शेळीची ही जात महाराष्ट्रातील उस्मानाबाद जिल्ह्यात आढळते, म्हणून तिला उस्मानाबादी शेळी म्हणतात. जे दूध आणि मांस उत्पादन दोन्ही साठी उपयुक्त आहे. या जातीची शेळी अनेक रंगात आढळते.

त्याच्या प्रौढ नर शेळीचे वजन सुमारे 34 किलो आणि मादी शेळीचे वजन 32 किलो असते. शेळीची ही जात दररोज 0.5 ते 1.5 लिटर दूध देण्यास सक्षम आहे.

1) उस्मानाबादी शेळी चारा :

 ही शेळी सर्व प्रकारचा चारा खाते.आंबट, गोड आणि कडू चाराही तो आवर्जून खाते. चला तर मग जाणून घेऊया शेळी जाती चा आवडता चारा कोणता आहे.

नक्की वाचा:Goat Species: रोहीलखंडी,सुमी,कहामी, सालेम काळी 'या शेळ्यांच्या जाती' शेळीपालनात देतील बक्कळ नफा

1) शेंगांचा चारा :- वाटाणे, बरसीम, लसूण,आणि गवार हे पदार्थ आवडीने खातात.याशिवाय शेंगा नसलेल्या चार्‍यात ओट्स आणि मका आवडतात.

 पाने- या जातीला वड, कडुलिंब, आंबा, बेरी,अशोक आणि पिंपळ यांची पाने खायला आवडतात.

2) झुडपे :- याशिवाय गुजबेरी,बेरी, बन,खेजरी या झुडपांची पाने खायला आवडतात.

3) गवत :- या गवतामध्ये स्टायलो गवत, नेपियर गवत, गिनी गवत आणि चवळी गवत देता येते.

4) भाजीपाला :- ही जात भाजी ही आवडीने खातात. हे मुळा, गाजर, सलगम, बीट, कोबी दिले जाऊ शकते.

5) मिश्रित अन्न :- त्यात मोहरीची पेंड, नारळाची पेंड, शेंगदाण्याची पेंड, गहू, शीशम आणि जवसाची पुड, बाजरी, मका, ज्वारी आणि बार्लीही खाऊ शकतो.

नक्की वाचा:दुंबा जातीची शेळी पाळा,शेळीपालनात लाखो रुपये कमवा, जाणून घ्या तिचे वैशिष्ट्ये

2) उस्मानाबादी शेळीचे डोस कसे द्यावे:-

 जन्मानंतर लगेच कोकरूची रोग प्रतिकारक शक्ती वाढवण्यासाठी आईचे दूध द्या. वास्तविक, जीवनसत्वे, लोह, तांबे, मॅग्नेशियम यासारखे घटक दुधात मुबलक प्रमाणात आढळतात. जन्मानंतर कोकरुला दररोज 400 मिली दूध द्यावे. एक महिन्यानंतर, दुधाचे प्रमाण वाढवावे.

3) उस्मानाबादी दुभत्या शेळीला चारा :-

 दूध देणारी शेळी दररोज साडेचार किलो चारा लागतो, त्यात एक किलो सुका चारा द्यावा लागतो. गाभण शेळ्यांची विशेष काळजी घ्यावी. यासाठी  विण्याच्या 6 ते 8 आठवडे आधी दूध काढणे बंद करावे.

विविध रोगांपासून बचाव करण्यासाठी  15 दिवस आधीपासून गोठ्याची पूर्णपणे साफसफाई करावी.

4 उस्मानाबादी शेळी कोकरे काळजी :-

 जन्मानंतर लगेच, कोकरू पूर्णपणे स्वच्छ करा. त्याच वेळी, तोंड नाक आणि कान कोरड्या कापडाने स्वच्छ करावे. जर कोकरु श्वास घेत नसेल तर श्वसनमार्ग पूर्णपणे स्वच्छ केला पाहिजे.

5) उस्मानाबादी शेळीचे मुख्य रोग :-

1) पाय आणि तोंड रोग (FMD)

2) शेळी प्लेग (पीपीआर)

3) शेळी पोक्स

4) हेमोरेजीक सेफ्टीसिमिया (HS)

5) अँथ्रॅकनोज

नक्की वाचा:शेतकऱ्यांनो हा चारा ठरतोय फायदेशीर, गाईच्या दुधात होईल दुप्पट वाढ

6) उस्मानाबादी शेळी साठी प्रमुख लस :-

 जन्मानंतर कोकरुला टिटॅनस विरुद्ध लसीकरण करणे आवश्यक आहे. त्याच बरोबर कलॉस्ट्रीडिअल रोग टाळण्यासाठी सीडीटी लस द्यावी. जन्मानंतर 5 ते 6 आठवड्यांनंतर रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यासाठी निश्‍चितपणे लसीकरण करा.