Tomato Cultivation: देशात टोमॅटो (Tomato) उत्पादकांची सांख्य जास्त आहे. भारतीय स्वयंपाक घरात टोमॅटो मोठ्या प्रमाणात वापरले जाते. तसेच ते जेवणाबरोबर चवीने खाणाऱ्यांचीही सांख्य जास्त आहे. टोमॅटो मध्ये अनेक पोषक घटक आढळतात. त्यामुळे त्याचा शरीराला फायदा होत असतो. त्यामध्ये प्रथिने, कॅल्शियम, फॉस्फरस आणि व्हिटॅमिन-सी यांसारखे पोषक घटक आढळतात.

परंतु कीटक-रोगांच्या वाढत्या प्रादुर्भावामुळे टोमॅटोचे हे सर्व गुणधर्म ग्राहकांपर्यंत पोहोचवणे फार कठीण होऊन बसते, कारण टोमॅटोचा बहुतांश पिकांवर कीटक- रोगांचा (Pest-diseases) प्रादुर्भाव होतो, त्यावर उपचार करण्यासाठी रासायनिक कीटकनाशकांचा (Chemical pesticides) वापर करावा लागतो आणि टोमॅटोच्या नैसर्गिक गुणधर्मांवरही रासायनिक कीटकनाशकांचा परिणाम होतो.

अशा परिस्थितीत शेतकर्‍यांच्या अडचणींवर मात करण्यासाठी शास्त्रज्ञांनी टोमॅटोची रोग प्रतिरोधक जात विकसित केली आहे, ज्याच्या व्यवस्थापनाचे काम पिकामध्ये सोपे आहे, तसेच कोणतेही नुकसान न होता चांगले उत्पादन घेता येते.

हे रोग निराधार आहेत

अर्का रक्षक टोमॅटो (Arka Rakshaka Tomato) लागवडीचा सर्वात मोठा फायदा हा आहे की ते टोमॅटोची झाडे आणि फळे यांचे पिकांचे ट्रिपलॉइड रोग जसे की पानावरील अळी, तुषार रोग आणि लवकर येणार्‍या रोगांपासून संरक्षण देते. अर्का रक्षक टोमॅटो हे भारतीय फलोत्पादन संशोधन संस्था, बंगलोरचे कृषी शास्त्रज्ञ डॉ. ए.टी. सदाशिवा यांनी विकसित केले आहे.

यंदा कांद्याने शेतकऱ्यांना रडवले! नाफेडने शेतकऱ्यांच्या जखमेवर मीठ चोळले...

अर्का रक्षक शेतकऱ्यांचा मसिहा ठरला

खरे तर २०१२-१३ मध्ये बिष्णुपूर, मणिपूर येथील शेतकऱ्यांचे अर्ध्याहून अधिक टोमॅटोचे पीक या रोगामुळे उद्ध्वस्त झाले होते. बहुतांश शेतकऱ्यांच्या पिकांचे 70 ते 100 टक्के नुकसान होत आहे. अशा परिस्थितीत अर्का रक्षक जातीची माहिती शेतकऱ्यांना देण्यात आली. लागवडीपूर्वी या जातीचे प्रात्यक्षिक शेतकऱ्यांना दाखविण्यात आले आणि शेतात त्याची यशस्वी चाचणी घेण्यात आली.

कर्नाटकातील चिकबल्लापूर (कर्नाटक) जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांनीही कीटक-रोगांमुळे टोमॅटोची लागवड बंद केली होती, परंतु २०१४ मध्ये त्यांनी पुन्हा टोमॅटो उत्पादनाच्या व्यवसायात प्रवेश केला आणि अर्का रक्षकची ३५०० रोपेही त्यांच्या शेतात लावली. अहवालानुसार, शेतकऱ्यांच्या पिकांचे कीटक-रोगांपासून संरक्षण तर होतेच, पण 110 दिवसांत टोमॅटोचे दाट उत्पादनही मिळाले.

शेतकरी होणार स्मार्ट! देशातील लाखो शेतकऱ्यांसाठी गेम चेंजर ठरू शकते स्मार्ट शेती

अर्का रक्षक टोमॅटोची खासियत

अर्का रक्षक टोमॅटोच्या एका झाडापासून 18 किलोपर्यंत घन फळे येऊ शकतात. त्याची लागवड केल्यास ७५ ते ८० टन प्रति हेक्टरी ९० ते १०० ग्रॅम वजनाचे टोमॅटो आरामात मिळू शकतात. फळांच्या घन गुणवत्तेमुळे, ते दीर्घकालीन साठवण आणि इतर राज्यांमध्ये निर्यात करणे सोपे होते.

केवळ भाज्यांच्या बाबतीतच नाही, तर टोमॅटोच्या प्रक्रियेत म्हणजेच अन्न प्रक्रिया उद्योगातही फरक पडू शकतो. या वैशिष्ट्यांमुळे, अर्का रक्षक टोमॅटो आणि बियांना इतर देशांमध्ये खूप मागणी आहे. त्याच्या फळांसोबतच अनेक शेतकरी त्याचे बियाणे (अर्का रक्षक टोमॅटोचे बियाणे उत्पादन) उत्पादन करून चांगले उत्पन्नही मिळवतात.

महत्वाच्या बातम्या:
शेतीचा खेळखंडोबा! जूनमध्ये दुष्काळ, जुलै-ऑगस्टमध्ये अतिवृष्टी, शेतकरी उघड्यावर; नुकसान भरपाईची मागणी
कापसाचे भाव कोसळले! तरीही का वाढतेय कापूस शेती; जाणून घ्या तज्ज्ञांचे मत...