Millionaire Farmers of India Award 2023 Sponsored by Mahindra Tractor : 'महिंद्रा मिलियनेअर फार्मर अवॉर्ड 2023' च्या दुसऱ्या दिवसाच्या पहिल्या सत्रात कृषी आर्थिक समृद्धीमध्ये महिला शेतकऱ्यांच्या योगदानावर चर्चा करण्यात आली. यावेळी अनेक महिला शेतकरी व उद्योजकांनी आपले मनोगत व्यक्त केले. अवॉर्ड शोसाठी आलेल्या शेतकऱ्यांना संबोधित करताना प्रगतशील शेतकरी सुमन शर्मा म्हणाल्या की, देशात महिलाही शेती करतात आणि त्या शेतीत महत्त्वाची भूमिका बजावतात. पण, त्यांना ती मान्यता मिळत नाही. या बदलत्या युगात महिला शेतकरीही पुढे सरसावत शेतीतून आपली आर्थिक स्थिती बळकट करून नाव कमावत असल्याचे शर्मा यांनी सांगितले.

सुमन शर्मा म्हणाल्या की, मी स्वतः गुसबेरी आणि सोयाबीनची लागवड करते, ज्यामुळे मला चांगला नफा मिळतो. पिकावर प्रक्रिया केल्यानंतर जेवढा चांगला नफा मिळतो तेवढा पीक उत्पादनातून मिळत नाही, असे त्या म्हणाल्या. उदाहरण देताना शर्मा म्हणाल्या की मी प्रामुख्याने आवळा पिकवते. परंतु, पिकाला चांगला भाव मिळाला नाही. त्यामुळे त्यांनी आवळ्यावर प्रक्रिया करून त्यापासून लोणचे, मुरब्बा, कँडी असे पदार्थ तयार केले. जे बाजारात चांगल्या दराने विकले जात होते. यानंतर त्यांनी हे काम मोठ्या प्रमाणावर सुरू केले आणि आज त्या परिसरातील इतर महिलांना आपल्याशी जोडून त्यांना आर्थिकदृष्ट्या मजबूत करत आहे. त्या म्हणाले की, शेतकऱ्यांना प्रोसेस फूडचे महत्त्व समजून घेणे आवश्यक आहे. कारण, प्रक्रिया केल्यानंतर अन्नाची किंमत आपोआप वाढते. त्यामुळे शेतकरी आपल्या पिकांवर प्रक्रिया करून बाजारात विकून चांगले पैसे कमवू शकतात.

सुमन शर्मा यांनी सांगितले की, त्यांनी अन्नप्रक्रियेचे काम करणाऱ्या महिलांची संघटना स्थापन केली आहे. त्यामुळे त्यांना रोजगार मिळत असून त्या महिला स्वावलंबीही होत आहेत. तरीही महिलांना कृषी क्षेत्रात जो दर्जा मिळायला हवा,तो मिळत नाही. महिला केवळ घरातील कामांपुरत्या मर्यादित नाहीत. त्यालाही मेहनती आणि कणखर शेतकऱ्यांचा दर्जा दिला पाहिजे असेही शर्मा म्हणाल्या.

याव्यतिरिक्त, दिल्ली विद्यापीठाच्या श्रीराम कॉलेज ऑफ कॉमर्सच्या प्राचार्या सिमरित कौर यांनी कृषी क्षेत्रातील महिला कृषी-उद्योजकांच्या आणि पुढच्या पिढीचे पालनपोषण करण्यासाठी शिक्षणाच्या भूमिकेवर जोर दिला. उत्पादन कसे वाढवता येईल यावरही त्यांनी प्रकाश टाकला. सेंद्रिय खते व आर्थिक मदतीमुळे शेतकरी उत्पादनात सहज वाढ करू शकतात, असे ते म्हणाले. यावेळी प्रगतीशील शेतकरी सुनीता आणि भारतीय बहुराष्ट्रीय कंपनी एसएमएल लिमिटेडच्या संचालक कोमल शाह भुखनवाला यांनीही आपले मनोगत व्यक्त केले.