जनावरांच्या गर्भधारणेची वेळ पशुपालकांच्या लक्षात येत नसल्याने अनेकांना मोठा फटका बसत असतो. जर योग्य वेळी जनावरांची गर्भधारणा झाली नाही तर दूध उत्पादनावरही त्याचा परिणाम होत असतो. जर दोन तीनदा गर्भधारणेचा काळ निघून गेला तर जनावरांमध्ये वांजपणा वाढतो. पशुपालकांना माहिती असेल की जनावरांचे मद चक्र असते.  जनावरांच्या गर्भधारणेची वेळ पशुपालकांच्या लक्षात येत नसल्याने अनेकांना मोठा फटका बसत असतो. जर योग्य वेळी जनावरांची गर्भधारणा झाली नाही तर दूध उत्पादनावरही त्याचा परिणाम होत असतो. जर दोन तीनदा गर्भधारणेचा काळ निघून गेला तर जनावरांमध्ये वांजपणा वाढतो. पशुपालकांना माहिती असेल की जनावरांचे मद चक्र असते. 

गाय आणि म्हशी चे मद चक्र हे साधारण 21  दिवसांचे असते. हे पूर्ण झाल्यानंतरच गर्भधारणेचा काळ येत असतो. हा साधारण दोन ते तीन दिवसांपर्यंत चालत असतो. यादरम्यान गाय आणि मशीन च्या शरीरात श्लेष्मा  म्हणजे म्युकस बनत असतो. यामुळे त्याची गर्भधारणेची संभावना कमी होते आणि वाढत असते. अशात  पशुपालक जनावरांच्या गर्भधारणेची स्थिती काळ जाणून घेऊ शकता.

जनावरांचा मदकाल जाणून घेण्यासाठी उपयुक्त यंत्र

• चीन बॉल मार्कर- हे जनावरांच्या खालच्या जबड्यावर लावले जाते. तर टीजर पशु कोणत्या दुसऱ्या पशूवर दाब टाकतो तेव्हा हे बॉल मध्ये भरण्यात आलेले द्रव्य बाहेर येत पशूच्या पाठीवर पसरत असते
• पेडो मिटर – हे यंत्र तयार झालेल्या पशु ची शारीरिक क्रियाशीलता दुपटीने वाढत असते. जर या यंत्राला जनावरांच्या मागील पायामध्ये लावावे त्यामुळे वृद्धीची माहिती होते. यामुळे जोशिला गुरांची ओळख लवकर होत असते.
• हिट माउंट डिटेक्टर – या यंत्राला पशूंच्या पाठीवरच्या किंवा शेपटीवर लावले जाते. जेव्हा पशु आपल्या जोषात येतात आणि आपल्या साथीच्या पशु वर दबाव टाकतात तेव्हा त्यात भरलेला रंग बाहेर येत गरम झालेल्या पशूच्या  पाठीवर पसरत असतो.

• याप्रकारे जनावरांची ओळख होत असते. पण लक्षात घ्या की यातून कधीकधी चुकीची माहिती मिळत असते. कारण इतर कारणांमुळे हा रंग पसरू  शकतो.
• क्लोज सर्किट टेलिव्हिजन – ही पद्धत सर्वोत्तम मानली जाते. याच्या मार्फत आपण जोशीले प्राण्याची सहजगत्या ओळख करत असतो. यात जनावरांची लक्षणे ही एका व्हिडिओमध्ये चित्रित केले जातात. याला पाहून जनावरांच्या जोशिले पणाची ओळख होत असते. पशुपालकांना या वस्तूंची खरेदी करायची असेल तर आपण राष्ट्रीय डेअरी अनुसंधान संस्थेचे संपर्क करू शकता.