वैज्ञानिकानी विकसित केले अधिक उत्पन्न देणारे आंब्याचे रोप

एका शास्त्रज्ञाने “अल्ट्रा हाय डेन्सिटी लावणी ”द्वारे आंबा लागवडीपासून चांगला नफा मिळवण्याचे मॉडेल यशस्वीरित्या दाखवून मार्ग दाखविला आहे. केरळच्या कासारगोड येथील केंद्रीय वृक्षारोपण पिके संशोधन संस्थेचे संचालक म्हणून निवृत्त झालेल्या आण्विक वनस्पती पॅथॉलॉजिस्ट पी. चौदप्पा यांनी आता पूर्णवेळ शेती करीत विविध बागायती मॉडेल्सचा यशस्वीपणे प्रयोग केला आहे. डॉ. चौदप्पा यांनी एक एकरात परंपरागत पद्धतीने ४० ते ५० आंब्यांची रोपे लावण्याच्या निर्धार केला. बेंगळुरू ग्रामीण जिल्ह्यातील दोदबल्लापूरच्या पलीकडे असलेल्या आपल्या शेतात एक एकरमध्ये त्यांनी ६७४ इतक्या आंब्याच्या झाडांची  लागवड केली आहे.

पुढे ते म्हणतात, मी १० एकरांवर अल्फोन्सो आणि केसर या जातीच्या आंब्याची लागवड केली. या आंब्याच्या रोपाचे दर हे   ६७४ प्रती एकर आहेत.  यामुळे कमी जागेत भरपूर रोप लावणी शक्य झाले. रोपाची लागवड करताना ओळींमध्ये नऊ फूट आणि रोपांच्या दरम्यान सहा फूट अंतर त्यांनी ठेवले आहे. पारंपारिक लागवड पध्दतीशी तुलना करता प्रत्येक रोपाचे उत्पादन कमी असेल, परंतु प्रती एकरीचे एकूण उत्पादन जास्त होईल, ते म्हणाले राज्यात प्रथमच ही पद्धत मोठ्या प्रमाणात घेण्यात आली आहे. या पद्धतीची एक वैशिष्ट्य म्हणजे जवळजवळ सर्व फळे चांगल्या प्रतीची निघतात.

 डॉ. चौदप्पा  झाडांना फक्त सहा किंवा सात फूट उंच जाण्याची आणि त्यानंतरच्या फांद्यांची छाटणी करण्यास परवानगी देतात एका वनस्पतीच्या फांद्या दुसऱ्या फांद्याला लागणार नाहीत याची काळजी ते घेतात,” असे ते म्हणाले, रोपांपर्यंत पोचण्यासाठी पुरेसा सूर्यप्रकाशासाठी योग्य छत आर्किटेक्चरची देखभाल करणे अत्यंत आवश्यक आहे. “आम्हाला रोपातून ५० फळे मिळत आहेत, ज्यांचे प्रमाण १० किलो आहे. आत्तापर्यंत आम्ही ५० हून अधिक फळांना परवानगी देत नाही असे ते म्हणतात. एकरी सुमारे  १ लाख खर्च कमी करून, त्याला एकरी सुमारे २.५ लाख पेक्षा जास्त नफा झाला आहे.

या प्रकारच्या अति-घनतेच्या लागवडीत महत्त्वाचे म्हणजे योग्य पीक व्यवस्थापन. काही कोरड्या महिन्यांसाठी ठिंबक सिंचनाव्यतिरिक्त, ते वर्षामध्ये तीन अंतरावर पोषक आणि फवारणीची औषधेदेखील झाडांना देतात. शाखांच्या वाढ ते  काही प्रमाणात रोखतात.  जेणेकरुन झाडे लवकर उत्पन्न देतील. डॉ. चौदप्पा म्हणाले की, वार्षिक उत्पन्नामुळे फळांना चांगला भाव मिळण्यास मदत होते कारण सुरुवातीच्या हंगामात आंब्यांची मागणी जास्त असते कारण बाजारात आवक कमी असते.  कोरड्या व अर्ध-कोरड्या भागातील शेतकर्‍यांना आंबा रोपांचे इतके जास्त उत्पादन मिळणे हा एक संभाव्य गेम चेंजर म्हणून पाहिले जात आहे.