एका शेतकऱ्याने जे पीक लावलं तर तुम्ही त्याच पिकाची पेरणी आपल्या शेतात करू नका. या खरीप हंगामात वेगळ्या पिकांची निवड करत अधिक उत्पन्न मिळविण्याचा प्रयत्न करा. या वर्षी मक्याचे सुधारित विकसित वाण मक्याचे विविध हवामान क्षेत्रात सहज पीक घेता येते, त्यामुळे याला बहुमुखी पीक असेही म्हणतात. भारतातील तृणधान्य पिकांमध्ये मक्याचे महत्त्वाचे स्थान आहे, देशात सुमारे 2.4 टन प्रति हेक्टर उत्पादकता आहे, 8.17 दशलक्ष हेक्टर क्षेत्रावर त्याची पेरणी केली जाते. 

मक्याची क्षमता पाहून कमी खर्चात उत्पादन वाढवण्यासाठी कृषी शास्त्रज्ञांकडून सातत्याने नवनवीन वाण विकसित केले जात आहेत. या वाण जुन्या वाणांपेक्षा जास्त उत्पादन देतात, परंतु ते कीटक-रोगांना अधिक सहनशील असतात. खरीप हंगामासाठी मका पेरणीची वेळ आली आहे, त्यामुळे शेतकरी योग्य वाण निवडून कमी खर्चात अधिक उत्पादन घेऊ शकतात. अलीकडे विकसित झालेल्या काही जातींची माहिती कृषी जागरण मराठी तुमच्यासाठी घेऊन येत आहे. शेतकरी त्यांच्या क्षेत्रातील हवामान आणि बियाणांच्या उपलब्धतेनुसार हे वाण निवडू शकतात.

पुसा विवेक QPM 9 सुधारित (हायब्रिड)

ही जात 2017 मध्ये पुसाने विकसित केलेली खरीप आणि बागायती क्षेत्रासाठी योग्य आहे. ही जात उत्तरेकडील डोंगराळ प्रदेश आणि द्वीपकल्पीय प्रदेशासाठी विकसित करण्यात आली आहे. ते उत्तरेकडील डोंगराळ प्रदेशात ९३ दिवसांत आणि द्वीपकल्पीय प्रदेशात ८३ दिवसांत परिपक्व होते. पुसा विवेकचे सरासरी उत्पादन उत्तर डोंगराळ प्रदेशात प्रति हेक्टर ५५.९ क्विंटल आणि द्वीपकल्पीय प्रदेशात ५९.२ क्विंटल प्रति हेक्टर आहे. त्याच वेळी, या जातीचे संभाव्य उत्पादन उत्तर डोंगराळ प्रदेशात प्रति हेक्टर 93 क्विंटल आणि द्वीपकल्पीय प्रदेशात 79.6 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे.

या राज्यांमध्ये करता येते पुसा विवेक QPM 9 सुधारित मक्याची लागवड

ही जात उत्तरेकडील डोंगराळ आणि द्वीपकल्पीय प्रदेशांसाठी तयार करण्यात आली आहे. उत्तर डोंगराळ प्रदेश जम्मू आणि काश्मीर, हिमाचल प्रदेश, उत्तराखंड (टेकड्या) आणि ईशान्य राज्यासाठी अनुकूल आहे. त्याचप्रमाणे द्वीपकल्पीय प्रदेशासाठी ते महाराष्ट्र, कर्नाटक, आंध्र प्रदेश, तेलंगणा आणि तामिळनाडू राज्यांसाठी योग्य आहे.

 

पुसा एचएम 4 सुधारित (हायब्रीड)

पुसा एचएम 4 मक्याचे सुधारित वाण 2017 मध्ये खरीप आणि बागायत क्षेत्रासाठी अधिसूचित करण्यात आले आहे. मक्याची ही जात मैदानी प्रदेशासाठी योग्य असून 87 दिवसांत परिपक्व होते. या जातीमध्ये भरपूर प्रथिने असतात. मक्याच्या या जातीचे उत्पादन 64.2 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे तर संभाव्य उत्पादन 85.7 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे. मक्याची ही जात उत्तर-पश्चिम मैदानासाठी विकसित करण्यात आली आहे. पंजाब, हरियाणा, दिल्ली, पश्चिम उत्तर प्रदेश आणि उत्तराखंडच्या मैदानी भागात याची लागवड सहज करता येते.

