शेळीपालनाचे उत्पन्न आहे कळपामध्ये जन्माला येणाऱ्या करडावर  अवलंबून असते. शेळी गाभण राहून दोन वर्षाला तीन वेळेस व्यायली  पाहिजे. शेळीपालनामध्ये गाभण शेळी चे आरोग्य व तिच्या व्यवस्थापन याला खूप महत्त्व आहे. या लेखात आपण गाभण शेळ्यांच्या व्यवस्थापना विषयी माहिती घेऊ.

सगळ्यात महत्त्वाचे गाभण शेळ्यांचे आहार व्यवस्थापन

• चांगल्या वजनाचे सशक्त करडू जन्माला यावे यासाठी गाभण काळामध्ये योग्य व्यवस्थापन करावे.
• शेळ्यांना वाळलेला,ओला चारा, खुराक व खनिज मिश्रण यांचा पुरवठा योग्य प्रमाणात करणे आवश्यक आहे.
• सहज पचणारा योग्य प्रमाणात पशुखाद्य द्यावे.
• गाभण काळातील शेवटचे किमान एक महिना विण्याच्या अगोदर समतोल आहाराचा पुरवठा करावा. गोठ्यातच फिरण्याची सोय असणे गरजेचे आहे.
• गाभण काळात शेवटच्या तीन ते चार आठवड्यामध्ये गर्भाशयातील पिल्लांचा उत्तम वाढीसाठी उत्तम प्रतीच्या चाऱ्यावर दररोज 250 ते 350 ग्रॅम खुराक द्यावा.
• स्वच्छ पाण्याचा पुरवठा करावा. थंड आणि पावसाचे पाणी देऊ नये त्यामुळे शेळी सर्दी सारखे आजाराला बळी पडतात.
• पावसाळ्यामध्ये गाभण शेळ्यांना सुका चारा द्यावा.

गाबन शेळ्यांचे गोठा व्यवस्थापन

• गोठ्यामध्ये गाबन शेळ्यांना वेगळे जागेत ठेवावे.
• पावसापासून तसेच आद्रता युक्‍त हवे पासून बचाव करण्यासाठी गाभणशेळ्यांचा गोठ्यात ऊबदार वातावरण राहावे म्हणून दोन ते चार उंचीपर्यंत 100 ते 200 पावरचे बल्ब लावावेत.
• रात्रीच्यावेळी गोठ्यामध्ये वाळलेले गवत, उसाचे पाचट अंथरावे. जेणेकरून जमिनीतील गारवा व ओलसरपणा  याचा गाभण शेळ्यांना त्रास होणार नाही.
• मलमूत्र मुळे ओलसर झालेल्या जागेवर आठवड्यातून एक दोन वेळा चुन्याची भुकटी टाकावी. त्यामुळे गोठ्यात असलेली जिवाणू, विषाणू यांचा प्रादुर्भाव गाबन शेळ्यांवर कमी होतो.

शेळ्या गाभण राहण्याची लक्षणे

• गाबन राहिलेली शेळी पुढील 21 दिवसात परत माजावर येत नाही.
• तीन महिन्यानंतर शेळीचे पोट वाढू लागते तसे शेळीचे वजन वाढलेले दिसून येते.
• गाभण राहिल्यानंतर शेळीची त्वचा तजेलदार होते.
• शेवटच्या गाभण काळात शेळीचा खास दुधाने भरलेला दिसून येतो.