दुग्धोत्पादन वाढवून देशात श्वेतक्रांती आणण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न केले जात आहेत. पशुसंवर्धन योजनांच्या माध्यमातून आर्थिक व तांत्रिक मदत दिली जात आहे. शेतकऱ्यांना दूध उत्पादन क्षेत्राशी जोडले जात असून, पशुपालकांना सर्व सुविधा उपलब्ध करून दिल्या जात आहेत. शास्त्रज्ञांनी अशी अनेक तंत्रे विकसित केली आहेत, ज्यामुळे प्राण्यांच्या जाती सुधारण्याचे काम केले जात आहे.
त्याच धर्तीवर अनेक राज्यांमध्ये जाती सुधारणा कार्यक्रमही राबविण्यात येत आहेत, जेणेकरून उत्तम दूध उत्पादन क्षमता असलेल्या दर्जेदार जनावरांची संख्या वाढवता येईल. देशातील अनेक मोठ्या संस्था यासाठी कार्यरत आहेत. या भागात, नॅशनल डेअरी रिसर्च इन्स्टिट्यूट (NDRI कर्नाल) ने IVF क्लोनिंग तंत्राद्वारे सर्वाधिक दूध उत्पादन असलेल्या मुर्राह म्हशीचे दोन क्लोन तयार केले आहेत.
IVF क्लोनिंग तंत्राने मुराह म्हशीची उत्पादकता वाढवण्याच्या प्रयत्नांमध्ये NDRI कर्नालला यश मिळाले आहे. लवकरच मध्य प्रदेशचे पशुधन आणि कुक्कुट विकास महामंडळही क्लोनिंगचे हे तंत्र राज्यात आणणार आहे. आता महामंडळाच्या अधिकाऱ्यांनीही हे तंत्र प्राण्यांची उत्पादकता वाढवण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकते, हे मान्य केले आहे. राज्यात हा प्रकल्प भोपाळ येथील मदरबुल फार्मच्या आयव्हीएफ लॅबमधून चालवला जाणार आहे.
निवडणुकीसाठी १७ बाजार समित्यांकडे पैसेच नाहीत, निवडणूक होणार नाही...
गाई-म्हशींच्या जाती सुधारण्यासाठी या आयव्हीएफ तंत्राचा वापर करण्याची योजना आहे. आम्ही तुम्हाला सांगतो की, प्राण्यांच्या जाती सुधारण्यासाठी मध्य प्रदेशमध्ये प्रथमच IVF क्लोनिंग तंत्राचा वापर केला जात आहे. याआधी आयव्हीएफ प्रयोगशाळेत भ्रूणाच्या माध्यमातून होल्स्टेन फ्रिशियन जातीच्या गायीच्या बछड्याचा जन्म झाला आहे. सध्या भोपाळमधील मदरबुल फार्ममध्ये वापरल्या जाणार्‍या तंत्रज्ञानाचे क्लोन हे हायजिनिक मटेरियलचे असल्याचे सांगण्यात आले आहे.
जनावरांची जात, गुणवत्ता आणि दूध उत्पादन क्षमता सुधारण्यासाठी हे मोठे पाऊल ठरेल.आज पशुसंवर्धन क्षेत्राच्या विकासासमोरील आव्हानांवर आधुनिक तंत्राने मात करणे हे प्राणीशास्त्रज्ञांच्या प्रयत्नांचे फळ आहे. यामध्ये क्लोनिंग तंत्राचे नाव देखील समाविष्ट आहे. पण सर्वात मोठा प्रश्न हा आहे की हे क्लोनिंग तंत्र आहे तरी काय? तर आम्ही तुम्हाला सांगतो की क्लोनिंग तंत्रात, विशिष्ट जातीच्या प्राण्यांच्या पेशी IVF लॅबमध्ये संवर्धन केल्या जातात.
Weather Update | वातावरण बदललं सतर्क रहा, राज्यात पावसासह गारपिटीचा इशारा, जाणून घ्या..
त्याला सेल कल्चर असेही म्हणतात. आता संवर्धित पेशी कत्तलखान्यातील अंडाशयातील डिन्यूक्लेटेड अंड्याशी जुळली आहे. या प्रक्रियेच्या 8 व्या दिवशी गर्भाची निर्मिती होते. यानंतर भ्रूण म्हशीच्या गर्भाशयात हस्तांतरित केले जाते. यानंतर, क्लोन केलेली मुले जन्माला येतात, जी दिसायला अगदी सामान्य म्हशींसारखी असतात.
आम्ही तुम्हाला सांगतो की मुर्राह म्हशीच्या दूध उत्पादन क्षमतेचे उदाहरण संपूर्ण जग देते. आज ब्राझील सारखे देश मुर्राह म्हशीच्या धर्तीवर मोठ्या प्रमाणात दूध उत्पादन करत आहेत. एक सामान्य मुर्राह म्हैस दररोज 15-16 लिटर दूध देते, म्हणून उत्तर प्रदेश ते पंजाब, हरियाणा, राजस्थान आणि मध्य प्रदेशातील दुग्ध उत्पादक शेतकऱ्यांची ती पहिली पसंती आहे.
शेतकर्‍यांना 'हे' सरकार देणार बिनव्याजी कर्ज, जुने कर्ज फेडले की मिळणार ५% अनुदान
सततचा पाऊस आता नैसर्गिक आपत्ती म्हणून घोषित, शेतकऱ्यांना होणार फायदा..
शेतकर्‍यांना 'हे' सरकार देणार बिनव्याजी कर्ज, जुने कर्ज फेडले की मिळणार ५% अनुदान
Published on: 06 April 2023, 04:04 IST