केंद्रीय कृषी मंत्रालय पहिल्यांदा दुष्काळ आणि पूर यासारख्या नैसर्गिक आपत्तींना तसेच कोरोना व्हायरस रोग या सारख्या आपत्तीवर वेळेवर प्रतिसाद देण्यासाठी आम्ही आपत्ती व्यवस्थापन योजना आणणार आहे असे गृह मंत्रालयाच्या एका अधिकाऱ्याने सांगितले.या योजनेत पीक-चक्र पध्दतीचा विचार केला जाईल - पेरणीपासून होरपळणीनंतरच्या धोक्यांचे व्यवस्थापन आणि शेती समुदायाच्या भौतिक संपत्ती व संसाधनांच्या सुरक्षिततेकडे लक्ष वेधून घेणे आणि दुष्काळग्रस्त होण्यासंबंधी इशारा देणारी यंत्रणेसारख्या विशिष्ट आपत्तींवर उपाय म्हणून चर्चा केली गेली आहे

या महिन्यातच या योजनेचे अनावरण होण्याची शक्यता आहे:

केंद्रीय गृह मंत्रालयाच्या राष्ट्रीय आपत्ती व्यवस्थापन संस्थेच्या पर्यावरण हवामान व आपत्ती जोखीम व्यवस्थापन विभागाचे प्रमुख अनिल कुमार गुप्ता यांनी या योजनेत कृषी क्षेत्राला धोका निर्माण करणारे 34 धोके ओळखले आहेत आणि वेळेवर हस्तक्षेप करण्याची गरज असल्याचे निदर्शनास आले आहे. यामध्ये उष्णतेच्या लाटा, भूकंप, शेतांवर प्राण्यांचे हल्ले, वाळवंटीकरण, शेतीविषयक अग्निशामक चक्रीवादळ आणि रसायनांवर जास्त अवलंबून असणे यांचा समावेश आहे.

हेही वाचा:जीएसटी रिटर्न भरण्याची मुदत मार्चपर्यंत वाढविण्यात आली आहे

नॅशनल एग्रीकल्चर डिजास्टर मॅनेजमेंट प्लॅन (एनएडीएमपी) या बहु-जोखीम योजनेच्या प्रमुख उद्दिष्टांपैकी काही अल्प-मध्यम आणि दीर्घकालीन उपाययोजनांचा अवलंब करुन आपत्ती होण्यापासून होणारे धोका टाळणे हे गुप्ता यांनी सांगितले.आम्ही आतापर्यंत केवळ दुष्काळाच्या संदर्भात शेतीमधील आपत्ती व्यवस्थापनाविषयी बोललो आहे. या 34 संकटांना आपत्ती होण्यापासून रोखण्याचे या योजनेचे लक्ष्य आहे. हे आपत्तीआधी आणि नंतर होणाऱ्या हाणीवर मार्गदर्शन करते. या योजनेत एक जोखीम जोखीम असुरक्षा विश्लेषणाचा समावेश आहे. “आपत्तीत दोन गोष्टी आहेत - धोका आणि असुरक्षा. दुष्काळ किंवा पूर ही एक घटना आहे. असुरक्षा ही आमच्या सिस्टमची कमकुवतपणा आहे. आम्ही या योजनेद्वारे लक्ष देण्याचा प्रयत्न करीत आहोत, असे गुप्ता म्हणाले.

या योजनेत प्रदेश-विशिष्ट धोक्यांची नोंद घेतली जाईल. निती अयोग यांनी परिभाषित केलेल्या कृषी-हवामान झोनच्या आधारे हे वर्गीकरण केले जाईल.या झोनमधील विविध जोखमींना स्थान देण्यात आले आणि पाच सर्वात धोकादायक गोष्टींसाठी विस्तृत योजना तयार केल्या आहेत . “वेगवेगळ्या प्रदेशात वेगवेगळे धोके असतात. उदाहरणार्थ झारखंडमध्ये हत्ती शेतीची नासधूस करतात, ”केंद्रीय कृषी व शेतकरी कल्याण मंत्रालयाचे नोडल अधिकारी म्हणून काम करणारे गुप्ता म्हणाले.