ऊस हा देशातील सर्वात महत्वाचा कृषी-औद्योगिक पिके आहे तसेच आपल्या देशातील सर्वात महत्वाचे नगदी पिकांपैकी एक आहे. देशात उत्पादित केल्या गेलेल्या सर्व गोड गोड उत्पादनांसाठी ऊस ही प्राथमिक कच्ची सामग्री आहे आणि ऊसाचा रस हा एक उच्च-उर्जा पेय आहे जो नैसर्गिक गोड आणि परिष्कृत शर्करायुक्त पेय पदार्थांचे निरोगी पर्याय आहे.

हे सर्वात कष्टदायक परिस्थितीत गमावलेली ऊर्जा बदलते.भारत हा ऊस उत्पादनात जगातील सर्वात मोठ्या उत्पादकांपैकी एक देश आहे. भारतातील उत्तर प्रदेश, महाराष्ट्र, कर्नाटक, तमिळनाडु आणि आंध्र प्रदेश हे पाच प्रमुख ऊस उत्पादक राज्य आहेत. भारतात मोठ्या प्रमाणात ऊसाचे उत्पादन घेतले जाते.

ऊसाचे पौष्टिक मूल्य कर्बोदके २७.५१ ग्रॅम, प्रथिने ०.२७ ग्रॅम, कॅल्शियम ११.२३ मि.ग्रॅ,लोह 0.३७ मि.ग्रॅ, पोटॅशियम ४१.९ मि.ग्रॅ, सोडियम १७.0 मि.ग्रॅ. ऊसाचा रसामध्ये आरोग्यास लाभदायक असे पोषक घटक आहेत जसे कि कर्बोदके, प्रथिने, लोह, पोटॅशियम आणि इतर आवश्यक पोषक घटकांमध्ये समृद्ध आहे कारण त्यास आदर्श ऊर्जा पेय बनवते. विशेषत: उन्हाळ्याच्या महिन्यामध्ये, थंड अशा ऊसाचा रस असलेले ग्लास खरोखर आपले आरोग्य आणि ऊर्जेची कमी होत असलेली दोन्ही पातळी. हे प्लाजमा आणि शरीराच्या द्रवपदार्थांचे निर्माण करते आणि कोरडेपणा आणि थकवा घालण्यास मदत करते.  

हेही वाचा : ज्वारीच्या भाकरीमध्ये आहे लोह जीवनसत्त्व; किडनी स्टोनचा त्रास होतो कमी

ऊसाचे आरोग्यदायी फायदे:     

• ऊसाचा रस हा खोकला,दमा,मूत्र रोग आणि किडनी रोगावर अत्यंत गुणकारी आहे.

• ऊसाचा रस घेतल्याने दातांना होणाऱ्या इन्फेकशन पासून बचाव होतो आणि त्यास निरोगी ठेवण्यास मदत करतो.

• त्वचा रोगावर उत्तम पर्याय म्हणुन ऊसाचा रस फायदेशीर ठरतो.

• ऊसाचा रस कावीळ या रोगावर गुणकारी आहे - कावीळ झाला असल्यास ऊसाचा रस किंवा रोज सकाळी ऊस खाल्यास कावीळ बरा होण्यास मदत होते.

• उन्हाळ्यात डिहायड्रेशनची भीती सतत असते त्यामुळे ऊसाचा रस प्यायल्याने डिहायड्रेशन पासून बचाव होतो.

• ऊसाचा रस हा “ऊर्जा ड्रिंक” म्हणून पण ओळखला जातो -रसामध्ये ग्लुकोज ची मात्रा अधिक असते.

• आयुर्वेदाच्या अनुसार ऊसाचा रस आपल्या यकृतला बळकटी आणण्यास मदत करतो.

• ऊसाचा रसाचा सर्वात महत्वाचे आरोग्य फायदे म्हणजे मूत्रपिंड व मूत्रमार्गात संक्रमण, मूत्रपिंडांचे दगड आणि मूत्रपिंडाचे योग्य कार्य सुलभ करण्यात मदत करते.

• ऊसाचा रस खनिजा मध्ये अत्यंत समृद्ध आहे जे दातावरील रॊगास प्रतिबंध करण्यास मदत करते.

• ऊसाचा रस एक पाचन टॉनिक म्हणून कार्य करते.

• ऊसाचा रस गर्भवती स्त्रीच्या आहारामध्ये रोज दिल्यास आरोग्यास फायदा होतो. ते जलद गर्भधारणा आणि सुरक्षित गर्भधारणा सुलभ करते.

• ऊसामध्ये साधे शुगर्स(सुक्रोज)असतात जे आपल्या शरीरात सहजपणे शोषले जातात.या शुगर्सचा वापर शरीरातील गमावलेला साखर स्तर पुन्हा भरण्यासाठी केला जातो.

• ऊस हे कॅल्शियमचे अत्यंत समृद्ध स्रोत आहे जे हड्डी आणि दात यांसह आपली कंटाळवाणी शक्ती तयार करण्यास मदत करते. यामुळे मुलाच्या वाढीमध्ये योगदान देणारी सर्वोत्तम सामग्री बनते.

• ऊसाचा रस मध्ये उपस्थित पोटॅशियम आपल्या पोटाचे पीएच पातळी संतुलित करण्यास मदत करते आणि पाचन रसांचे स्राव सुलभ करते.

• ऊसाचा रस हा कर्करोग, विशेषत: प्रोस्टेट आणि स्तनाचा कर्करोग यांसारख्या घातक रोगांमधे व्यापक प्रतिबंधक असू शकतो.

• ऊसाचा रस आपल्या शरीरात खराब कोलेस्टेरॉल कमी करण्यास ज्ञात आहे, जे वजन वाढण्याचे मुख्य कारण आहे. ते घनतेच्या फायबरमध्ये देखील जास्त आहेत जे आपल्याला आपल्या वजन व्यवस्थापित करण्यात मदत करतात.

• म्हणून ऊसाचा रस उन्हाळ्यात आवश्य सेवन करावा.

लेखक - 

 दिपाली गजमल

 अन्नतंत्रज्ञान महाविद्यालय,

 वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी

 ७४४७५०५३२५