सध्या शेती व्यवसाय बरोबर पशुपालन व्यवसाय मोठ्या प्रमाणात शेतकरी करीत आहेत. मध्ये शेळी पालन हा व्यवसाय कमी जागेत व कमी खर्चात जास्त नफा देणारा व्यवसाय आहे. शेळीपालनामध्ये उन्नत जातींची निवड फार महत्त्वाचे असते. या लेखामध्ये आपण बोअर जातीच्या आफ्रिकन शेळी पालन विषयी माहिती घेणार आहोत.

 बोअर शेळी

ही शेळीची जात 1900 च्या दशकाच्या सुरुवातीस दक्षिण आफ्रिकेत विकसित झाली होती आणि मांस उत्पादनासाठी एक लोकप्रिय जात आहे. या जातीचे नाव डच शब्द बोअर ठेवण्यात आले आहे. ह्या शब्दाचा अर्थ शेतकरी असा होतो. या शेळ्यांचे  शरीर सामान्यतः पांढरे तर डोके तपकिरी रंगाचे असते. काही बोअर शेळ्या पूर्णपणे तपकिरी किंवा पांढरा रंगाचे असू शकतात आणि त्यांच्या शरीरावर भिन्न रंगाचे मोठे डाग असतात. या शेळ्या वेगवान  आणि प्रजनन दर जास्त असण्यासाठी प्रख्यात आहेत.

बोअर शेळी ची वैशिष्ट्ये

• या जातीच्या शेळ्या यांचे शरीर पांढरे आणि डोके लाल असते.
• शेळ्यांचे कान लांब असतात आणि ते त्यांच्या डोक्यापासून लटकल्यासारखे भासतात.
• बोअर शेळ्यांची शिंगे जाड आणि मागे वक्र होत जातात.
• या जातीच्या शेळ्यांची डोळे तपकिरी असतात.प्रौढ बोअर शेळ्यांचे वजन 160 किलोच्या आसपास असते.
• प्रौढ मादी बोअर शेळ्यांचे वजन साधारणतः 85 ते 120 किलो असते.
• शेळ्यांचा वाढीचा दर केवळ जास्त आहे असे नाही तर त्यांच्या प्रजनन दर देखील जास्त असतो.
• बोअर यांचे सरासरी आयुष्य आठ ते बारा वर्षे असते.

बोअर शेळी चे फायदे

बोर शेळ्यापाळण्याचा फायदा म्हणजे मांस उत्पादन हे आहे.या शेळ्या शांत स्वभावाचे असतात.

 बोअर शेळी चे तोटे

• या जातीच्या शेळ्या दणकट असतात असे मानले जाते परंतु गरम वातावरणात या प्राण्यांचे संगोपन करताना काही शेळ्यांना अंतर्गत परजीवींचा वाढीव संघर्षाचा सामना करावा लागू शकतो.
• या जातीच्या शेळ्या खरेदी करताना अशा मोठ्या प्राण्यांना ठेवण्यासाठी लागणारी जागा आणि त्यांना खायला लागणाऱ्या खाद्याची किंमत या गोष्टींचा विचार केला गेला पाहिजे.
• बोअर शेळ्यांच्या आरोग्याची आणि पौष्टिक गरजा पूर्ण करण्यासाठी लागणारे महाग खाद्य, त्यामुळे त्यांचे पालन करण्यासाठी जास्त पैसे मोजावे लागतात.

या शेळ्यांचा आहार

 हिवाळ्यातील किंवा दुष्काळाच्या वेळी शेळ्यांच्या आहारात गवत आणि धान्य दिले जाऊ शकते. वजन कमी करण्यासाठी धान्य अनेकदा वापरले जाते. तथापि जनावरांना जास्त प्रमाणात खायला देताना काळजी घेणे महत्त्वाचे आहे कारण यामुळे अवयवांच्या सभोवतालची चरबी वाढते.

गवत तसेच ताज्या वनस्पतींमध्ये भिन्नता  जोडणार्‍या बॅक्टेरिया आणि जंतू कमी करण्यास मदत करते. हे हानीकारक जीव पानांच्या ओलावा मध्ये राहतात आणि कोरडेपणा मध्ये जगू  शकत नाही.

या जातीच्या शेळ्या ची काही वैशिष्ट्ये

• बोअर शेळी खाद्य-बोअर शेळ्यासह सात णांच्या वनस्पती खातात त्यामुळे शेतकऱ्यांना गाई, मेंढ्या व शेळ्या यांच्यात चरण्याचे क्षेत्र बदलणे सोपे होते. महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे जनावरांना चारा घालण्याचे क्षेत्र संपणार नाही याची काळजी घ्यावी.
• याची खात्री करण्याचा एक मार्ग म्हणजे क्रोप रोटेशन होय. कोरड्या किंवा थंड हंगामात जनावरांना खाण्यास पुरेसे खाद्य आणि चारा उपलब्ध आहे याची खात्री करण्यासाठी वेगवेगळ्या हंगामात वाढणारी रोपे वाढवा. कळपाच्या संरक्षण करणारी कुंपण देखील समायोजित केले जाऊ शकते किंवा जनावरांना नवीन परिसरात लावले जाऊ शकते ज्यामध्ये अद्याप रोपेआहेत. (संदर्भ-हॅलो कृषी)