Honey Farming: शेतातील उत्पन्न वाढवण्यासाठी शेतकरी (Farmers) रात्र न दिवस कष्ट करत असतात. आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या मदतीने शेतकरी शेतामध्ये नवनवीन प्रयोग करत असतात. सध्या खरीप हंगाम (Kharif season) सुरु झाला आहे. शेतीच्या कामालाही वेग आला आहे. शेतकऱ्यांनो तुम्हाला तुमचे उत्पन्न वाढवायचे असेल ही बातमी तुमच्यासाठी महत्वाची आहे. आज तुम्हाला शेताशेजारी मधमाशीपालन (Beekeeping) करून उत्पन्न कसे वाढवायचे हे सांगणार होतो.

मधमाशांना मधाचे मजूर असेही म्हणतात, हे छोटे कीटक पिकांच्या परागीकरणात मदत करतात आणि शेतकऱ्यांचे कोणतेही नुकसान न करता मध उत्पादन करून देतात. भारत हा मधाचा प्रमुख उत्पादक देश असल्याचे म्हटले जाते, तेथून जगभरात 80 टक्के मध निर्यात केला जातो. बाजारपेठेत त्याची मागणी वाढत आहे, त्यामुळे मधमाश्यांद्वारे मध उत्पादनाला पिवळी क्रांती असेही नाव देण्यात आले आहे.

मध (Honey) हा मानवी आरोग्यासाठी अतिशय फायदेशीर मानला जात असला तरी तो शेतकऱ्यांसाठी उत्पन्न वाढवणारा म्हणूनही काम करत आहे. यामुळेच शेतकऱ्यांना शेतीसोबतच मधमाशीपालन करण्यास प्रवृत्त केले जात आहे, जेणेकरून पिकांचे उत्पादन (Crop production) आणि शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढू शकेल.

मधमाशी पालन महत्वाचे का आहे

मधमाश्यांना जैवविविधता कीटकांचे सदस्य मानले जाते आणि त्यांना पिकांचे अनुकूल कीटक देखील म्हटले जाते, जे पिकांचे परागण होण्यास मदत करतात. आधुनिकतेच्या युगात पारंपारिक पिकांचे उत्पादन कमी होत आहे, याला मधमाश्या आणि परागकण मित्र कीटकांचा अभाव कारणीभूत आहे. अशा स्थितीत शेतीसोबतच मध उत्पादनातही वाढ होत आहे.

फुलकोबीच्या या प्रगत जाती शेतकऱ्यांना करणार मालामाल! शेतात करा हे काम बनाल झटक्यात श्रीमंत

या पिकांसह मधमाशी पालन करा

पिकांचे उत्पादन व उत्पादकता वाढवण्यासाठी शेतकरी बागायती, पारंपारिक, चारा पिकांसह मधमाशीपालन करू शकतात. फळ आणि काजू पिकांबद्दल बोलायचे झाल्यास, बदाम, सफरचंद, जर्दाळू, पीच, स्ट्रॉबेरी, लिंबूवर्गीय फळे आणि लिचीच्या बागांसह मधाची लागवड फायदेशीर ठरू शकते.

भाजीपाला पिकांमध्ये कोबी, धणे, काकडी, फ्लॉवर, गाजर, लिंबू, कांदा, भोपळा, खरबूज, सलगम, हळद यासह मधमाशी पालन करता येते. मधमाशीपालन तेलबिया पिकांसोबतच केले पाहिजे, या पिकांमध्ये सूर्यफूल, मोहरी, करडई, नायगर, पांढरी मोहरी, तीळ इ. चारा पिकांसोबतच मधमाशी पालनाचा फायदा होतो. या पिकांमध्ये ल्युसर्न आणि क्लोव्हर गवत समाविष्ट आहे.

मधमाश्या पिकांचे उत्पादन वाढवतात

संशोधनानुसार पिकांचे उत्पादन वाढवण्यासाठी जेवढी खते आणि शेतीच्या कामांची गरज आहे, तेवढीच या मधमाशांची गरज आहे. त्यांच्या मदतीने मोहरी पिकाचे उत्पादन 44 टक्क्यांपर्यंत वाढू शकते. सूर्यफुलासारख्या तेलबिया पिकातूनही 32 ते 45 टक्के दर्जेदार उत्पादन मिळू शकते.

कापूस पिकासह, मधमाशीपालनातून 17 ते 20 टक्के जास्त उत्पादनाची नोंद झाली आहे. पशुखाद्य पिकातही ल्युसर्न गवत 110 टक्क्यांपर्यंत चांगले उत्पादन देऊ शकते. कांदा पिकासह मधमाशीपालन केल्यास 90 टक्के अधिक उत्पादन मिळू शकते. सफरचंद बागांमध्ये मधमाशी पालन केल्याने उत्पादनात 45 टक्क्यांपर्यंत वाढ होते.

Petrol-Diesel Price: सरकारी तेल कंपन्यांकडून पेट्रोल डिझेलचे दर जाहीर! जाणून घ्या तुमच्या शहरातील नवीन दर

या गोष्टींची विशेष काळजी घ्या

मधमाशी पालन करताना काही गोष्टींची काळजी घ्यावी लागते, जेणेकरून मधमाशांसोबतच पिकालाही फायदा होऊ शकतो. मधमाशांच्या सोयीसाठी शेताच्या १ किलोमीटरच्या आत मधाच्या पेट्या ठेवाव्यात, जेणेकरून मधमाशांना जास्त कष्ट करावे लागणार नाहीत.

फुलांच्या रोपांजवळ स्थलांतरित मधमाश्यांची वसाहत ठेवा आणि रोगांपासून संरक्षण करण्यासाठी कृषी तज्ज्ञांचा सल्ला घ्या. ऑगस्ट ते सप्टेंबर हा काळ मधमाश्या पाळण्यासाठी योग्य असतो, त्या दरम्यान पिकांचे परागण आणि मध उत्पादन चांगले होते.

फुलांचा हंगाम संपल्यानंतर आणि पिकांची काढणी झाल्यानंतर मधमाशांकडून मध काढावा. मधमाशीपालन सुरू करण्यापूर्वी, योग्य प्रशिक्षण आवश्यक आहे, जेणेकरून शेतकरी कमी संसाधने आणि कमी खर्चातही चांगला नफा मिळवू शकतात.

महत्वाच्या बातम्या:
भारीच की! पूरग्रस्त भागातही करता येणार शेती, या खास तंत्राचा वापर करा आणि मिळवा चांगले उत्पादन
देशातील मोठा नफा मिळवून देणारी पाच पिके माहितेत का? शेतकऱ्यांना शतकानुशतके देतात मोठा नफा