फळबाग लागवड करायचे ठरवले असेल तर त्यामध्ये सगळ्यात अगोदर महत्त्वाचा मुद्दा येत होतो जातिवंत कलमांची निवड व रोपांचा पुरवठा हा होय. फळझाडांची जर किफायतशीर लागवड करायचे असेल तर त्यामध्ये रोपवाटिकेचे भरपूर महत्त्व आहे

 रोपांचा व कलमांचा जातिवंतपणा तपासून घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.या लेखामध्ये आपण फळझाडांची कलमांची निवड कशी करायची याबाबत माहिती घेणार आहोत.

कलमे/रोपांची निवड कशी करावी?

• फळबाग लागवडीसाठी कलमांची निवड करताना ती जातिवंत चांगल्या प्रतीचे,दर्जेदार,कीड व रोगमुक्त असावीत.
• कलमे निवडताना ती कणखर निवडावी.
• निवडलेल्या कलमांच्या जातीला भरपूर फळे असावीत व त्यांना बाजारात चांगली मागणी असायला हवी.

• कलमे एक वर्षे वयाची मध्यम वाडीची आणि 60 ते 75 सेंटिमीटर उंच असावीत.
• कलम केलेल्या रोपांमध्ये खुट व कलम काडीची जाडी सारखी असावीव जोड एकजीव झालेला असावा.
• फळ झाडांची कलम किंवा भरलेले डोळे जमिनीपासून वीस सेंटीमीटर पेक्षा उंच नसावेत.
• कलमांना व छाट्यांना भरपूर मुळे असाव्यातव कलमांच्या फांद्या,पानांची वाढ समतोल व निरोगी असावी.
• कलमांची खरेदी करताना कृषी विद्यापीठाचे रोपवाटिका, शासकीय रोपवाटिका किंवा परवानाधारक  शासनमान्य रोपवाटिकेतूनच खरेदी करावीत.

• लागवडीसाठी आवश्‍यक असणाऱ्या रोपांच्या संख्येपेक्षा 15 टक्के जास्त रोपे खरेदी करावीत व अशी रोपे नांगे भरणे किंवा रोपे मर झालेल्या ठिकाणी  लावण्यासाठी उपयोग येतात.
• ऊती संवर्धनाचे रोपे निवडताना रोपांना पुरेशी हर्डनिंग केलेली असावी.
• शेंडे कलम /पाचर कलम रोपाच्या खुंटावरील फूट काढलेले असावे.