Goat Farming: देशात पशुपालन (animal husbandry) व्यवसायाची झपाट्याने वाढ होत आहे. ग्रामीण भागातच नव्हे तर आता शहरातही पशुपालन व्यवसाय (Animal husbandry business) करण्यास सुरुवात केली आहे. पशुपालनामुळे दुग्धव्यवसायाला चालना मिळत आहे. तसेच ग्रामीण भागातील अर्थव्यवस्थेला बळकटी मिळत आहे. पशुपालनामुळे कमी खर्चात अधिक नफा मिळत आहे.

शेळीपालनासाठी (Goat rearing) जास्त पैसा आणि ज्ञान लागत नाही. फक्त प्राथमिक माहितीच्या आधारे शेळ्यांची काळजी घेतल्यास या क्षेत्रात चांगली कमाई करता येते. यासाठी शेळ्यांच्या सशक्त जातींची निवड करणे आवश्यक आहे, जे प्रतिकूल परिस्थितीला तोंड देऊ शकतील आणि कमी खर्चात शेतकरी श्रीमंत होऊ शकतील.

दुंबा शेळी

उत्तर प्रदेशात आढळणाऱ्या दुंबा जातीच्या शेळीला मोठी मागणी आहे. विशेषत: बकरीईदच्या वेळी ती बाजारात दुप्पट भावाने हा बोकड विकत घेण्याच्या तयारीत असते. 25 किलो वजनाचा हा बोकड 70 ते 75 हजार रुपयांना विकला जातो. एवढेच नाही तर बाजारात या बोकडाच्या कोकराची किंमत केवळ 30 हजार रुपये आहे. त्याचा डोसही खूप चांगला आहे. सकाळ-संध्याकाळ दुंबा शेळीला हिरवा चाऱ्यासोबत डाळ आणि हरभरा दिला जातो. चांगली निरोगी शेळी किंवा शेळी बाजारात दीड लाख रुपयांपर्यंत विकली जाते.

शहरातही करा मातीविना शेती! ही ४ फळे पिकवण्यासाठी नाही मातीची गरज; जाणून घ्या सविस्तर

उस्मानाबादी शेळी

शेळीची ही जात दूध आणि मांसासाठीही पाळली जाते. दिवसात दीड लिटरपर्यंत दूध देणारी ही जात बहुतांश महाराष्ट्रात आढळते. 32 किलो वजनाची ही शेळी प्रत्येक प्रकारचा आंबट, गोड आणि कडू चारा खाते. या शेळीमध्ये अप्रतिम प्रतिकारशक्ती आहे.

जमुनापरी शेळी

नावाप्रमाणेच, जमुनापारी शेळी उत्तर प्रदेशातील यमुना नदीलगतच्या भागात आढळते, जी एका दिवसात दोन ते अडीच लिटर दूध देते. ही शेळी अधिक दूध आणि मांस या दोन्ही हेतूंसाठी पाळली जाते.

बीटल शेळी

बीटल शेळ्या पंजाबमधील गुरुदासपूर, फिरोजपूर आणि अमृतसरमध्ये आढळतात, ज्यांचे पालन दूध आणि मांस उत्पादनासाठी केले जाते. या शेळीचे वजनही चांगले असून ती 12-18 महिन्यांत कोकरांना जन्म देते.

महाराष्ट्रात अतिवृष्टीमुळे 110 जणांचा मृत्यू, 28 जुलैपर्यंत मुसळधार पावसाचा इशारा

सिरोही शेळी

राजस्थानच्या सिरोही, अजमेर, बांसवाडा, राजसमंद आणि उदयपूर या भागात आढळणाऱ्या या शेळीला दूध आणि मांसासाठीही मोठी मागणी आहे. 18 ते 24 महिन्यांत ती एका मुलाला जन्म देते, त्यानंतर शेळीपालन व्यवसाय मोठ्या प्रमाणात वाढवता येतो.

प्रशिक्षण कुठे मिळेल

शेळीपालन व्यवसायातून वर्षानुवर्षे चांगले उत्पन्न मिळविण्यासाठी खर्च कमी करणे आवश्यक आहे. त्यासाठी योग्य प्रशिक्षण आवश्यक आहे. नवीन पशुपालकांना हवे असल्यास, ते ICAR - Central Institute for Research on Goats च्या अधिकृत वेबसाइटला भेट देऊन अधिक माहिती मिळवू शकतात.

शेळीपालन प्रशिक्षण केंद्राच्या माहितीसाठी तुम्ही टोल फ्री क्रमांक- ०५६५- २७६३३२० वर संपर्क साधू शकता. तुमच्या नजीकच्या पशुसंवर्धन विभागाच्या जिल्हा कार्यालयाशी संपर्क साधून तुम्ही संबंधित अधिकाऱ्याकडून प्रशिक्षणासंबंधी माहितीही मिळवू शकता.

महत्वाच्या बातम्या:
शेतकऱ्यांनो वेळीच व्हा सावध! पिकांवर घोगावतोय ग्रास हॉपरचा धोका, त्वरित करा हे उपाय
अरे व्वा! मोदी सरकारच्या या योजनेतून मिळतायेत दरमहा ५००० हजार, तुम्हीही असा घ्या लाभ...