महाराष्ट्रातील उस्मानाबाद जिल्ह्यात राहणाऱ्या एका शेतकऱ्याने टरबूजाच्या लागवडीतून चांगले उत्पन्न मिळवले आहे. पारंपरिक पिकांऐवजी त्याची लागवड फायदेशीर ठरली आहे. उस्मानाबाद जिल्ह्यात राहणारा युवा शेतकरी विजय कुमार आणि त्याचा भाऊ राजकुमार राखुंडे टरबूजाच्या शेतीतून चांगले उत्पन्न घेत आहेत. उन्हाळ्यात त्याची मागणी वाढते. सुरुवातीच्या टप्प्यात जे काही उत्पादन होत असेल, त्याचा फायदा त्याला मिळतो.

बाजारपेठेचे गणित जाणून शेतकऱ्याने ऐन थंडीत आपल्या एक एकर जमिनीत टरबूजाची लागवड केली होती. टरबूज हे उन्हाळी हंगामातील पीक आहे. हे पीक दोन महिन्यांत तयार होते. राखुंडे यांनी डिसेंबरअखेर त्यांच्या एक एकरात टरबूजांची लागवड केली. अवघ्या 80 दिवसांत त्याला आता 4 लाख रुपयांचा नफा झाला आहे. कमावत आहेत. टरबूजाची पेरणी साधारणपणे फेब्रुवारीमध्ये मैदानी भागात केली जाते. तर नोव्हेंबर ते मार्च या कालावधीत नद्यांच्या काठावर त्याची लागवड केली जाते.

हेही वाचा : वावर है तो पॉवर है! विदेशातली नौकरी सोडून करतोय शेती, आज लाखोंची उलाढाल

उत्पादन वाढवणे आणि त्यासाठी विविध प्रयत्न करणे हे शेतकऱ्यांचे आहे, बाजार आणि भाव शेतकऱ्यांच्या हातात नाही. त्यामुळेच विजयकुमार आणि त्यांचा भाऊ राजकुमार राखुंडे यांनीही उन्हाळा सुरू होताच टरबूज विकण्याचे नियोजन केले होते. ज्यासाठी त्यांनी डिसेंबरच्या थंडीचा वापर टरबूज पिकवण्यासाठी केला. सर्व काही वेळेवर होत असून आता टरबुजाची मागणीही चांगली आहे. त्यामुळे 42 टनांपैकी 34 टन टरबूज धरणावर विकले गेले आहे. टरबुजाचा दर्जा चांगला असल्याने व्यापारी 14 टरबूज खरेदी करतात प्रतिकिलो दराने खरेदी. त्यामुळे शेतकऱ्यांना 5 लाख 40 हजारांचे उत्पन्न मिळाले आहे. या लागवडीसाठी त्यांना एक लाखापर्यंत खर्च आला होता.

 

अशाप्रकारे टरबूज लागवडीचे व्यवस्थापन

टरबूज हे हंगामी पीक असले तरी, किती कालावधीत उत्पादनाला चांगला भाव मिळेल याची गणना करणे आवश्यक आहे. काही शेतकरी उन्हाळ्याच्या सुरुवातीला विकता येतील या विचाराने लागवड करतात. त्यामुळे काही शेतकरी मे आणि जूनपर्यंत विक्रीचे भान ठेवून त्याची लागवड करतात. काही शेतकरी फेब्रुवारी आणि मार्चमध्ये लागवड करण्यास सुरवात करतात परंतु, किंमत आणि सर्वकाही या दोन महिन्यांच्या योग्य नियोजनावर अवलंबून असते. शेतकरी राजकुमार यांनी एक एकरात शुगर क्विन जातीच्या टरबूजाची लागवड केली होती. ज्यामध्ये उत्पादन चांगले मिळते. त्यांनी सांगितले की, टरबूजाची दोन रोपे किमान ६ फूट अंतरावर लावली तर बरे. पाणी वाचवण्यासाठी आणि त्याचे योग्य व्यवस्थापन व्हावे यासाठी ठिबकद्वारे पाणीपुरवठा करण्यात आला.

 

शेतकरी बांधावर आल्यानंतर या टरबूजाची मागणी 

दर्जेदार कृषी उत्पादनावर चांगली किंमत अवलंबून असते. त्याचप्रमाणे राखुंडे यांनी निवडलेल्या टरबूजच्या शुगर क्वीन जातीची चव वेगळी आहे. त्यामुळे व्यापारी थेट शेत गाठून त्याची खरेदी करत आहेत. तसेच उन्हाळी हंगामातील बाजारपेठेचे चित्र पाहता तीन महिन्यांपूर्वी केलेली लागवड आज फायदेशीर ठरली आहे. त्यामुळे दोन महिन्यांत शेतकऱ्यांना चार लाख रुपयांचा नफा मिळत आहे.