कमी खर्च आणि जास्त नफा यामुळे शेतकरी मोठ्या प्रमाणात अंजीरच्या रोपांची लागवड करीत आहेत. शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट करण्याकडे लक्ष देणारे सरकार पारंपारिक पिकांऐवजी नगदी पिकांच्या लागवडीस प्रोत्साहित करीत आहे. अलिकडच्या काळात कृषी क्षेत्रात मोठा बदल झाला आहे.

शेतकरी आता पारंपारिक पिकांना सोडून नगदी पिकांच्या लागवडीकडे वळत आहेत. औषधी वनस्पतींच्या लागवडीमुळे शेतकऱ्यांना मोठ्या संधी उपलब्ध होत आहेत. शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढविण्याच्या प्रयत्नात असलेले सरकार पारंपारिक पिकांव्यतिरिक्त नवीन पर्याय निवडण्यासही प्रोत्साहित करीत आहे. हेच कारण आहे की आज औषधी वनस्पतींच्या लागवडीचा कल वाढत आहे. अंजीर ही एक अशीच औषधी वनस्पती आहे, ज्याची व्यावसायिक शेती आता मोठ्या प्रमाणात शेतकरी करत आहेत.  कमी खर्चामुळे आणि जास्त काळजी घ्यावी लागत नसल्यामुळे हा शेतकऱ्यासाठी एक विंनिंग पॅच ठरत आहे.अंजिराची एक चांगली गोष्ट म्हणजे एकदा लागवड केल्यास शेतकऱ्यांना कमीतकमी 30 वर्षे पर्यंत उत्पादन मिळू शकेल. या कारणास्तव अंजीरच्या शेतीत अधिक नफा उपलब्ध आहे.

अंजीर पिकासाठी लागणारे हवामान

उष्‍ण व कोरडे हवामान अंजिराला चांगले मानवते. त्‍यामुळे महाराष्‍ट्रात हे फळ आणखी मोठया क्षेत्रात करायला भरपूर वाव आहे. कमी उष्‍णतापमान या पिकाला घातक ठरत नाही. ओलसर दमट हवामान मात्र निश्चितपणे घातक ठरते. विशेषतः कमी पावसाच्‍या भागात जिथे ऑक्‍टोबर ते मार्चपर्यंत पाण्‍याची थोडीफार सोय आहे अशा ठिकाणी अंजिर लागवडीस वाव आहे.

 

अंजीरसाठी उपयुक्त जमीन

अगदी हलक्‍या माळरानापासून मध्‍यम काळया व तांबडया जमिनीपर्यंत अंजीर लागवड शक्‍य आहे. भरपूर चुनखडी असलेल्‍या तांबूस काळया जमिनीत अंजीर उत्‍तम वाढते. चांगला निचरा असलेली एक मीटर पर्यंत खोल असलेली कसदार जमीन अंजीरासाठी उत्‍तम होय. मात्र या जमिनीत चुन्‍याचे प्रमाण असावे. खूप काळया मातीची जमिन या फळझाडाला अयोग्‍य असते. खोलगट आणि निचरा नसलेल्‍या जमिनीत हे झाड पाहिजे तसे चांगले वाढत नाही.

सुधारीत जाती

अंजिराच्‍या अनेक जाती आहेत. त्‍यात सिमरना, कालिमिरना, कडोटा, काबूल, मार्सेल्‍स, (व्‍हाईट सान पेट्रो) आदी जाती प्रसिध्‍द आहेत. पुणे भागातील पुना अंजीर नावाने प्रसिध्‍द असलेली जात (ऍड्रिऍटिक ) किंवा कॉमन या प्रकारातील असून महाराष्‍ट्रात मुख्‍यतः हीच जात लावली जाते.

रोपवाटिकेत अंजीर झाड तयार करणे

अंजीर वनस्पती प्रामुख्याने 1 ते 2 सेमी जाड, 15 ते 20 सें.मी. लांबीच्या परिपक्व कलमांद्वारे तयार होतात. हिवाळ्यातील मादा झाडांनापासून  कलम घेतले जाते व ते 1 ते 2 महिन्यांपर्यंत कॅल्शिनिंग साठी जमिनीत दाबले जातात. तापमान फेब्रुवारी ते मार्च पर्यंत वाढू लागताच,ह्या कलमांना 15×15 सेमी च्या अंतरावर रोपवाटिकेत लावली जातात.

 

अंजीर लागवड

शेताची तयारी करताना खोदलेल्या खड्ड्यात संतुलित खत व खाद्य घालून रोपे लावा. 8×8 मी अंतरावर लागवड योग्य आहे, आणि लागवड करण्याची वेळ डिसेंबर ते जानेवारी किंवा जुलै ते ऑगस्ट पर्यंत करावी.

काढणी

उप-उष्णकटिबंधीय प्रदेशांमध्ये, वसंत ऋतूमध्ये येणारी फळे मे ते ऑगस्ट दरम्यान पिकून तयार होतात. जेव्हा फळे पूर्णपणे पीकतात तेव्हाच त्यांची काढणी करावी. तोडल्यानंतर, 400 ते 500 ग्रॅमपेक्षा जास्त फळ कंटेनरमध्ये ठेवू नये.  जर फळे मोठ्या प्रमाणात काढायच्या असतील तर ती पाण्याने भरलेल्या भांड्यात गोळा करावीत.