सध्या खरीप हंगाम (Kharif season) सुरू आहे. तसेच देशातील अनेक राज्यांमध्ये समाधानकारक पाऊस (Satisfactory rain) पडल्यामुळे शेतकरी वर्ग सुखावला आहे. मात्र शेतीमध्ये (Farming) पाऊस पडल्यानंतर अनेक प्रकारचे तण (weed) उगवते. त्यामुळे शेतकरी वर्ग त्रासून जातात. मात्र आता शेतकऱ्यांना टेन्शन घेईची गरज नाही. कारण आज तुम्हाला शेतातील तण घालवण्यासाठी उपाय सांगणार आहोत.

खरीप पिकांमध्ये जास्त ओलावा किंवा पाण्यामुळे तणांचा प्रादुर्भाव जास्त होतो. याचा थेट परिणाम झाडांच्या वाढीवर तसेच उत्पादनावर होतो. तणांची संख्या जितकी जास्त तितकी किडीचा प्रादुर्भाव होण्याची शक्यता जास्त. देशभरातील पिकांच्या एकूण नुकसानीपैकी ४५ टक्के नुकसान तणांचे होते, त्यामुळे तणांचे वेळेवर नियंत्रण आवश्यक आहे, जेणेकरून नुकसान टाळता येईल.

खरीप पिकांमध्ये तण

एक वर्ष जुने आणि बारमाही तण बहुतेक वेळा पावसावर अवलंबून असलेल्या सुपीक जमिनीत (fertile land) अधिक वाढतात, तर एक वर्ष जुने गवत, पतंग आणि रुंद-पानांचे तण सखल प्रदेशात आढळतात. खरीप पिकांमध्ये प्रामुख्याने तीन प्रकारचे तण आढळतात:-

रुंद-पानांचे तण:

ही दोन कोटिलेडोनस वनस्पती आहेत, त्यांची पाने अनेकदा रुंद असतात. जसे की – पांढरी कोंबडी, कणकवा, जंगली ताग, जंगली तंबाखू इ.

अरुंद पानांचे तण:

त्यांना गवत कुळाचे तण असेही म्हणतात, या कुळातील तणांची पाने पातळ व लांब असतात. उदाहरणार्थ - सवाना, गाय गवत इ.

कमी वेळात लाखोंची कमाई! तीळ लागवडीसोबत करा हे काम; शेतकरी होतील मालामाल, जाणून घ्या...

मोथवर्गीय तण:

या तणांच्या कुळाची पाने लांब असतात आणि दांडा तीन कडांनी घन असतो. मुळांमध्ये मोथाप्रमाणे गाठी असतात.

कोणत्या वेळी तणांचे नियंत्रण करावे

पिकांमधील तणांचे नुकसान पिकाची संख्या, विविधता आणि स्पर्धेच्या वेळेवर अवलंबून असते. वार्षिक पिकांमध्ये, पेरणीच्या 15-30 दिवसांत तण काढून टाकल्यास, उत्पादनावर विशेष परिणाम होत नाही. पेरणीनंतर ३० दिवसांहून अधिक काळ तण नष्ट झाल्यास उत्पादनात घट होते. त्यामुळे गंभीर टप्प्यावर पीक तणमुक्त ठेवणे आर्थिकदृष्ट्या फायदेशीर आहे आणि पिकाच्या उत्पादनावर फारसा परिणाम होत नाही.

भातावरील तण नियंत्रण

पेरणीनंतर 0-3 दिवसांनी रुंद आणि अरुंद पानांच्या तणांच्या नियंत्रणासाठी अॅट्राझिन 1000 ग्रॅम/हे.
पेरणीनंतर 20-25 दिवसांनी पतंग तणांच्या नियंत्रणासाठी हॅलोसल्फुरॉन 60-80 ग्रॅम/हे.
रुंद पान आणि अरुंद पानावरील तणांच्या नियंत्रणासाठी २५-३३ दिवसांनी टोप्रेमॅझोन.
पेरणीनंतर १५-२० दिवसांनी रुंद पाने, अरुंद पाने आणि पतंग तणांच्या व्यवस्थापनासाठी टॅम्बोट्रिव्होन १२० किलो/हे.
15-20 दिवसांनी पेरणीनंतर ब्रॉडलीफ आणि मथवीड्सच्या नियंत्रणासाठी Topramazon + Atrazine 25.2 + 500 g/ha.
पेरणीनंतर १५-२० दिवसांनी रुंद पाने, अरुंद पाने आणि मथवीड्सच्या व्यवस्थापनासाठी टॅम्बोट्रिव्होन + अॅट्राझिन १२० + ५०० ग्रॅम/हे.

ज्वारी आणि लहान तृणधान्य पिकांमध्ये तण नियंत्रण

पेरणीनंतर 0-3 दिवसांनी रुंद पाने आणि काही अरुंद पानांच्या तणांच्या नियंत्रणासाठी अॅट्राझिन 250 ते 500 ग्रॅम/हे.
2,4 डी 500-700 ग्रॅम/हेक्टर रुंद पाने असलेल्या तणांच्या नियंत्रणासाठी पेरणीनंतर 25-30 दिवसांनी.

Gold Price Today: आनंदाची बातमी! सोन्या चांदीचे दर घसरले; सोने मिळतंय तब्बल 4100 रुपयांनी स्वस्त...

