म्हशींच्या संगोपनात विशेषतः गरोदरपणात पशुपालकाने जास्त लक्ष देणे आवश्यक आहे.  दुर्लक्ष केले तर पशुपालकाचे बरेच नुकसान होऊ शकते.  गरोदरपणाच्या शेवटच्या ३ महिन्यांत अतिरिक्त पोषक द्रव्यांची आवश्यकता असते, कारण यावेळी म्हशीचे वजन २० ते ३० किलोने वाढते.    गाभण काळात म्हशींची  कशी काळजी घ्यायची ते या लेखातून जाणून घेणार आहोत.

 

 गर्भधारणेच्या शेवटच्या 3 महिन्यांत काळजी घ्या

• म्हशींला धावू न देणे  व जास्त चालण्यापासून रोखले पाहिजे.
•  म्हैस कुठेही घसरू नये याची दक्षता घ्यावी.
• गर्भधारणा केलेल्या म्हशीला इतर प्राण्यांशी भांडू देऊ नका,  शक्य असल्यास इतर प्राण्यापासून बाजूला बांधा
• आहारात ३ किलो अतिरिक्त धान्य देणे आवश्यक आहे.
• पिण्यासाठी नेहमीच स्वच्छ नवीन पाणी द्या.
• उन्हाळ्यात म्हशीला दिवसातून २ ते ३ वेळा आंघोळ घाला.
• म्हशींचे घर खाणे वेगळे असले पाहिजे.  यासाठी कव्हर केलेले क्षेत्र १०० ते १२० चौरस फूट आणि १८० ते २०० चौरस फूट मोकळे क्षेत्र पाहिजे.

 

गर्भधारणेच्या शेवटच्या महिन्यात व्यवस्थापन

•  म्हशी दूध देत असेल तर म्हशीचे दूध काढणे थांबवा.
• म्हशीला प्रसुतीपर्यंत दररोज २ ते ३ किलो धान्य द्या.
•  म्हशीला प्रसूतीच्या  २० ते ३० दिवस आधी गव्हाचा कोंडा आहारात आहार द्या.

 

 गर्भधारणा असताना म्हशीत होत असलेले बदलाचे लक्षणे

•  प्रसूतीच्या २ ते ३ दिवस आधी म्हशी काहीशी सुस्त होते.
• आहार  कमी होतो.
•  पोटातील स्नायू संकुचित होऊ लागतात.
• योनीमध्ये सूज येते.
• प्राणी वारंवार लघवी करतात.
• पुढच्या खुराणे माती कोरायला सुरुवात करतात.

 

 

प्रसूती  दरम्यान म्हशीची काळजी

•  प्रसूतीच्या वेळी जनावरांभोवती कोणताही आवाज होऊ नये.
•  पाण्याची पिशवी दिसल्यानंतर एक तास होईपर्यंत रेडकू बाहेर येत नसेल तर पशुवैद्याची मदत घ्यावी.
•  स्वच्छ, मऊ कपड्याने रेडकूला पुसून घ्या.
•  जहार पडल्याशिवाय म्हशीला खायला देऊ नये.
•  म्हशीला १ ते २ दिवस गूळ आणि बार्लीच्या लापशी खायला घाला.
•  प्रसूतीनंतर म्हशींची चांगली तपासणी करुन घ्या की कोणत्याही प्रकारच्या प्रजनन रोग आपल्या म्हशीला झाला नाही ना  याची खात्री करा.