्कामाला चांगला आधार मिळतो.मातीची ओलावा टिकवून ठेवण्याची प्रक्रिया सुधारली जाते कारण कंपोस्ट जमिनीत बारीक केशिका तयार करते आणि जमिनीतील ओलावा चांगल्या प्रकारे टिकवून ठेवते आणि त्यामुळे सिंचन आणि त्याची वारंवारता कमी होण्यास मदत होते.मातीचे वायुवीजन देखील सुधारले जाते कारण कंपोस्ट जमिनीत पुरेशा मातीच्या वायुवीजनासाठी सच्छिद्रता निर्माण करते जे मुळांच्या श्वासोच्छवासास समर्थन देते आणि परिणामी पोषक द्रव्ये चांगल्या प्रकारे शोषून घेतात आणि खत वापर कार्यक्षमतेत होते.
त्यात पुरेसा ओलावा आणि वायुवीजन असल्यामुळे मातीचे तापमान देखील कंपोस्टद्वारे माफक प्रमाणात नियंत्रित केले जाते .यामुळे माती उपयुक्त वनस्पती आणि जीवजंतू टिकून राहण्यासाठी विशेषतः अत्यंत हिवाळा आणि उन्हाळी हंगामात माती आरामदायी बनवते.पोषक स्त्रोत- सेंद्रिय कार्बनच्या समृद्ध स्त्रोताबरोबरच, कंपोस्ट हे सर्व आवश्यक वनस्पती पोषक विशेषतः सूक्ष्म-पोषक घटकांचा एक चांगला स्रोत आहे.
पोषक द्रव्ये टिकवून ठेवणे - कंपोस्टच्या चांगल्या कोलोइडल स्वरूपामुळे, ते सर्व मॅक्रो आणि सूक्ष्म वनस्पती पोषक द्रव्ये राखून ठेवते आणि लीचिंग, व्होलाटिलायझेशन, डी-नायट्रिफिकेशन, फिक्सेशन इत्यादीमुळे होणारे नुकसान कमी करण्यास मदत करते.माती कंडिशनर - कंपोस्ट वापरल्याने मातीची प्रतिक्रिया किंवा मातीचे पीएच तटस्थ होते जे आपोआप जमिनीतील सर्व वनस्पती पोषक तत्वांची सहज उपलब्धता वाढवते आणि खत वापर कार्यक्षमता सुधारते.
मातीचे सूक्ष्मजीव - सर्व प्रकारचे मातीचे सूक्ष्मजीव चांगले कंपोस्ट केलेल्या मातीत वाढतात कारण कंपोस्ट हे मातीतील सूक्ष्म जीवांचे अन्न देखील आहे, मातीच्या चांगल्या उत्पादकतेसाठी एक इष्ट स्थिती आहे.मातीची उत्पादकता - कंपोस्टचा सतत वापर केल्याने नापीक जमिनीतही मातीचे आरोग्य पुनर्संचयित करण्याची अंतर्निहित क्षमता असते. हे पावसावर अवलंबून असलेल्या आणि कमी दर्जाच्या जमिनीत खूप चांगले सिद्ध झाले आहे जेथे कृषी-हवामान पीक वाढीसाठी फारसे अनुकूल नाही. सर्व हवामान परिस्थितीत मातीची उत्पादकता वाढवण्यासाठी कंपोस्ट हे सर्वात प्रभावी सिद्ध झाले आहे.
Published on: 16 June 2022, 07:29 IST