हेही वाचा: असे करा ढोबळी मिरची चे व्यवस्थापन मग होईल मोठा फायदा

पुसा एचएम 8 सुधारित (हायब्रीड)

पुसा एचएम 8 मक्याचे सुधारित वाण 2017 मध्ये खरीप सिंचन क्षेत्रासाठी अधिसूचित करण्यात आले आहे. ही जात 95 दिवसांत परिपक्व होते. मका या जातीला आंध्र प्रदेश, तामिळनाडू, कर्नाटक, तेलंगणा आणि महाराष्ट्र यांसारख्या द्वीपकल्पीय प्रदेशांसाठी मान्यता देण्यात आली आहे. मक्याच्या या जातीमध्ये प्रथिनेही भरपूर असतात. पुसा HM8 सुधारित जातीचे सरासरी उत्पादन 62.6 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे आणि अपेक्षित उत्पादन 92.6 क्विंटल आहे.

पुसा एचएम 9 सुधारित (संकरित)

2017 मध्ये खरीप हंगामासाठी आणि बागायत क्षेत्रासाठी पुसा एचएम 9 मक्याची सुधारित जात अधिसूचित करण्यात आली आहे. भारताच्या ईशान्येकडील मैदानी भागात याची लागवड करता येते. ही जात 89 दिवसांत परिपक्व होते. या जातीमध्ये भरपूर प्रथिने असतात. या जातीचे सरासरी उत्पादन 52 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे तर संभाव्य उत्पादन 74.1 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे. या मक्याच्या जातीला बिहार, झारखंड, ओरिसा, पश्चिम बंगाल आणि पूर्व उत्तर प्रदेश या राज्यांसाठी मान्यता देण्यात आली आहे.

पुसा सुपर स्वीट कॉर्न-1 (हायब्रीड)

2018 मध्ये खरीप हंगाम आणि बागायत क्षेत्रासाठी पुसा सुपर स्वीट कॉर्न-1 मक्याची जात अधिसूचित करण्यात आली आहे. मक्याची ही जात 74 ते 81 दिवसांत परिपक्व होते. मक्याच्या या जातीचे उत्पादन प्रदेशानुसार बदलते. त्याचे सरासरी उत्पादन उत्तरेकडील टेकड्यांमध्ये 98.4 क्विंटल प्रति हेक्टर, उत्तर-पश्चिम मैदानात 97 क्विंटल प्रति हेक्टर, उत्तर-पूर्व मैदानी प्रदेशात 75.3 क्विंटल प्रति हेक्टर आणि द्वीपकल्पीय प्रदेशात 101 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे. मक्याच्या या जातीचे संभाव्य उत्पादन उत्तर डोंगराळ प्रदेशासाठी प्रति हेक्टर 126.6 क्विंटल, भारताच्या उत्तर-पश्चिम मैदानासाठी 118.1 क्विंटल प्रति हेक्टर, उत्तर-पूर्व मैदानी प्रदेशासाठी 105.1 क्विंटल प्रति हेक्टर आणि पेनिन्सुलर प्रदेशासाठी 111.2 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे.

 

या राज्यांमध्ये या जातीची लागवड करता येते

उत्तरेकडील डोंगराळ भागात या मक्याच्या जातीचे उत्पन्न घेतलं जातं जम्मू आणि काश्मीर, हिमाचल प्रदेश, उत्तराखंड, (टेकड्या) आणि ईशान्य राज्ये, उत्तर पश्चिम मैदानी प्रदेश - पंजाब, हरियाणा, दिल्ली, उत्तराखंड (मैदान) आणि पश्चिम उत्तर प्रदेश, ईशान्य मैदानी बिहार, झारखंड, ओडिशा, पूर्व उत्तर प्रदेश, आणि पश्चिम बंगाल आणि महाराष्ट्र, कर्नाटक, आंध्र प्रदेश, तेलंगणा आणि तामिळनाडूसाठी द्वीपकल्पीय प्रदेश.

