Animal Husbandry: सध्या पावसाळ्याचे दिवस (Rainy Days) सुरु आहेत. त्यामुळे साथीचे रोग (Epidemic diseases) पसरण्याचे दाट शक्यता असते. मानवाबरोबरच प्राण्यांनाही पावसाळ्याच्या दिवसात साथीचे रोग होण्याची शक्यता असते. प्राणी (animals) आजारी पडण्याअगोदर काही संकेत देत असतात त्यावर पशुपालकांनी (Cattle breeder) बारीक नजर ठेवणे आवश्यक असते. त्यामुळे त्यांची काळजी घेणे पशुपालकांना सोपे जाते.

मंकी पॉक्स असो किंवा लम्पी स्किन व्हायरस (Lumpy skin virus) असो, त्याचा मानवावर तसेच दुभत्या जनावरांवर वाईट परिणाम होतो. अलीकडे राजस्थानमध्येही लम्पी विषाणूमुळे जनावरांचा मृत्यू झाल्याच्या बातम्याही समोर येत आहेत. अशा परिस्थितीत दुभत्या जनावरांची स्वच्छता, निगा आणि वैद्यकीय तपासणी करणे अत्यंत आवश्यक आहे, जेणेकरून रोगाची लक्षणे वेळेवर ओळखून जनावरांची काळजी घेणे आणि प्रतिबंधात्मक उपाय करणे.

पशुपालकांनो राहा सावधान

जनावरांमध्ये रोगाचा प्रादुर्भाव झाला की सर्वात जास्त नुकसान पशुपालकांचे होते. त्यामुळे दुधाचे उत्पादन घटते, तसेच जनावरांच्या जीविताची व मालमत्तेची हानी होण्याची चिंता असते. अशा स्थितीत पशुवैद्यकांनी जनावरांच्या वर्तनावर लक्ष ठेवण्याचा सल्ला दिला आहे, कारण कोणताही आजार होण्यापूर्वी तो अनेकदा दुभत्या जनावराचा आहार, चाल आणि हालचाल बदलताना दिसून येतो.

भावांनो शेळीपालनात यशस्वी होयचंय ना! तर या सामान्य चुका करणे टाळा आणि व्हाल मालामाल

दुभत्या जनावरांमध्ये रोगाची लक्षणे

प्राण्यांमध्ये संसर्ग किंवा कोणत्याही रोगाची शक्यता सहज ओळखू शकते. सुरुवातीला, प्राण्यांची हालचाल विचित्र होते. उभं राहून किंवा चालताना प्राणी अडखळत असेल तर ताबडतोब डॉक्टरांशी संपर्क साधावा. प्राण्यांमध्ये सुस्ती देखील रोग किंवा संसर्गाचे लक्षण आहे. जर दुभत्या जनावरे जास्त झोपू लागली किंवा कमी क्रियाशील असतील तर त्यांना कोणत्यातरी आजाराने ग्रासले आहे असे समजावे.

या दिवसात आजारपणामुळे आजारी जनावरांचे तापमान जास्त गरम होते किंवा तापमान थंड होते. जर पशुवैद्यकाने स्वत:ची किंवा तिच्या पशुवैद्यकाची तपासणी करून घेतल्यानंतर, शक्य तितक्या लवकर उपचार सुरू करा. रोगग्रस्त जनावरांमध्ये आहाराची कमतरता हे देखील एक महत्त्वाचे लक्षण आहे. जेव्हा प्राणी सरासरीपेक्षा कमी अन्न खाऊ लागतात किंवा खाद्य हळूहळू चघळतात, तेव्हा ते काही आजाराचे लक्षण असू शकते.

लम्पी विषाणूने ग्रस्त असलेल्या प्राण्यांनाही मान आणि पाठदुखीचा त्रास होतो, त्यामुळे त्यांची क्रिया कमी होते. हा त्वचेचा विषाणू आहे, ज्यामध्ये प्राण्यांच्या शरीरावर गुठळ्या तयार होऊ लागतात. अशा परिस्थितीत जनावरांना पॉक्सची लस मिळू शकते.

“राज्यपाल म्हणजे महाराष्ट्र आणि मराठी माणूस म्हणजे भिकारी"; संजय राऊतांकडून राज्यपालांचा खोचक समाचार

अशा प्रकारे प्राण्यांच्या आजारांना प्रतिबंध करा

पावसाळ्याच्या सुरुवातीला, जनावरांसाठी स्वच्छ आणि ओलावा नसलेल्या गोठ्याची व्यवस्था करा, कारण बहुतेक रोग ओलाव्यामुळे पसरतात. जनावरे स्वच्छ ठेवा, कारण या ऋतूतील घाणीमुळे डास, माश्या यांसारखे रक्त शोषणारे कीटक जनावरांमध्ये प्रजनन करू लागतात, ज्यामुळे रोग अनेक पटींनी वाढू शकतो.

दूषित पाणी, लाळ आणि चारा यांमुळे बहुतांश रोग पसरत असल्याचे अनेकदा दिसून येते. अशा परिस्थितीत जनावरांना ओलावामुक्त व शुद्ध पशुखाद्य द्यावे व त्यांना पिण्यासाठी शुद्ध पाणी द्यावे. आजारी व अशक्त जनावरे वेगवेगळी ठेवावीत आणि त्यांच्या खाण्यापिण्याची व्यवस्था वेगळी ठेवावी, जेणेकरुन हा रोग इतर जनावरांमध्ये पसरू नये.

विशेषत: नवजात प्राणी आणि बछड्यांसाठी, प्राण्यांची वेगळी व्यवस्था करावी, कारण यावेळी प्राण्यांची स्थिती अधिक गंभीर असते. बदलत्या ऋतूमध्ये जनावरांचे लसीकरण करून घ्या आणि त्यांना संतुलित आहार (Healthy Feed to Animals) द्या, जेणेकरून जनावरांची रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत होईल.

महत्वाच्या बातम्या:
सोन्या चांदीचे नवीनतम दर जाहीर! सोने 4700 आणि चांदी 22000 रुपयांनी स्वस्त; जाणून घ्या नवे दर
पेट्रोल डिझेलचे दर जाहीर! पेट्रोल 84.10 रुपये तर डिझेल 79.74 रुपये प्रतिलिटर