महाराष्ट्रातील आंब्याला परदेशात मोठी मागणी आहे. आपल्या देशात आंब्याच्या हजारो जाती आहेत. आपल्या देशात जवळपास सर्वच राज्यांमध्ये आंब्याची लागवड केली जाते.
तुमच्या परिसरातील हवामानानुसार आंब्याची लागवड करून तुम्ही लाखो रुपये कमवू शकता. आंबा शेती ही शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर शेती आहे.
1) आंबा कसा पिकवायचा :- फळांचा राजा आंबा खायला जेवढा रुचकर लागतो तेवढाच पैसाही शेतकऱ्यांच्या पदरात टाकतो. आंबा हे असेच एक फळ आहे, ज्याचा उपयोग कच्च्या आणि पिकलेल्या दोन्ही प्रकारात केला जातो. याद्वारे तुम्ही फक्त गोड फळेच नाहीतर आंबट लोणचे, आणि आइस्क्रीम देखिल विकू शकता.
2) सर्वप्रथम आपण आंबा लागवडी बद्दल जाणून घेऊया :- आंबा शेतीसाठी अनुकूल हवामान समशीतोष्ण हवामान आंबा लागवडीसाठी योग्य आहे. त्याची फळे पिकवण्यासाठी उष्णता लागते. आंबा लागवडीसाठी तापमान 22°C ते 27°C या दरम्यान असावे. जुलै ते सप्टेंबर महिने अंबा बागेसाठी योग्य मानले जातात. रोप लावण्यासाठी योग्य तापमान 20°C ते 22°C आहे. साधारणत: आंब्याची लागवड महाराष्ट्रात ऑगस्ट महिन्यात केली जाते.
3) आंबा लागवडीसाठी उपयुक्त माती:- आंबा शेतीसाठी गाळ किंवा चिकन माती अतिशय चांगली मानली जाते. आंब्याच्या लागवडीसाठी मातीचे pH मूल्य 6.5 - 7.5 दरम्यान असावे. त्यासाठी माती परीक्षण करून घेणे आवश्यक आहे.
वालुकामय, उतार, खडकाळ, क्षारयुक्त व पाणी साचलेल्या जमिनीत आंब्याची लागवड करू नये. चांगली सुपीकता असलेल्या जमिनीत तुम्ही आंबा फळझाडांची लागवड करू शकता. ज्या ठिकाणी जास्त पोषणमूल्य असते त्याठिकाणी आंब्याला मोठी फळे येतात.
4) आंबा लागवडीसाठी योग्य जातींची निवड:-(Selection Of Veriety)आंब्याची शेती करायची असेल तर सर्वप्रथम योग्य रोपांची निवड करा. जिल्ह्यातील कृषी विज्ञान केंद्रातून तुम्हाला वनस्पतींच्या सुधारित जाती मिळतील. तिथली झाडे चांगली असतात.
कारण ती झाडे स्थानिक हवामानात वाढलेली असतात. झाडे चांगली असतील तर चांगले उत्पादन मिळेल आणि नफाही चांगला मिळेल. याशिवाय उद्यान विभागाच्या रोपवाटिकेतूनही रूपे घेता येतात.
5) लागवड पद्धत:- (Cultivation Method)-ज्या ठिकाणी आंब्याची शेती करायची आहे, त्या ठिकाणी दर अडीच फुट अंतरावर खड्डा खणून घ्या.
खड्ड्याची लांबी, रुंदी आणि खोली दीड फूट असावी.
त्या खड्ड्यामध्ये कुजलेल्या शेणापासून तयार केलेले खत टाकावे.
त्यानंतर त्या खड्ड्यात माती आणि कीटकनाशक पावडर टाकून तो खड्डा चांगला समतल करा.
हे काम रोप लावण्यापूर्वी 30 दिवस आधी करावे लागते.
30 दिवसांनी तो खड्डा शोधा आणि त्या खड्ड्यात आंब्याचे रोप लावून चांगली माती भरा. माती भरल्यानंतर, माती सर्व बाजूंनी दाबा जेणेकरून हवा आत जाऊ शकणार नाही. अन्यथा आंब्याचे रोप कुजण्यास सुरुवात होते.
जेव्हा झाडे फुलू लागतात तेव्हा बाजारात उपलब्ध असलेल्या चांगल्या कीटकनाशकांचा वापर करा. जेणेकरून आंब्याचा मोहोर ( फुले ) किडींपासून वाचवता येईल.
6) आंबा लागवडीतील सिंचन व्यवस्थापन :-(Irrigation Management)
आंब्याची लागवड केल्यानंतर 1 वर्षासाठी दर 10 ते 15 दिवसांनी नियमित पाणी द्यावे. दुसऱ्या वर्षापासून हे पाणी 15 ते 30 दिवसांच्या अंतराने द्यावे. आंबा बागायतीसाठी ठिबक सिंचन पद्धत अधिक योग्य मानली जाते.
आंबा लागवडीतील खत आणि खत व्यवस्थापन कोणत्याही प्रकारची बागकाम किंवा शेती केल्यास चांगल्या उत्पादनासाठी चांगली काळजी घ्यावी लागते. तुम्हाला शास्त्रीय पद्धतीचा अवलंब करावा लागेल.
यासाठी रोपे लावताना खड्ड्यांमध्ये योग्य प्रमाणात शेण किंवा कंपोस्ट खत मिसळावे. आंब्याला मोहोर येताना पोषक तत्वांचा वापर नक्की करा.
7) आंबा बागायती खर्च आणि नफा:-(Expenditure And Profit)आंबा बागायतीमध्ये प्रचंड क्षमता आहे. याद्वारे शेतकरी आंबा बागायती सह बागेत आले, हळद, आरुई इत्यादींची लागवड करून चांगले उत्पन्न मिळवू शकतात.
खर्चाबद्दल बोलायचे झाले तर 1 हेक्टर थांबा बागी साठी 1 लाख रुपये खर्च येतो. जे तुम्हाला पहिल्याच वर्षी करायचे आहे. यानंतर आंबा फळांच्या वेळी खते, खत औषधे यावर खर्च करावा लागणार आहे.
एका हेक्टर आंब्याच्या बागेतून तुम्ही वर्षाला 2 ते 3 लाख रुपये सहज कमवू शकता. याशिवाय फळबागेत लागवड करून 50 हजार ते 1 लाख रुपयांपर्यंत उत्पन्न मिळू शकते.
महत्त्वाच्या बातम्या
नक्की वाचा:शेतीसाठी सर्वोत्तम सेंद्रिय खत म्हणजे 'निंबोळी' कसं बरं? एकदा वाचाच
नक्की वाचा:खरं काय! ड्रीप इरिगेशनसाठी 'इतकं' मिळतं अनुदान; वाचा याविषयी
Published on: 14 May 2022, 10:50 IST