मच्छी शेतीकडे बऱ्याच शेतकऱ्यांचा ओढा असल्याचे दिसून येते. आता मत शेतीमध्ये नवनवीन प्रयोग केले जात आहेत. यामुळे शेतकऱ्यांना अधिकचा फायदा होणार आहे. मत्स्यशेतीच्या या नव्या पद्धतीमुळे आपण कमी पाण्यात आणि कमी खर्चात अधिक माशांचे पालन करू शकतो. या पद्धतीला बायो फ्लॉक्स पद्धत म्हटले जाते.

 एक वैज्ञानिक पद्धत असून यात अनेक प्रजातींचा पालन केले जाते. शेतकरी तळे न बनवता एका टाकीत मत्स्यपालन करू शकतो. पॅगासीएस मासा, तिलापिया, देशी मंगूर, सिंधी मासा, कॉमन कार्प हे मासे बायॉफ्लॉक्स पद्धतीत पालन करण्यात येतात.

नेमकी काय आहे ही पद्धत?

 या पद्धतीने आपण कमी खर्चात मत्स्यपालन करू शकतो. यात आपण एका टाकीत मत्स्य पालन करू शकतो ही पद्धत बॅक्टेरिया च्या विष्ठा आणि जास्तीचे अन्न प्रथिने पेशींमध्ये रूपांतरित करते. यानंतर हे फिश फूड मध्ये वापरले जाते. यामध्ये बायोफ्लॉक्स एकपेशीय वनस्पती, बॅक्टेरिया, प्रोटोझोआन आणि सेंद्रिय पदार्थांचा समावेश आहे त्यामध्ये सुमारे 25 ते 50 टक्के प्रथिने आढळतात. यासह सुमारे पाच ते पंधरा टक्के चरबी आहे. या पद्धतीसाठी चोवीस तास वीज हवी असते. विजे शिवाय मत्स्यपालन केले जाऊ शकत नाही. यात एक एरोबिक बॅक्टरिया पाळला जातो. त्याला जिवंत ठेवण्यासाठी नेहमी हवेची गरज असते. यासह या प्लांटला सिमेंट टाकी, तिरपाल टाकी, एरीशन सिस्टम, विजेची  उपलब्धता, प्रोबायोटिक्स, मत्स्यबीज या साहित्यांची आवश्यकता असते.

 

 या पद्धतीत मत्स्यपालनाचा आर्थिक लाभ

 जर आपण या पद्धतीने मत्स्यशेती केली तर आपल्याला नक्कीच लाखो रुपयांचा फायदा होणार आहे. जर दहा हजार लिटर पाणी साठवण्याची क्षमता असलेली टाकी आपल्याकडे असेल तर आपल्याला बत्तीस हजार रुपयांचा खर्च होईल. पण पाच वर्षापर्यंत खर्च करण्याची गरज नाही. बरेच लोकांना मासे खाण्यात आवडत असल्याने बाजारात माशांना मोठी मागणी आहे. हे एक स्वादिष्ट, प्रथिने आणि जीवनसत्व मिळवण्याच्या स्त्रोत आहे. भारत सरकारने मत्स्य पालनासाठी बऱ्याच योजना चालवले आहेत. मत्स्य पालनासाठी सर्वसाधारण प्रवर्गाच्या लाभार्थ्यांना 40 टक्के अनुदान शासन दिले जाते. याशिवाय एस्सी, एसटी सह दुर्बल घटकांना 60 टक्के अनुदान दिले जाते.