उडीद व मूग पिकातील तण नियंत्रण

पेरणीनंतर 0-3 दिवसांनी अरुंद पाने आणि काही रुंद पानांच्या तणांच्या नियंत्रणासाठी पेंडीमेथालिन 1000 ग्रॅम/हे.
क्विजालोफ-इथिल ५० ग्रॅम/हेक्टर पेरणीनंतर १५-२० दिवसांनी अरुंद पानांच्या तणांच्या नियंत्रणासाठी विशेषतः प्रभावी
पेरणीनंतर १५-२० दिवसांनी रुंद पाने आणि काही अरुंद पानांच्या तणांच्या नियंत्रणासाठी इमाझेथापीर १०० ग्रॅम/हे.

अरहर पिकातील तण नियंत्रण

पेंडीमेथालिन (स्टॅम्प एक्स्ट्रा 38.7%) पेरणीनंतर 0-3 दिवसांनी अरुंद पाने असलेल्या आणि काही रुंद-पानांच्या तणांच्या व्यवस्थापनासाठी 700 ग्रॅम/हे.
क्विजालोफॅम्प - पेरणीनंतर १५-२० दिवसांनी अरुंद पानांच्या तणांच्या नियंत्रणासाठी विशेषतः प्रभावी इथाइल ५० ग्रॅम/हे.
पेरणीनंतर १५-२० दिवसांनी रुंद पाने आणि काही अरुंद पानांच्या तणांच्या नियंत्रणासाठी इमाझेथापीर १०० ग्रॅम/हे.

कापूस पिकातील तण नियंत्रण

पेरणीनंतर 0-3 दिवसांनी अरुंद आणि काही रुंद पानांच्या तणांच्या नियंत्रणासाठी अॅलाक्लोर 2000 ग्रॅम/हे.
पेरणीनंतर 0-3 दिवसांनी अरुंद आणि काही रुंद पानांच्या तणांच्या नियंत्रणासाठी बुटाक्लोर 1000 ग्रॅम/हे.
पेरणीनंतर 0-5 दिवसांनी विस्तृत पानांच्या तणांच्या व्यवस्थापनासाठी डायरॉन 750 ग्रॅम/हे.
20-25 दिवसांनी रुंद पाने तणांच्या नियंत्रणासाठी पायरिथिओबेक सोडियम 75 ग्रॅम/हे.
क्विजालोफॅम्प – इथाइल 50 ग्रॅम/हेक्टर, विशेषतः पेरणीनंतर 20-25 दिवसांनी अरुंद पानांच्या तणांच्या नियंत्रणासाठी प्रभावी.

भुईमूग पिकातील तण नियंत्रण

ऑक्सिफ्लुओर्फेन 250-300 ग्रॅम/हेक्टर रुंद पाने आणि काही अरुंद पानांच्या तणांच्या व्यवस्थापनासाठी पेरणीनंतर 0-3 दिवसांनी.
पेरणीनंतर १५-२० दिवसांनी रुंद पाने आणि काही अरुंद पानांच्या तणांच्या नियंत्रणासाठी इमाझेथापीर १०० ग्रॅम/हे.
पेरणीनंतर 20-25 दिवसांनी अरुंद पानांच्या तणांच्या व्यवस्थापनासाठी क्विजालोफ-इथिल 50 ग्रॅम/हेक्टर विशेषतः प्रभावी आहे.

तीळ व रामतीळ पिकातील तण नियंत्रण

पेंडीमेथालिन (स्टॅम्प एक्स्ट्रा 38.7%) पेरणीनंतर 0-3 दिवसांनी अरुंद पाने असलेल्या आणि काही रुंद-पानांच्या तणांच्या नियंत्रणासाठी 700 ग्रॅम/हे.
पेरणीनंतर 0-3 दिवसांनी काही अरुंद आणि रुंद पानांच्या तणांच्या नियंत्रणासाठी ऑक्सॅडिझोन 500 ग्रॅम/हे.

सोयाबीन पिकातील तण नियंत्रण

पेरणीनंतर 0-3 दिवसांनी रुंद पाने आणि काही अरुंद पानांच्या तणांच्या नियंत्रणासाठी मेट्रीबुझिन 350-525 ग्रॅम/हे.
पेरणीनंतर 0-3 दिवसांनी काही अरुंद आणि रुंद पानांच्या तणांच्या व्यवस्थापनासाठी ऑक्सॅडिझोन 500 ग्रॅम/हे.
पेरणीनंतर 20-25 दिवसांनी रुंद पाने आणि काही अरुंद पानांच्या तणांच्या नियंत्रणासाठी इमाझेथापीर 100 ग्रॅम/हे.
पेरणीनंतर 20-25 दिवसांनी अरुंद पानांच्या तणांच्या व्यवस्थापनासाठी फिनोक्साप्रॉप 80-100 ग्रॅम/हेक्टर किंवा क्वेझलोफॉप 50 ग्रॅम/हे.
पेरणीनंतर 20-25 दिवसांनी अरुंद पानावरील तणांच्या नियंत्रणासाठी क्विजालोफ-इथिल 50 ग्रॅम/हेक्टर विशेषतः प्रभावी.

महत्वाच्या बातम्या:
Rain Alert: पुढील 3 दिवस पावसाचे! या 10 राज्यांमध्ये कोसळणार धो धो पाऊस; IMD चा इशारा
पडीक आणि पाणथळ जमिनीवर करा ही शेती! मिळेल बंपर उत्पादन; जाणून घ्या सविस्तर...