युक्रेन युद्धामुळे खाद्यतेलापासून इंधनापर्यंतच्या वस्तूंच्या किमती वाढल्याने अनेक भारतीय तळलेले अन्न आणि अगदी भाज्यांवरही कपात करत आहेत, ज्यामुळे कोविड-19 शी दोन वर्षांनी लढा देणाऱ्या उपभोग-आधारित अर्थव्यवस्थेत वाढ होण्याचा धोका निर्माण झाला आहे.गेली दोन वर्ष आपल्याला मोठ्या प्रमाणात महागाई दिसून येत आहे . आशियातील तिसर्या क्रमांकाच्या अर्थव्यवस्थेतील ग्राहकांना या आठवड्यात डिझेल आणि पेट्रोलच्या किंमती तसेच अधिक महाग वनस्पती तेलांच्या किमतींमध्ये पाच महिन्यांतील पहिल्या वाढीशी झुंज देताना आम्ही पहिले , कंपन्यांच्या खर्चात वाढ झाल्यामुळे हा परिणाम जनतेवर दिसत आहे .
कोरोना संपताच दुसरे संकट उभे :
ऑक्टोबर ते डिसेंबर या तिमाहीत भारताच्या अर्थव्यवस्थेचा विस्तार अपेक्षेपेक्षा कमी वेगाने झाला आणि इंधनाच्या उच्च किमतींमुळे चलनवाढीत वाढ झाल्यामुळे सध्याच्या काळात वाढीला आणखी धक्का बसण्याचा अंदाज अर्थशास्त्रज्ञांनी वर्तवला आहे.एकूण देशांतर्गत उत्पादनात खाजगी वापराचा वाटा सर्वात मोठा आहे, जवळजवळ 60%.परंतु फेब्रुवारीच्या उत्तरार्धात आक्रमण झाल्यापासून, भारतीय कंपन्यांनी दूध, इन्स्टंट नूडल्स, चिकन आणि इतर महत्त्वाच्या वस्तूंच्या किमती सुमारे 5% ते 20% ने वाढवल्या आहेत.जवळजवळ 1.4 अब्ज लोकसंख्येपैकी सुमारे 800 दशलक्ष लोकांना साथीच्या आजारादरम्यान मुख्य खाद्यपदार्थांचा मोफत सरकारी पुरवठा मिळाला आणि आता किरकोळ किमती वाढल्याने त्यांच्या बजेटला धक्का बसू शकतो.असे पूर्व भारताचे मुख्य सांख्यिकीशास्त्रज्ञ प्रणब सेन यांनी चेतावणी दिली.
दक्षिण आशियाई राष्ट्र हे खाद्यतेलाचे जगातील सर्वात मोठे आयातदार देखील आहे, जे त्याच्या जवळपास 60% गरजा पुरवते.परंतु देशातील सर्वाधिक वापरल्या जाणार्या खाद्यतेल पामच्या किमतीत यावर्षी ४५% वाढ झाली आहे. आणि सूर्यफूल तेलाचा पुरवठा, जे युक्रेन आणि रशिया मोठ्या प्रमाणात उत्पादन करतात, विस्कळीत झाले आहेत.काही घाऊक विक्रेत्यांनी सांगितले की त्यांच्या खाद्यतेलाची विक्री गेल्या महिन्यात एक चतुर्थांशने कमी झाली आहे कारण किंमती वाढल्या आहेत.या घटकांमुळे फेब्रुवारीमध्ये भारताचा किरकोळ चलनवाढीचा दर मध्यवर्ती बँकेच्या 6% च्या सोई पातळीच्या वर सलग दुसऱ्या महिन्यात ठेवण्यात आला, तर घाऊक दर 13% पेक्षा जास्त होता.
कंफेडरेशन ऑफ ऑल इंडिया ट्रेडर्सचा अंदाज आहे की, या महिन्यात इंधनाच्या किमती वाढल्यामुळे ग्राहक टिकाऊ वस्तू आणि जलद मूव्हिंग कन्झ्युमर गुड्स (FMCG) च्या निर्मात्यांसाठी इनपुट खर्चात आणखी 10% ते 15% वाढ होईल, हा खर्च अंतिम ग्राहकांना द्यावयाचा आहे. उच्च वाहतूक खर्चामुळे या आठवड्यात भाजीपाल्याच्या किमती आणखी 5% वाढतील.भारतातील मदर डेअरी आणि अमूल यांनी या महिन्यात दुधाच्या किमतीत जवळपास 5% वाढ केली आहे, तर हिंदुस्तान युनिलिव्हर आणि नेस्ले सारख्या FMCG कंपन्या इन्स्टंट नूडल्स, चहा आणि कॉफी यासारख्या वस्तूंसाठी अधिक शुल्क आकारत आहेत.ब्रॉयलर चिकनच्या किमती या आठवड्यात सहा महिन्यांत जवळपास 45% वाढून विक्रमी ₹145 प्रति किलोवर पोहोचल्या आहेत, कारण काळ्या समुद्राच्या प्रदेशातून पुरवठ्यावर परिणाम झाल्यानंतर मुख्य खाद्य घटक कॉर्न आणि सोयामील महाग झाले आहेत.
Published on: 24 March 2022, 12:20 IST