शेती हा मुख्य व्यवसाय असून ग्रामीण भागात बहुतांश लोक शेती करतात. शेतीचे उत्पन्न वाढीसाठी शेतकरी नव नविन पद्धतीचा अवलंब करत आहे. आर्थिक स्थिती सुधारण्यासाठी शेतकरी शेतीची चांगल्या पद्धतीने मशागत करत आहे. दरम्यान शेतीकून अधिक उत्पन्न मिळावे, असे वाटत असेल तर पिकांची पेरणी करण्याआधी जमिनीची व्यवस्थित मशागत करणं आवश्यक आहे. नांगरणी करण्याचे काय फायदे आहेत हे जाणून घेणार आहोत..

उन्हाळी नांगरणीचे फायदे -:

देशातील अनेक राज्यांमध्ये मान्सूनचे आगमन झाले असून, यासह इतर अनेक राज्यांमध्ये मान्सूनपूर्व पावसाला सुरुवात झाली आहे. मान्सूनचा पाऊस सुरू होताच शेतकरी आपल्या शेतात खरीप पिकांची पेरणी सुरू करतात. अशा स्थितीत शेतकऱ्यांना उन्हाळी नांगरणी करण्याचा सल्ला कृषी शास्त्रज्ञांनी दिला आहे. जारी केलेल्या ऍडव्हायझरी मध्ये म्हटले आहे की, अनेक ठिकाणी वादळी वाऱ्यासह पाऊस पडत आहे. ज्या शेतात नांगरणी करावी आणि ज्या शेतकऱ्याच्या जमिनीत ओलावा असेल तर त्यांनी उन्हाळ्यात नांगरणी करावी.

नांगरण्यास योग्य नाही, त्यांनी प्रतिक्षा करावी आणि नांगरणीसाठी पुरेसा पाऊस पडताच त्यांनी उन्हाळ्यात शेती नांगरून टाकावे.
कृषी विभागाने जारी केलेल्या ऍडव्हायझरी मध्ये असे म्हटले आहे की शेतकरी उन्हाळी नांगरणी दोन प्रकारे करू शकतात पहिली माती फिरवणारे नांगरानी आणि दुसरी नांगरणी किंवा शेती करणाऱ्या यंत्रा द्वारे करणे. शेताची नांगरणी तीन वर्षातून एकदा माती फिरवणाऱ्या नांगरणी करावी. उन्हाळी नांगरणी केल्याने जमिनीची जैविक आणि रासायनिक स्थिती सुधारते, तसेच नांगरणीमुळे जमिनीतील बारीक कीटक नष्ट होतात आणि त्यामुळे शेतकऱ्यांना चांगले उत्पादन मिळू शकते.

नांगरणीमुळे पिकावरील कीड कमी होते -:

शेताच्या समान खोलीवर वारंवार नांगरणी केल्यास किंवा भात लावण्यासाठी, मातीचा थर आणि एक कठीण थर तयार होतो, जे उन्हाळ्याच्या नांगरणे तोडला जाऊ शकतो. पिकांवरील कीटक जसे की भाताचे खोड, खवले, सैनिक कीटक, उडीद मूग फळांची बोंडे, तुर, शेंगा ,बोर हरभरा, अळी बिहारी केसांची अळी इत्यादी उन्हाळी हंगामातील कीटक जीवन चक्राच्या शंकूच्या अवस्थेत असतात. पीक अवशेष आणि मुळांजवळ किंवा जमिनीत लपलेले राहतात. उन्हाळी हंगामात नांगरणी केल्याने कीटकांची अंडी उष्णतेमुळे किंवा थेट सूर्यप्रकाशामुळे मरतात किंवा पक्षी खातात, त्यामुळे कीटकांचा वापर आवश्यक नाही किंवा कमी केला जातो.

 

नांगरणीमुळे पिकावरील रोग कमी होतात -:

उन्हाळी नांगरणी मुळे पिकावरील जिवाणू, बुरशी इत्यादी रोगकारक पिकांच्या अवशेषांमध्ये किंवा मातीमध्ये टिकून राहतात. प्रतिकूल हवामान उपलब्ध असताना पुन्हा प्रादुर्भाव सुरू करतात. उन्हाळ्यात नांगरणी करताना सूर्यप्रकाशाच्या थेट संपर्कामुळे अतिउष्णतेमुळे हे जंतू नष्ट होतात. त्यामुळे पिकांवर हा रोग होण्याची शक्यता कमी होते.

हेही वाचा : घोसाळी व पडवळ लागवड आणि व्यवस्थापन जाणून घ्या

नांगरणीमुळे जमिनीची पाणी शोषण्याची क्षमता वाढते.-:

उन्हाळ्यात नांगरणी करताना माती पावसाचे जास्त पाणी शोषून घेते आणि प्रतिकूल परिस्थिती किंवा पाऊस पडल्यास जमिनीत साठवलेले पावसाचे पाणी झाड वापरतात. मातीची धूप आणि पावसाच्या पाण्याच्या प्रवाहाचे तीव्रता जमिनीच्या भौतिक आणि रासायनिक स्थितीवर अवलंबून असते. उन्हाळी नांगरणी केल्याने जमिनीच्या पाणी शोषण क्षमता वाढते आणि पाणी वाहून जाण्याची स्थिती निर्माण होत नाही. परिणामी जमिनीची धूप होत नाही आणि शेतातील पाणी जमिनीतच साठते.

 

नांगरणीचे इतर फायदे -

पिकांच्या मुळांच्या चांगल्या वाढीसाठी, भुसभुशीत आणि हवेशीर मातीची आवश्यकता असते, जेणेकरून मुळे जास्तीत जास्त जमिनीत पसरू शकतील. उन्हाळ्याच्या नांगरणीच्या परिणामी, माती भुसभुशीत आणि पावडर बनते, ज्यामुळे झाडांचे मुळांची वाढ चांगली होते. जमिनीतील सेंद्रिय पदार्थांचे विघटन करण्यासाठी सूक्ष्मजीव आवश्यक असतात. वारंवार नांगरणी केल्यामुळे जमिनीत हवेचा संचार चांगला होतो, त्यामुळे सूक्ष्म जीवांची जलद गतीने वाढ होते. परिणामी पोषक तत्वांची उपलब्धता वाढते.