जर तपकिरी रॉट आपल्या संत्रावर्गीय फळांना नुकसान पोहचवत असेल तर खालील पध्दतीने उपाययोजना करून रोगास थांबविण्यास मदत केली पाहिजे.

 

संत्रा फळांमधील तपकिरी रॉट

(ब्राउन रॉट)सामान्य संत्राबागेमध्ये बुरशीजन्य, फायटोफोथोरा एसपीपी मुळे होतो. ही बुरशी ओलसर व ढगाळ वातावरणामुळे संसर्ग होण्यास जबाबदार ठरते, ज्यामुळे फळे विकसित होत असताना तपकिरी रंग मारतात. त्याच्या प्रसारणामुळे फायटोफोथोरा बुरशीचे प्रमाण वाढण्याच्या जवळ कोणत्याही टप्प्यात दिसून येते आणि बऱ्याच संत्रा बागांच्या फळांमध्ये मोठया प्रमाणात नाश होतो. संत्रा फळांमध्ये हा रोग प्रामुख्याने प्रौढ किंवा जवळजवळ परिपक्व फळांना (छटई संत्रा)लक्ष्य करते.

संत्रावर्गीय फळांचा तपकिरी रॉट सामान्यत: लहान रंगात दिसणारा स्पॉट म्हणून सुरू होतो, परंतु बाधित फळाच्या पृष्ठभागावर वेगाने पसरतो, ज्यामुळे त्वचेचा गंध वाढतो.

इतर रोगजनक फळांच्या कडक पृष्ठभागाच्या त्वचेच्या फायदा घेऊ शकतात, निदान सालीला नुकसान करतात. साधारणपणे, ब्राऊन रॉट सर्वात कमी फळे देणार्‍या झाडांवर सर्वात जास्त आक्रमण करतो,सर्वात सामान्य ट्रान्समिशन मार्ग संक्रमित माती आहे जी पाण्याची संततधार किंवा मुसळधार पावसात फळांवर मातीवरून प्रसारित होत जातो व ढगाळ वातावरणामुळे प्रसारित होण्यास मदत होते तसेच यावेळी पांढऱ्या माशीस आटोक्यात आणणे सुद्धा महत्वाचे ठरते जेणेकरून रोगराईचा प्रसार होणार नाही.

 

संत्रावर्गीय फळांवरील तपकिरी रंगाचा उपचार

 

संत्रा फळांवर तपकिरी रॉट नियंत्रण करतेवेळी सामान्यत: उपचार करण्याऐवजी प्रतिबंधात्मक उपायांवर   अवलंबून राहावे. झाडामध्ये C:N रेशो संतुलित ठेवून झाडाची रक्ताभिसरण क्रिया व प्रकाशसंश्लेषण क्रिया वाढवणे, झाडांच्या फांदी जमिनीपासून दूर (ट्रिम)करणे आणि आपल्या बागेमधील खराब झालेले फळ काढून टाकणे हे पहिल्या टप्प्यात करणे योग्य आहेत.

जर आपल्या सर्वोत्तम प्रयत्नांनंतर ब्राऊन रॉट कायम राहिला तर, नियोजित बुरशीनाशक फवारण्या आवश्यक असू शकतात. तांबे (Copper) ग्लायकोकॉलेट एक संरक्षणात्मक उपचार म्हणून वापरले जाऊ शकते, परंतु जर आपल्याला माहिती असेल की ब्राउन रॉट आपल्या संत्रावर्गीय भागामधील महत्वाची समस्या आहे, तर फॉसेटल-अल-अल्युमिनियम (Alliate) किंवा कॉपर हैड्रोक्साईड (कोसाईड) २०० लिटर टाकीसाठी ४०० ग्राम वापरावे अन्यथानव्या पिढीचे बहुविधगुणधर्मीय आंतरप्रवाही बुरशीनाशक किटोशी ३०० मिली व सोबत प्रोजीब इझी चा वापर १२.५ ग्राम (२५ PPM) करणे गरजेचे राहील त्यामुळे झाडांमद्ये वाढलेले इथिलीन कमी होण्यास मदत होईल किंवा पोटॅशियम फॉस्फाइट हे सुद्धा चांगला पर्याय ठरू शकतो. फायटोफथोरा बीजाणूंना ठार करण्यासाठी तपकिरी रॉटची चिन्हे दिसण्यापूर्वी जुलै-ऑगस्ट महिन्या अखेरीस आपल्या निवडीच्या बुरशीनाशकांसह सर्व बागेमध्ये फवारणी करायला विसरू नये. याही व्यतिरिक्त  संत्रा मध्ये ब्राउन रॉट जास्त असेल तर सप्टेंबरमध्ये फवारणीचा पाठपुरावा करणे आवश्यक असू शकते कारण ब्राउन रॉट संत्राबागेमध्ये बुरशीजन्य फायटोफोथोरा एसपीपीमुळे होतो व याचे संक्रमण मातीमार्गे आहे जो मुसळधार पावसात किंवा ढगाळ वातावरणामुळे फळांवर पसरत जातो. 

 

२०० लिटर ड्रमसाठी सद्यस्थितीत फवारणी

प्रोजीब इझी-१२.५ ग्राम

सुमिप्रेम्प्ट-३००मिली

किटोशी-३००मिली

व्हॅलीडामायसिन-५००मिली

अमोनियम मॉलिब्डेनम-२००ग्राम

 

लेखक- क्रांतिकुमार

९८३४१४२४३६

प्रतिनिधी - गोपाल उगले