मानवरहित हवाई वाहने किंवा ड्रोन भारतातील लाखो हेक्टर शेतजमिनींवर घिरट्या घालत असतील का? ते जमिनीवर ट्रॅक्टर किंवा पॉवर टिलरसारखे सामान्य बनतील का? त्यांच्या 2022 च्या अर्थसंकल्पीय भाषणात, अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी किसान ड्रोन म्हणून संबोधल्या जाणार्‍या सरकारच्या संकल्पावर प्रकाश टाकला.
मोठ्या प्रमाणात ड्रोन वापर करण्यात येणार :
भारतात शेती जमिनीत आता ड्रोन वेगाने झेपावले आहेत. ऑगस्ट 2021 मध्येच नागरी विमान वाहतूक मंत्रालयाने ड्रोन वापर धोरण उदार केले, विशिष्ट प्रकारच्या ड्रोनला पूर्वपरवानगीशिवाय उड्डाण करण्याची परवानगी दिली. त्यानंतर लगेचच, कृषी आणि शेतकरी कल्याण विभागाने कृषी, वनीकरण आणि पीक नसलेल्या भागात कीटकनाशकांच्या फवारणीसाठी ड्रोनच्या वापरासाठी मानक कार्यप्रणाली (SOP) प्रकाशित केली.
गेल्या महिन्यात, ड्रोन सबसिडी प्रस्ताव समाविष्ट करण्यासाठी आपल्या धोरणात सुधारणा केली जेणेकरून शेतकरी उत्पादक संस्था (FPOs), उदाहरणार्थ, कृषी ड्रोनच्या किमतीच्या 75% पर्यंत अनुदान प्राप्त करू शकतील. नंतर तिच्या अर्थसंकल्पीय भाषणात, एफएम म्हणाले की किसान ड्रोनचा वापर पीक मूल्यांकन, जमिनीच्या नोंदींचे डिजिटायझेशन आणि कीटकनाशके आणि पोषक फवारणीसाठी केला जाईल. सरकार मदतीचा हात देत आहे एक ड्रोनचा प्रयोग करण्यासाठी ,भारतभर शेतीमध्ये ड्रोनचा मोठ्या प्रमाणावर वापर करण्यासाठी सरकार जोर देत आहे. पॉवर टिलर, खत स्प्रेडर, ट्रॉली पंप, स्प्रेअर पंप, इत्यादीसारखे आणखी एक कृषी उपकरण ड्रोन बनवायचे आहे. पण ड्रोन सेवेचे पैसे कोण देणार? अंतिम वापरकर्त्यांना, म्हणजे शेतकर्‍यांना संपूर्ण खर्च सहन करावा लागेल का? की, सरकार त्यात चपखल बसेल.
सरकारी थिंक टँक NITI आयोगाचे सदस्य रमेश चंद यांनी युक्तिवाद केला की ड्रोन सेवा केवळ सुरुवातीच्या वर्षांतच महाग होईल. “कालांतराने, मोठ्या प्रमाणावर अर्थव्यवस्थेमुळे ते मानवी श्रमापेक्षा स्वस्त होईल,” किसान ड्रोनला प्रत्यक्षात आणण्यासाठी वर्षानुवर्षे लॉबिंग करणारे कृषी शास्त्रज्ञ चंद म्हणतात. “आपण या नवीन अर्जाला संधी देऊ या. समजा शेतकऱ्यांच्या एका गटाने एका क्लस्टरसाठी ड्रोन भाड्याने घेण्याचे ठरवले, तर प्रति शेतकरी खर्च कमी होईल. तसेच, आपल्याला वस्तुस्थिती आहे ..
होणार खर्च खूपच कमी :
कृषी विभागाचा अंदाज आहे की 10 किलो पेलोड वाहून नेण्याची क्षमता असलेल्या ड्रोनच्या सेवेसाठी प्रति एकर 350-450 रुपये खर्च येईल. अनेक बॅटरींनी सुसज्ज असलेल्या ड्रोनचा वापर सुमारे ३० एकर शेतजमीन दिवसात किमान सहा तास केला जाईल या गृहीतकावर आधारित आहे. पीक आणि स्थलाकृतिच्या प्रकारानुसार ऑपरेशनची किंमत बदलू शकते.
Published on: 13 February 2022, 12:14 IST