7th pay commission: केंद्रीय कर्मचाऱ्यांचा महागाई भत्ता दरवर्षी दुप्पट वाढतो. पण, ही वाढ किती होणार हे महागाईच्या क्रमावर अवलंबून आहे. जगातील अनेक देश सध्या महागाईशी झुंजत आहेत. भारतातही महागाईचा क्रम वेगाने वर सरकताना दिसत आहे. देशाच्या सेंट्रल बँकेने (आरबीआय)ही महागाई नियंत्रणात नसल्याची भीती व्यक्त केली आहे.

आगामी काळात महागाई वाढण्याची शक्यता आहे. हेच कारण आहे की आरबीआय आपले आर्थिक धोरण नोव्हेंबरमध्ये वेळेपूर्वी करणार आहे. तरीही वाढती महागाई देशासाठी चांगली नाही. पण, केंद्रीय कर्मचाऱ्यांना दिला जाणारा भत्ता महागाईच्या प्रमाणात वाढणार हे नक्की. बरं, महागाई सोडली तरी कर्मचाऱ्यांसाठी महागाई भत्ता येत्या काळात पगारवाढ घेऊन येत आहे. कसे ते समजून घेऊया...

पुढील वर्षी १०० टक्के भेट मिळेल

अलीकडेच केंद्रीय कर्मचाऱ्यांच्या महागाई भत्त्यात (डीए वाढ) ४ टक्क्यांनी वाढ झाली आहे. ही वाढ जुलै 2022 पासून लागू झाली. आता पुढील महागाई भत्ता जानेवारी २०२३ पासून लागू होणार आहे. पुढील वाढ देखील 4 टक्के होईल, अशी अपेक्षा आहे. तज्ज्ञांच्या मते, ज्या प्रकारे महागाईची स्थिती आहे.

त्यावरून येत्या काही दिवसांत महागाई भत्त्यातही ४ टक्क्यांनी वाढ होणार असल्याचे स्पष्ट झाले आहे. सध्या देशात महागाई जगाच्या तुलनेत खूपच कमी आहे, परंतु जानेवारी 2023 पर्यंत चित्र वेगळे असू शकते. अशा परिस्थितीत महागाई भत्ता ४ टक्क्यांनी वाढला तर महागाई भत्ता ४२ टक्क्यांवर पोहोचेल.

50% महागाई भत्ता मिळताच मूळ वेतन वाढेल

महागाई भत्त्याचा नियम आहे. 2016 मध्ये जेव्हा सरकारने 7 वा वेतन आयोग लागू केला तेव्हा महागाई भत्ता शून्य करण्यात आला. नियमांनुसार, महागाई भत्ता 50 टक्क्यांपर्यंत पोहोचताच तो शून्यावर आणला जाईल आणि 50 टक्क्यांनुसार, कर्मचाऱ्यांना भत्त्याच्या स्वरूपात मिळणारा पैसा मूळ पगारात म्हणजेच किमान जोडला जाईल.

पगार समजा एखाद्या कर्मचाऱ्याचा मूळ पगार 18000 रुपये असेल तर त्याला 9000 रुपयांच्या 50 टक्के DA मिळेल. परंतु, जर ५० टक्के डीए असेल, तर तो मूळ पगारात जोडल्यास, महागाई भत्ता पुन्हा शून्यावर येईल.

महागाई भत्ता कधी शून्य केला जातो?

नवीन वेतनश्रेणी लागू झाल्यावर कर्मचाऱ्यांना मिळणारा डीए मूळ वेतनात जोडला जातो. कर्मचार्‍यांना मूळ पगारात 100 टक्के डीए घालायला हवा, असे नियम असले तरी तसे होत नसल्याचे जाणकारांचे म्हणणे आहे. आर्थिक स्थिती आड येते. मात्र, हे 2016 साली करण्यात आले.

त्यापूर्वी 2006 साली सहावी वेतनश्रेणी आली, त्यावेळी पाचव्या वेतनश्रेणीत डिसेंबरपर्यंत 187 टक्के भत्ता मिळत होता. संपूर्ण डीए मूळ वेतनात विलीन करण्यात आला. त्यामुळे 6 व्या वेतनश्रेणीचे गुणांक 1.87 होते. मग नवीन पे बँड आणि नवीन ग्रेड पे देखील तयार झाला. मात्र, ते पोहोचवण्यासाठी तीन वर्षे लागली.