आपल्या महाराष्ट्रात रब्बी हंगामातील ज्वारी, हरभरा, जवस, करडई, गहू इत्यादी पिकांसहलसणाची लागवड मोठ्या प्रमाणात करण्यात येते.लसणाच्या लागवडीतून चार महिन्यात चांगले उत्पादन व पैसा मिळतो.  लसणाची काढणी केल्यानंतर चांगला भाव मिळावा यासाठी वर्षभर साठवण देखील करता येते.  या लेखात आपण महत्त्वाच्या अशा या लसूण लागवड ते काढणीपर्यंत ची माहिती घेणार आहोत.

लसूण लागवडीसाठी जमीन(land for garlic cultivation)- लसणाचे कंद जमिनीत वाढत असल्यामुळे पाण्याचा उत्तम निचरा होणारी भुसभुशीत कसदार जमीन या पिकासाठी निवडावी.

हवामान(climate)-

लसूण लागवडीसाठी थंड हवामान लागते. ऑक्टोबर ते नोव्हेंबर महिन्यात लागवड करावी. लसुन पक्वहोत असताना व काढणीच्या काळात कोरडे हवामान आवश्यक असते.

लसणाच्या जाति(veriety of garlic)-

फुले नीलिमा, फुले बसवंत,गोदावरी, श्वेता, यमुना सफेद,फाऊंलाईट इत्यादी

लागवड पद्धत(Technique of cultivation)-

 लसणाची लागवड सपाट वाफे करावेत. कारण लसून जमिनीत खोल वाढतो. जमिनीत कुजलेले शेणखत 25 ते 30 टन मिक्स करून घ्यावे व जमिनीच्या उतारानुसार वाफे बांधून घ्यावेत. चार बाय दोन / तीन बाय दोन मीटर अंतरावर सपाट वाफे करावेत. जमिनीला जास्त उतार असेल तर दीड ते दोन मीटर रुंद व 10 ते बारा सेंटीमीटर लांबी चे वाफे करून लागवड करावी. सपाट वाफे यांची रुंदी 15 सेंटिमीटर अंतरावर खुरप्या च्या साह्याने रेगा पाडूनत्यात दहा सेंटिमीटर अंतरावर उभ्या पाकळ्या रोऊनमाती टाकावी. लागवडीच्या वेळी बियाणे दहा लिटर पाण्यात 20 मिली कार्बोसल्फान व पंधरा ग्रॅम कार्बेन्डाझिम या द्रावणात दोन तास बुडवून लागवड करावी.

खत व्यवस्थापन(Fertilizer management)

 लागवडीच्या वेळी कुजलेले शेणखत 25 ते 30 टन जमिनीत मिसळावे. 100 किलो नत्र, 50 किलो स्फुरद, 50 किलो पालाश प्रति हेक्‍टरी द्यावे. नंतर उरलेली दुसरी नत्राची मात्रा दोन वेळा विभागून द्यावी.पहिली मात्रा लागवडीनंतर 30 दिवसांनी,दुसरी मात्रा लागवडीनंतर 45 ते 50 दिवसांनी तसेच लागवडीच्यावेळी अमोनियम सल्फेट व सिंगल सुपर फॉस्फेट या खताचा उपयोग केल्यास गंधकाची मात्रा तयार होते.

 पाणी व्यवस्थापन(Water Management)

 लसणाची लागवड केल्यानंतर लगेच पाणी द्यावे.अंबावणी  चार ते पाच दिवसांनी द्यावी. लसणाची मुळे 15 ते 20 या थरात असतात. त्यामुळे वरच्या थरात ओलावा असणे आवश्यक आहे. या पिकास आवश्‍यकतेनुसार पाणी द्यावे. पाण्याचा ताण पडणार नाही याची काळजी घ्यावी.

रोगनियंत्रण (Disese management)

• फुलकिडीहि नुकसान कारक कीड आहे.सकाळी किंवा रात्रीच्या वेळी आक्रमण करते.हे पानावरील रस शोषून घेते.त्यामुळे पात पांढरी पडून वाकडी होते. पात वाकडी झाल्यास लसणाचे पोषण होत नाही.

उपाय

 दहा लिटर पाण्यात स्टीकर घेऊन + कार्बोसल्फान 20 मिली + सायपरमेथ्रीन 10 मिली घेऊन फवारणी करावी.

करपा रोग

करपा हा बुरशीजन्य रोग आहे. या रोगामुळे पात पिवळी पडते आणि पातीवर चट्टे वाढतात. पाने सुकतात.

 

 उपाय

 25 ते 30 मी डायथेन एम-45 आणि कार्बनडेंझिम 20 मिली गरम स्पीकर 15 मिली घेऊन फवारणी करावी

कंदकूज

 ही बुरशी लसणामध्ये वाढते. बुरशी लसणाच्या आत शिरल्याने पाकळ्या मऊ होतात व काळ्या रंगाचा थर जमा होतो.

उपाय

 निरोगी बियाणे वापरावे तसेच लागवडीच्या वेळी भरपूर पाणी द्यावे.

 हेक्टरी उत्पादन

 लसणाचे बीट 120 ते 130 दिवसांत काढणीस तयार होते. लसणाची वाढ झाली की पानांची वाढ थांबते. पाणी पिवळी पडतात. पानेवाळण्यापूर्वी काढणीकरावी. जेणेकरून पेंडी बांधणे सोपे जाईल. लसून खुरप्याने किंवा कुदळीच्या सहाय्याने काढणी करावी. लसुन दोन दिवस येतात तसाच ठेवावा पातीने  योग्यप्रकारे झाकावा. त्यानंतर जुड्या बांधणी करावी व झाडाखाली किंवा  घरावर बांधणी करावी. हेक्टरी उत्पन्न 10 ते 15 टन मिळते