टोमॉटोची शेती करण्यासाठी तसे तर वर्षभर योग्य वेळ असते. परंतु मात्र यावेळी टोमॅटोची लागवड केल्यास शेतकर्‍यांना चांगले पीक येते व त्यांचे उत्पन्न वाढते. यावेळी शेतकरी टोमॅटोची रोपवाटिका करू शकतो, असे कृषी शास्त्रज्ञांचे मत आहे. त्यासाठी ट्रेमध्ये रोपवाटिका तयार करता येते,

कारण यामध्ये रोपे लवकर तयार होतात, त्याचप्रमाणे रोपांची वाढही सामान्य पद्धतीने होते. चला तर मग आज शेतकरी बांधवांना टोमॅटो लागवडीशी संबंधित काही खास माहिती देऊया.

टोमॅटो लागवडीसाठी योग्य हंगाम

टोमॅटोची झाडे अत्यंत थंडी आणि जास्त आर्द्रता सहन करू शकत नाहीत, त्यामुळे प्रतिकूल हवामानामुळे लागवडीवर परिणाम होऊ शकतो. त्याच्या बियांचा विकास, उगवण, फुले व फळे येण्यासाठी विविध ऋतूंची आवश्यकता असते. 10 अंश सेंटीग्रेडपेक्षा कमी आणि 38 अंश सेंटीग्रेडपेक्षा जास्त तापमानामुळे झाडाची वाढ खुंटते.

टोमॅटो लागवडीसाठी योग्य माती (Soil Suitable For Tomato Cultivation)

टोमॅटोच्या लागवडीसाठी खनिज माती आणि वालुकामय जमीन चांगली आहे, परंतु वालुकामय माती वनस्पतींसाठी सर्वोत्तम आहे. त्याच वेळी, चांगल्या पिकासाठी जमिनीची खोली 15 ते 20 सेमी असावी.

शेतीची तयारी (Farm Preparation)

शेताची शेवटची नांगरणी करताना नत्राची अर्धी मात्रा, स्फुरद आणि पालाशची संपूर्ण मात्रा मिसळून द्यावी.

 

टोमॅटोच्या सुधारित जाती (Improved Varieties Of Tomatoes)

शेतकरी बांधव पुसा गौरव, पुसा शीतल, सालेनागोला, साले नाबरा, व्हीएल टोमॅटो-१, आझाद टी-२ अर्का सौरभ इत्यादी सामान्य वाणांची पेरणी करू शकतात. याशिवाय संकरीत वाणांमध्ये रुपाली, नवीन, अविनाश-2, पुसा हायब्रीड-4, मनीषा, विशाली, पुसा हायब्रीड-2, डीआरएल-304, एन.एस. पेरा 852, अर्करक्षक इ.

टोमॅटो लागवडीसाठी रोपाची तयारी (Plant Preparation For Tomato Cultivation)
टोमॅटोची रोपे तयार करण्यासाठी, बॅक्टेरिया असलेली बलुवार चिकणमाती माती आवश्यक आहे. जर तुम्हाला निरोगी आणि मजबूत रोपे तयार करायची असतील तर यासाठी 10 ग्रॅम डाय अमोनियम फॉस्फेट आणि 1.5-2.0 कि.ग्रा. कुजलेले खत प्रति चौरस मीटर या दराने द्यावे.

बियाण्याचे प्रमाण (Seed Quantity)

सामान्य वाणांसाठी हेक्टरी ५०० ग्रॅम बियाणे आणि संकरीत वाणांसाठी हेक्टरी २०० ते २५० ग्रॅम बियाणे आवश्यक आहे.

बियाणे निवड

टोमॅटो लागवडीसाठी बियाणे उत्पादनानंतर खराब व तुटलेल्या बियांची वर्गवारी करावी. पेरणीसाठी वापरलेले बियाणे चांगले असावे. यासोबतच बिया आकाराने एकसारख्या, मजबूत आणि लवकर उगवणाऱ्या असाव्यात.

टोमॅटोची रोपे लावणे (Planting Tomato Seedlings)

जेव्हा वनस्पतीमध्ये 4 ते 6 पाने दिसतात, ज्याची उंची 20 ते 25 सें.मी. पूर्ण होते, तेव्हा हे रोप लावण्यासाठी तयार असते. लावणीच्या ३ ते ४ दिवस आधी रोपवाटिकेला पाणी देणे बंद करावे. याशिवाय हिवाळ्यात तुषार पडू नयेत यासाठी पॉलिथिन शीटचे बोगदे करून बेड वरून झाकून ठेवावेत.

 

पेरणीची पद्धत (Sowing Method)

यासोबतच बेडची रुंदी 3 मीटर ठेवा, तसेच जमिनीच्या पृष्ठभागापासून किमान 25 ते 30 सेमी उंची ठेवा. या वाफ्यांमध्ये ओळीने बिया पेरल्या पाहिजेत. त्यांचे अंतर सुमारे 5 ते 6 सें.मी. जर तुम्ही ते ठेवले तर रोपापासून रोपापर्यंतचे अंतर 2 ते 3 सें.मी. ठेवा.

सिंचन (Irrigation)

पेरणीनंतर बेड कुजलेल्या शेणखताने किंवा कंपोस्ट खताने झाकून टाकावे. यानंतर फवारणीने हलके पाणी द्यावे. यासोबतच बेडवर गवत किंवा वेळूचे आच्छादन टाकावे. आवश्यक असल्यास, हलके सिंचन करता येते. पेरणीनंतर सुमारे 20 दिवसांनी रोपे लावणीसाठी तयार होतात. टोमॅटोची योग्य पद्धतीने लागवड केल्यास पिकाचे चांगले व जास्त उत्पादन मिळणे जवळपास निश्चित आहे.