भारतात शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट करण्यासाठी मिश्र शेती (Mixed farm) करण्याचा सल्ला दिला जातो. तसेच मत्स्यशेतकऱ्यांचा नफा दुप्पट करण्यासाठी मिश्र मत्स्यपालन (Mixed fisheries) तंत्राचा शोध लावला आहे. शेतकरी एका छोट्या तलावात वेगवेगळ्या माशांचे संगोपन करून मोठा नफा कमवू शकतात.

मिश्र मत्स्यपालन म्हणजे काय?

मिश्र मत्स्यपालन (Mixed fisheries) तंत्रांतर्गत एकाच तलावात विविध प्रजातींचे मासे पाळले जातात. यावेळी तलावातील माशांच्या प्रजातीनुसार वेगवेगळे विभाजन केले जाते आणि प्रत्येक माशांच्या जातीसाठी वेगवेगळी चारा व्यवस्था देखील केली जाते.

त्यासाठी तलावाची योग्य निवड करून स्वच्छ पाण्याचा निचरा करण्याची व्यवस्था केली आहे. या तंत्राद्वारे कातला, रोहू, मृगल आणि विदेशी कार्प आणि कॉमन कार्प मासे एकत्र पाळल्यास अधिक फायदा होतो.

सर्वसामान्यांना मोठा दिलासा; खाद्य तेल होणार स्वस्त, जाणून घ्या आजच्या किमती

मिश्र मत्स्यपालन करताना या गोष्टींची काळजी घ्या

1) पावसाळ्यात मिश्र मत्स्यपालन करणे सोपे आहे, कारण पाण्याची व्यवस्था करण्यासाठी वेगळा खर्च नाही, परंतु अतिवृष्टीपासून मासे वाचवण्यासाठी व्यवस्थापनाची कामेही केली जातात.

2) मिश्र मत्स्यशेतीमध्ये पाण्याचा निचरा होण्याची विशेष काळजी घ्यावी, जेणेकरून एका जातीचे मासे दुसऱ्या प्रजातीच्या कळपात जाणार नाहीत. त्यासाठी विभाजनानुसार पाण्याचा निचरा योग्य प्रकारे होईल अशी व्यवस्था करावी.

3) अशा प्रकारे क्षारयुक्त पाण्याचा वापर मत्स्यशेतीसाठी करावा. हे माशांचे चांगले आरोग्य आणि विकासासाठी उपयुक्त ठरते.

4) मिश्र मासे वाढवताना पाण्याचे तापमान नियंत्रित करणे देखील आवश्यक आहे, त्यामुळे पाण्याचा पीएच 7.5 ते 8 ठेवा.

5) माशांच्या संतुलित आहारात हायड्रिला आणि व्हॅलिस्नेरिया व्यतिरिक्त तांदळाचा कोंडा, मोहरीचे तेल आणि बरसीम आणि फिश पावडर घाला.

6) मिश्र मत्स्यशेतीसाठी तलावातील पाण्याची पोषणक्षमता वाढवण्यासाठी गाई-बकरीच्या शेणाची भुकटीही तयार करून टाकली जाते.

Horoscope: तुमचा आजचा दिवस कसा असेल? जाणून घ्या राशिभविष्य

मिश्र मत्स्यपालनातून उत्पन्न

मिश्र मत्स्यपालनातून (Mixed fisheries) एकाच तलावातून वर्षातून दोनदा मत्स्य उत्पादन घेता येते. एक एकर जागेवर बांधलेल्या तलावात मत्स्यपालन सुरू केल्यास पुढील १५ ते १६ वर्षे उत्पन्नाचा दर वाढतो.

याद्वारे तुम्ही दरवर्षी 5 ते 8 लाखांपर्यंत कमाई करू शकता. विशेषत: देश-विदेशातील मासळीची वाढती मागणी पाहता मिश्र मत्स्यपालन करून तुम्ही चांगला नफा मिळवू शकता.

महत्वाच्या बातम्या 
Cotton Crop: कापूस पिकावर 'या' किडींचा प्रादुर्भाव; त्वरित करा उपाय अन्यथा होईल मोठे नुकसान
Agriculture Cultivation: ऑगस्टमध्ये करा 'या' शेतीची लागवड; मिळेल दुप्पट उत्पन्न
ऊसतोडणी यंत्राला मोठी मागणी; शेतकऱ्यांचा कल ऊसतोडणी यंत्राकडे..