भारतातील सेंद्रिय शेती करणारे शेतकरी अनेक प्रकारच्या सेंद्रिय खतांचा वापर करतात. आतापर्यंत सेंद्रिय खतांच्या यादीत फक्त शेणखत, गांडुळ खत आणि कडुनिंबापासून बनवलेले हिरवे खत यांचा समावेश होता, परंतु भाजीपाला पिकांना पूर्ण पोषण देणारे बर्कले खत हे शेतकऱ्यांमध्ये प्रसिद्ध होत आहे. हे सेंद्रिय खत अमेरिकेतील बर्कले येथील कॅलिफोर्निया विद्यापीठाचे उत्पादन आहे, जे उत्तर प्रदेशातील शेतकऱ्यांमध्ये फारच लोकप्रिय आहे. भाज्यांच्या वापरामुळे त्याचा दर्जा चांगलाच वाढला आहे.

यामुळेच अनेक स्वयंसेवी संस्था शेतकऱ्यांना बर्कले खत बनवण्यासाठी प्रशिक्षण देत आहेत. सुक्या आणि हिरव्या कृषी कचऱ्यापासून बनवलेले हे खत सध्या फक्त भाजीपाला शेतीसाठी वापरले जात आहे. जर बर्कले कंपोस्ट योग्य प्रकारे तयार केले तर ते फक्त 18 दिवसात तयार होते. ते तयार करण्यासाठी शेती आणि स्वयंपाकघरातील कचरा देखील वापरता येतो. तीन थरांचा टॉवर बनवून बर्कले कंपोस्ट तयार केले जाते, ज्यामध्ये पहिला थर बायो-डिग्रेडेबल वेस्टचा असतो.

असे बनवा खत;
दुसऱ्या थरात हिरवे गवत आणि पानांचा हिरवा शेतातील कचरा आणि सुका चारा वापरला जातो.
तिसर्‍या थरात शेणखत टाकले जाते, त्यामुळे जमिनीची सुपीकता वाढते.
बर्कले खत बनवताना ही तिन्ही साधने आळीपाळीने जमिनीवर टाकून गोलाकारपणात जाड थर लावून टॉवर उभारला जातो.
हे खत तयार करण्यासाठी 5 ते 8 सेंद्रिय थर टाकल्यानंतर पाण्याची फवारणी केली जाते, जेणेकरून खताचा मनोरा शाबूत राहतो.
सेंद्रिय कचऱ्यापासून टॉवर बनवल्यानंतर ते प्लास्टिकच्या शीटने झाकले जाते आणि 18 दिवसांनी कंपोस्ट खत तयार होते.

मोठी बातमी! अनेक राजकीय घडामोडींनंतर दिनेश गुणवर्धने बनले श्रीलंकेचे पंतप्रधान

बर्कले कंपोस्ट तयार केल्यानंतर हे खत पावसापासून आणि पाण्यापासून १८ दिवसांपर्यंत वाचवा, जेणेकरून कुजण्याची प्रक्रिया योग्य प्रकारे करता येईल. हे सेंद्रिय खत अवघ्या १८ दिवसांत तयार होते. यामुळेच व्यावसायिक आणि वैयक्तिक गरजांनुसार वर्षातून अनेक वेळा ते बनवता आणि विकता येते. बर्कले कंपोस्ट बनवण्यासाठी उत्तर प्रदेश सरकारच्या ग्रामीण उपजीविका अभियानांतर्गत ग्रामीण महिलांना बर्कले कंपोस्ट बनवण्याचे प्रशिक्षण देण्यात आले, जेणेकरून या महिला स्वावलंबी होऊ शकतील.

मोठी बातमी! डिसले गुरुजींचा राजीनामा नामंजूर, मुख्यमंत्र्यांची घेतलेली भेट

हा करार लहान आणि अत्यल्प भूधारक शेतकरी तसेच पशुपालकांसाठी फायदेशीर ठरतो, कारण त्याची विक्री करून शेतकऱ्यांना अतिरिक्त उत्पन्न मिळते आणि वैयक्तिक शेतीच्या गरजाही पूर्ण होतात. भारतातील शेतकऱ्यांना आता सेंद्रिय शेतीचे महत्त्व कळू लागले आहे. यामुळेच संसाधने वाचवण्यासाठी शेतीसोबतच सेंद्रिय आणि कंपोस्ट खताची युनिट्स उभारण्याचा सल्लाही शेतकऱ्यांना दिला जातो.

महत्वाच्या बातम्या;
तूर उत्पादक शेतकऱ्यांना मोठा धक्का! मोदी सरकारने घेतला मोठा निर्णय..
पावसाअभावी शेती संकटात, कृषीमंत्र्यांची पीक मदत योजनेवर काम सुरू करण्याची घोषणा
पवारांचा बालेकिल्ला ताब्यात घेण्यासाठी भाजपचा मोठा डाव? पुण्याच्या पालकमंत्रीपदी लागणार या नेत्याची वर्णी
आता शरद पवारांची जागा घेणार भाजपचा नेता, कुस्तीगीर संघटनेच्या अध्यक्षपदासाठी भरणार अर्ज..