आजच्या काळात भारताचे कृषी क्षेत्र केवळ संपूर्ण देशाचे पोट भरत नाही, तर इतर अनेक देशही त्यावर अवलंबून आहेत. यावरून एक गोष्ट स्पष्ट होते की, येत्या काही दिवसांत भारतीय कृषी क्षेत्रामध्ये निर्यातीची पातळी वाढण्याची अपार क्षमता आहे. एका गोष्टीची काळजी घेणे आवश्यक आहे ती म्हणजे सेंद्रिय उत्पादने जगभर विकली जातात.

कोरोनाच्या प्रादुर्भावानंतर लोक आरोग्याबाबत अधिक जागरूक झाले असून सेंद्रिय उत्पादनांची वाढती मागणी वाढली आहे. दरम्यान तो दिवस दूर नाही जेव्हा भारतातील सर्व कृषी उत्पादनांची निर्यात जगभरात झपाट्याने वाढेल. याची काही प्रमुख कारणे आपल्या समोर आहेत, त्यातील प्रमुख कारण म्हणजे भारत हा कृषीप्रधान देश आहे. वास्तविक, भारतातील बहुतांश लोकसंख्या शेतीवर अवलंबून आहे, त्यामुळे आपल्या देशासाठी हे उद्दिष्ट गाठणे अवघड नाही.

आज केंद्र सरकारच्या सर्व योजनांद्वारे शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत आणि प्रगत तंत्रज्ञान मिळत आहे, त्यामुळे सेंद्रिय शेतीची आवडही वाढत आहे. अलीकडे कृषी क्षेत्रातही ड्रोनचा वापर सुरू झाला आहे. भारतीय कृषी उत्पादनांना जगात विशेष ओळख मिळवून देण्यासाठी केंद्र सरकार सेंद्रिय उत्पादनांच्या लागवडीवर भर देत आहे. देशातील शेतकरीही सरकारचा शब्द अंमलात आणत आहेत, ज्याचे चांगले परिणाम आज आपल्यासमोर आहेत.
 

महामारी असूनही सेंद्रिय निर्यातीत वाढ झाली

कोरोना महामारी असूनही भारताच्या सेंद्रिय निर्यातीतही वाढ झाली आहे. भारताच्या सेंद्रिय निर्यातीत 2019-20 च्या पातळीपेक्षा सुमारे 51 टक्के वाढ झाली आहे. भारत हा कृषी निर्यात करणार्‍या पहिल्या 10 देशांपैकी एक आहे आणि एकूण निर्यात अतिशय लक्षणीय दराने वाढत आहे.कृषी हे भारतातील एक प्रमुख क्षेत्र आहे जे भारतीय अर्थव्यवस्थेत महत्त्वाची भूमिका बजावते. भारत कृषी-हवामान झोन, समृद्ध माती आणि खनिज-समृद्ध जलांसह शेतीचे प्रमाण, विविधता आणि गुणवत्ता वाढवत आहे आणि चांगल्या कृषी पद्धतींसह जगाला अन्न आणि पोषण प्रदान करत आहे. सुरक्षा दोन्ही पुरवत आहे. यामुळेच आज संपूर्ण जगाने त्यांच्यावर विश्वास ठेवला आहे आणि त्यांना दत्तक घेतले आहे. भारतीय सेंद्रिय उत्पादनांच्या चांगल्या गुणवत्तेमुळे आज भारताची सेंद्रिय निर्यात पूर्वीपेक्षा जास्त वाढली आहे.
 

 

सेंद्रिय फलोत्पादनात भारत घडवतोय इतिहास  

भविष्यात, पीएम मोदींचे 'आत्मनिर्भर भारत' हे उद्दिष्ट साध्य करण्यासाठी शेतकरी समुदाय प्रमुख भूमिका बजावेल. फक्त आम्हाला आमच्या सेंद्रिय फलोत्पादन उत्पादनांची गुणवत्ता सुनिश्चित करण्यासाठी आणि आमच्या निर्यात गंतव्यांचा विस्तार करण्यासाठी जागतिक व्यासपीठाचा लाभ घेण्यासाठी खूप प्रयत्न करावे लागतील. याशिवाय, फलोत्पादन क्षेत्रात भारताचे महत्त्व टिकवून ठेवण्यासाठी जागरूकता आणि क्षमता निर्माण करण्याबाबत आम्हाला गुंतवणूकदारांशी संवाद सुरू करावा लागेल. चांगल्या कृषी पद्धतींचा अवलंब, सुधारित फार्म गेट इन्फ्रास्ट्रक्चर, R&D मध्ये उच्च गुंतवणूक आणि डिजिटल एकीकरण या काही धोरणे आहेत जी भारताच्या फलोत्पादन निर्यातीला चालना देण्यासाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतील. भारतही या दिशेने वेगाने काम करत आहे.
 

 

2030 पर्यंत फळे आणि भाजीपाला निर्यातीचा हिस्सा 10% करण्याचे लक्ष्य

देशातील शेतकरी आणि ग्रामीण अर्थव्यवस्था कधीही कोणत्याही संकटापुढे झुकली नाही, याचा इतिहास साक्षीदार आहे. या ध्येयपूर्तीसाठीही तेच होणार आहे. केवळ आमच्या सेंद्रिय उत्पादनांची गुणवत्ता सुनिश्चित करण्यासाठी आम्हाला प्रमाणीकरणाची मजबूत प्रणाली आवश्यक आहे. या दिशेने, भारत सरकारने सेंद्रिय उत्पादनांसाठी प्रमाणीकरणाच्या दोन प्रणाली सुरू केल्या आहेत. आता भारतीय सेंद्रिय आणि बागायती उत्पादनांच्या चांगल्या स्वीकारार्हतेसाठी योग्य वनस्पती स्वच्छता प्रोटोकॉलची खात्री करण्याची गरज आहे. भारताने 2030 पर्यंत जागतिक फळ आणि भाजीपाला बाजारपेठेत 10 टक्के निर्यातीचे उद्दिष्ट ठेवले आहे.