Mustard Farming : सध्या देशात रब्बी पिकाचा हंगाम सुरू आहे. मोहरी हे रब्बी पिकांपैकी एक आहे. ज्याची देशात मोठ्या प्रमाणावर लागवड केली जाते. विशेषतः उत्तर भारतातील बहुतांश राज्यांमध्ये शेतकरी यावेळी मोहरीची लागवड करतात. हवामानातील चढ-उतारांमुळे मोहरी पिकांवर चेंपा (मोयला) किडीचा प्रादुर्भाव होण्याची शक्यता जानेवारी-फेब्रुवारी महिन्यात वाढते. चेंपा कीटक थंडीच्या मोसमात पसरतो. जेव्हा तापमान १० ते २० अंश सेल्सिअस दरम्यान असते. अशा परिस्थितीत हवामानातील आर्द्रता वाढते. त्यामुळे चेंपा किडीचा प्रादुर्भाव होण्याचा धोका वाढतो. त्यामुळे त्याचा परिणाम उत्पन्नावर होतो.

कृषी विभागाने शेतकऱ्यांना काय सल्ला दिला?

गेल्या काही दिवसांपासून थंडीत मोठ्या प्रमाणात वाढ झाली आहे. त्यामुळे मोहरी पिकांवर चेंपा किडीचा प्रादुर्भाव होण्याची शक्यता बळावली आहे. यामुळे राजस्थान सरकारच्या कृषी विभागाने शेतकऱ्यांना चेंपा किडीच्या प्रतिबंधासाठी आवश्यक सल्ला दिला आहे. या किडींना रोखण्यासाठी शेतकऱ्यांनी उपाययोजना न केल्यास पीक उत्पादनावर परिणाम होऊ शकतो, असे कृषी विभागाचे म्हटले आहे. अशा परिस्थितीत वेळीच कीटकनाशकांचा वापर करून या किडींवर नियंत्रण ठेवण्याचा सल्ला कृषी विभागाच्या अधिकारी व पर्यवेक्षकांनी दिला आहे.

चेंपा किटक झाडांची वाढ थांबवते

जानेवारी महिन्यात चेंपा किडीचा प्रादुर्भाव जास्त असतो. हा कीटक हलका हिरवा-पिवळा रंगाचा असून तो वनस्पतीच्या विविध मऊ भागांवर, फुले, कळ्या आणि फळांवर राहतो आणि लहान गटांमध्ये आढळणारा रस शोषून घेतो. त्यामुळे झाडांची वाढ खुंटते. कळ्यांची संख्या कमी होऊन फुलांच्या उत्पन्नावरही परिणाम होतो.

चेंपा किडीचे व्यवस्थापन कसे करावे?

चेंपा किडीचा प्रादुर्भाव झाल्यानंतर काही दिवसात जेव्हा झाडाच्या मुख्य फांदीची लांबी सुमारे १० सेमीपर्यंत वाढते. जेव्हा चेम्पाची संख्या सुमारे २० ते २५ पर्यंत वाढते, तेव्हा प्रस्तावित प्रमाणात मॅलाथिऑन ५ टक्के टाका, २५ कि.ग्रॅ. प्रति हेक्टर, १.२५ लिटर प्रति हेक्टर ५० ईसी किंवा डायमेथोएट ३० ईसी, एक लिटर औषध ४०० ते ५०० लिटर पाण्यात मिसळून प्रति हेक्‍टरी फवारणी करावी.