पुसा जवाहर संकरित मका-1 (हायब्रीड)

मक्याची ही जात 2019 मध्ये अधिसूचित करण्यात आली आहे, जी खरीप हंगाम आणि बागायत क्षेत्रासाठी विकसित करण्यात आली आहे. ही जात 95 दिवसांत परिपक्व होते. त्याच वेळी, हा प्रथिनेयुक्त मक्याचा प्रकार आहे. या मका जातीचे सरासरी उत्पादन 65 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे तर संभाव्य उत्पादन 103 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे. मध्य प्रदेशासाठी मकाची हे वाण योग्य आहे.

पुसा एच QPM 5 सुधारित

पुसा HQPM5 मक्याचे सुधारित वाण 2020 च्या खरीप हंगामासाठी आणि सिंचन क्षेत्रासाठी अधिसूचित केले आहे. त्याचे उत्पादन 88 ते 111 दिवसांत पिकण्यास तयार होते. ही जात उत्तरेकडील डोंगराळ प्रदेश, उत्तर-पश्चिम प्रदेश, उत्तर-पूर्व मैदानी प्रदेश, मध्य प्रदेश आणि द्वीपकल्पीय प्रदेशासाठी विकसित करण्यात आली आहेत.

 

पुसा HQPM5 सुधारित वाण

उत्तरेकडील डोंगराळ प्रदेशातून उत्पन्न – 72.6 क्विंटल प्रति हेक्टर सरासरी उत्पन्न तर 104.1 क्विंटल प्रति हेक्टर संभाव्य उत्पन्न.
उत्तर-पश्चिम प्रदेश – 75.1 क्विंटल प्रति हेक्टर सरासरी उत्पादन तर 84.4 क्विंटल प्रति हेक्टर संभाव्य उत्पन्न. ईशान्येकडील मैदानी क्षेत्र - 53.5 क्विंटल प्रति हेक्टर सरासरी उत्पादन तर 57.7 क्विंटल प्रति हेक्टर संभाव्य उत्पन्न आहे. द्वीपकल्पीय क्षेत्र - 71.2 क्विंटल प्रति हेक्टर सरासरी उत्पादन तर 91.6 क्विंटल प्रति हेक्टर संभाव्य उत्पन्न आहे. मध्य क्षेत्र - 51.2 क्विंटल प्रति हेक्टर सरासरी उत्पादन आहे तर 60.5 क्विंटल प्रति हेक्टर संभाव्य उत्पन्न आहे.

हेही वाचा : शेतीतून अधिक उत्पन्न येण्यासाठी अशी करावी शेतीची पूर्व तयारी

पुसा सुपर स्वीट कॉर्न-2

पुसा सुपर स्वीट कॉर्न-२ हा मक्याचा वाण खरीप बागायत क्षेत्रासाठी विकसित करण्यात आला आहे. याची लागवड उत्तर आणि दक्षिण भारतात करता येते, जी 77 दिवसांत परिपक्व होते. या जातीची सरासरी उत्पादन क्षमता 95 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे तर संभाव्य उत्पादन 102 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे. या जातीचा मक्याचा वापर हिरवा चारा आणि हिरवा मका यासाठी केला जातो. मक्याचे प्रति हेक्टर सरासरी उत्पन्न 128 क्विंटल आहे तर हिरव्या चाऱ्याचे उत्पन्न 183 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे. हिमाचल प्रदेश, उत्तराखंड, हरियाणा, उत्तर प्रदेश, कर्नाटक, तामिळनाडू, छत्तीसगड आणि राजस्थानमध्ये या मक्याच्या जातीला मान्यता देण्यात आली आहे.