कोबीवर्गीय पिके म्हणजे पत्ता कोबी, फुलकोबी, मोहरी मुळा यासारख्या पिकावर प्रामुख्याने चौकोनी ठिपक्याचा पतंग (Diamond Back Moth), कोबी वरील फुलपाखरू (Cabbage butterfly), मावा, मोहरीवरील काळी माशी (Mustard sawfly), कोबी वरील गड्डे पोखरणारी अळी यासारख्या किडीचा प्रादुर्भाव होऊ शकतो. तेव्हा शेतकरी बंधूनी या किडी संदर्भात संबंधित पिकात वेळोवेळी निरीक्षणे घेऊन योग्य निदान करून प्रादुर्भावानुसार अथवा गरजेनुसार तज्ञांचा प्रत्यक्ष सल्ला घेऊन खालील एकात्मिक कीड व्यवस्थापन योजनेचा कोबीवर्गीय पिकात अंगीकार करावा.

  कोबीवर्गीय पिकातील महत्वाच्या किडी करता एकात्मिक कीड व्यवस्थापनाची प्रमुख सूत्रे.

(1) कोबी किंवा फुल कोबीची लागवड करण्यापूर्वी मुख्य पिकाच्या पंचवीस ओळींनंतर एक ओळ मोहरी पिकाची लावावी. (2) कोबीवर्गीय पिकात प्रती एकर आठ ते दहा काठीचे पक्षी थांबे किंवा काठीचे मचान लावावे.

(3) कोबीवर्गीय पिकांत चौकोनी ठिपक्याचे पतंग (Diamond Back Moth) या किडी करिता प्रती एकर चार कामगंध सापळे लावावेत.

(4) कोबीचे गड्डे धरण्यापूर्वी कोबी वरील चौकोनी ठिपक्याचे पतंग या कीडी करिता करिता Bacillus thuringiensis (BT) 4 rustaki 5 % WP 10 ग्रॅम अधिक दहा लिटर पाणी या प्रमाणात घेऊन प्रादुर्भाव लक्षात घेऊन योग्य निदान करून तज्ञांच्या मार्गदर्शनाखाली गरजेनुसार फवारणी करावी.

(5) सुरुवातीच्या अवस्थेत साधारणपणे पुनर्लागवडीनंतर 45 दिवसांनी कोबीवर्गीय पिकात पाच टक्के निंबोळी अर्काची फवारणी करावी.

(6) कोबीवर्गीय पिकात मावा किडीचा प्रादुर्भाव आढळून आल्यास आर्थिक नुकसानीची पातळी लक्षात घेऊन योग्य निदान करून गरजेनुसार प्रत्यक्ष तज्ञांचा सल्ला घेऊन खालील पैकी कोणत्याही एका कीटकनाशकाची गरजेनुसार फवारणी करावी  Diemethoate 30 % EC 13 मिली अधिक दहा लिटर पाणी या प्रमाणात घेऊन फवारणी करावीकिंवा Cyantraniliprole 10.26 % O.D. 12 मिली अधिक दहा लिटर पाणी या प्रमाणात घेऊन कोणत्याही एका कीटकनाशकाची कोबीवर्गीय पिकावरील मावा किडी करता गरजेनुसार फवारणी करावी.

(7) कोबीवर्गीय पिकावरील चौकोनी ठीपपक्याचे पतंग (Diamond Back Moth) या किडीचा प्रादुर्भाव लक्षात घेऊन योग्य निदान करून प्रत्यक्ष तज्ञांचा सल्ला घेऊन गरजेनुसार या किडीच्या व्यवस्थापनाकरिता खालीलपैकी कोणत्याही एका कीटकनाशकाची गरजेनुसार फवारणी करावी.

Chlorpyrifos 20 % EC 40 मिली अधिक दहा लिटर पाणी किंवा ,Novaluron 10 % EC 15 मिली अधिक दहा लिटर पाणी किंवा Spinosad 2.50 SC 12 मिली अधिक दहा लिटर पाणी या प्रमाणात घेऊन कोणत्याही एका कीटकनाशकाची गरजेनुसार निर्देशीत प्रमाणात घेऊन कोबीवर्गीय पिकातील चौकोनी ठिपक्याची पतंग (D B.M.) करिता गरजेनुसार फवारणी करावी फवारणी करावी.

(8) कोबी पिकावरील गड्डे पोखरणारी अळी या किडींचा प्रादुर्भाव आर्थिक नुकसानीच्या पातळीच्या बाहेर आढळून आल्यास गरजेनुसार योग्य निदान करून तज्ञांच्या मार्गदर्शनाखाली Ouinalphos 25 % EC 40 मिली अधिक दहा लिटर पाणी या प्रमाणात घेऊन फवारणी करावी. तसेच मोहरी पिकावर काळ्या माशीचा (Mustard sawfly ) चा प्रादुर्भाव आढळून आल्यास आर्थिक नुकसानीची पातळी लक्षात घेऊन Quinalphos 25 % EC 24 मिली अधिक दहा लिटर पाणी या प्रमाणात घेऊन गरजेनुसार फवारणी करावी.

(9) शेतकरी बंधूंनो कोबीवर्गीय पिकात चौकोनी ठिपक्याची पतंग (D.B.M.) व फळ पोखरणाऱ्या अळी करिता योग्य निदान करून आर्थिक नुकसानीची पातळी लक्षात घेऊन तज्ञांच्या मार्गदर्शनाखाली गरजेनुसार Emamectin Benzoate 5 % + Lufenuron 40 % WG या संयुक्त कीटकनाशकाची 1.2 ग्रॅम अधिकl दहा लिटर पाणी या प्रमाणात घेऊन फवारणी करावी.

 शेतकरी बंधूंनो निर्देशीत रसायने वापरण्यापूर्वी इतर एकात्मिक कीड व्यवस्थापन घटकाचा कोबीवर्गीय पिकातील कीड व्यवस्थापनासाठी सुसंगत वापर करावा तसेच रासायनिक कीडनाशके फवारणी पूर्वी लेबल क्‍लेम शिफारशीची शहानिशा करून प्रत्यक्ष तज्ञांचा सल्ला घेऊन गरजेनुसार रसायने वापरावी.

टीप (१) रासायनिक कीटनाशक वापरण्यापूर्वी लेबल क्‍लेम शिफारशीची शहानिशा करावी आणि रासायनिक कीडनाशके फवारताना लेबल क्‍लेम शिफारशीप्रमाणेच वापरावीत.

(२) रासायनिक कीटकनाशके फवारताना सुरक्षित कीडनाशक वापर तंत्राचा अंगीकार करावा आणि रसायने फवारणीपूर्वी संबंधित किडीचे योग्य निदान करून आर्थिक नुकसानीची पातळी लक्षात घेऊन प्रत्यक्ष तज्ञाचा सल्ला घेऊनच रसायने वापरावी.

 

राजेश डवरे तात्रिक समन्वयक कृषि महाविद्यालय रिसोड (करडा) तथा कीटक शास्त्रज्ञ कृषी विज्ञान केंद्र करडा वाशिम