भारत हा कृषिप्रधान देश आहे. अन्न उत्पादन आणि निर्यातीत देशाने अनेक मोठे विक्रम प्रस्थापित केले आहेत. फळे आणि भाजीपाला यांसारख्या फलोत्पादन पिकांच्या उत्पादनातही भारत अग्रेसर आहे. आता ताज्या ट्रेंडवरून असे दिसून येते की देशात दुधाचे उत्पादनही वेगाने वाढत आहे. पशुसंवर्धनाच्या अनेक योजनांच्या मदतीने या क्षेत्रानेही चांगली प्रगती केली आहे.

अलीकडेच, पशुसंवर्धन मंत्रालयाने आपला 'मूलभूत पशुसंवर्धन सांख्यिकी 2022' अहवालही प्रसिद्ध केला आहे. हे वार्षिक प्रकाशन दूध आणि लोकर उत्पादनात भारत आणि त्यातील राज्यांचे स्थान अधोरेखित करते. आनंदाची गोष्ट म्हणजे राजस्थानने दूध आणि लोकर या दोन्ही क्षेत्रात प्रथम क्रमांक पटकावला आहे. या अहवालानुसार, देशातील एकूण दूध उत्पादनापैकी १५.५ टक्के दूध फक्त राजस्थानमधून मिळत आहे. त्याच वेळी, राजस्थान भारताच्या एकूण लोकर उत्पादनापैकी 45.91% देत आहे.

राजस्थानमध्ये मुख्यमंत्री दूध उत्पादक संबल योजनेअंतर्गत, पशुपालकांना प्रति लिटर दुधासाठी 5 रुपये अनुदान दिले जाते. 'मूलभूत पशुसंवर्धन सांख्यिकी 2022' अहवालानुसार, राजस्थानमध्ये 2021-22 या वर्षात 221.06 दशलक्ष दुधाचे उत्पादन झाले आहे, जे मागील ट्रेंडपेक्षा 5.29 टक्के अधिक आहे. लोकर उत्पादनाबाबत बोलायचे झाले तर 2021-22 या वर्षात भारतात 33.13 हजार टन उत्पादन झाले.

अतिवृष्टीमुळे नुकसान झालेल्या शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यांवर आजपासून मोबदला जमा होणार

राज्यातील पशुसंवर्धन विभागाचे सरकारी सचिव म्हणाले की, पशुसंवर्धन क्षेत्राच्या विकासासाठी आणि पशुसंवर्धनाच्या कल्याणासाठी सरकारच्या विचार आणि योजनांमुळे राजस्थान पशुसंवर्धन क्षेत्रात आपल्या यशाचा झेंडा फडकवत आहे आणि आता दूध आणि लोकर उत्पादनात प्रथम क्रमांक पटकावला आहे.असे झाले आहे.भविष्यातही आम्ही राजस्थानला पशुपालन क्षेत्रात एक आदर्श राज्य बनवण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न करू.

केंद्रीय पशुसंवर्धन मंत्री परशोत्तम रुपाला यांनी जारी केलेल्या मूलभूत पशुसंवर्धन सांख्यिकी 2022 अहवालानुसार, देशात दुधाचे एकूण उत्पादन 221.06 दशलक्ष टन झाले आहे, ज्यामध्ये राजस्थान (15.05%), उत्तर प्रदेश (14.93%), मध्य प्रदेशचा वाटा आहे. सर्वाधिक (8.06%), गुजरात (7.56%) आणि आंध्र प्रदेश (6.97%). या अहवालात असेही सांगण्यात आले आहे की 2021-22 या वर्षात दुधाची दरडोई उपलब्धता प्रतिदिन 444 ग्रॅम आहे. गेल्या काही वर्षांत हा आकडा दररोज 17 ग्रॅमने वाढला आहे.

या शेतकऱ्यांच्या खात्यात येणार पुढचा हप्ता, जाणून घ्या काय आहेत नवे नियम?

मूलभूत पशुसंवर्धन सांख्यिकी 2022 अहवालानुसार, 2021-22 या वर्षात भारतात लोकरीचे एकूण उत्पादन 33.13 हजार टन होते, जरी गेल्या काही वर्षांत लोकर उत्पादनात 10.30% ची घट नोंदवली जात होती. प्रमुख लोकर उत्पादक राज्यांबद्दल बोलायचे झाल्यास, राजस्थान (45.91%), जम्मू आणि काश्मीर (23.19%), गुजरात (6.12%), महाराष्ट्र (4.78%) आणि हिमाचल प्रदेश (4.33%) ही नावे पहिल्या 5 मध्ये समाविष्ट आहेत.

शेतकऱ्यांनी मिळून गावाला केळीचे केंद्र बनवले, शेतावर प्रक्रिया युनिट उघडले, आता लाखोंची कमाई