Cotton Cultivation Update : कापसाची लागवड प्रामुख्याने भारतातील अनेक राज्यांमध्ये केली जाते. यामध्ये उत्तर प्रदेश, राजस्थान, महाराष्ट्र, पंजाब, मध्य प्रदेश, गुजरात, आंध्र प्रदेश आणि कर्नाटक यांचा समावेश होतो. देशातील बहुतांश शेतकरी कापसाची पेरणी करत आहेत. कारण यावेळी शास्त्रज्ञांनी कापसावरील सर्वात घातक रोग असलेल्या गुलाबी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव टाळण्यासाठी मे महिन्यातच कापूस पेरण्याचा सल्ला दिला आहे.

त्यानंतर बहुतांश शेतकरी कापूस पेरणीत रस दाखवत असल्याने कापूस बियाणांची मागणी झपाट्याने वाढली आहे. कापूस बियाणे खरेदीसाठी दुकानांबाहेर शेतकऱ्यांच्या लांबच लांब रांगा दिसत आहेत. शेतकरी तासनतास वाट पाहिल्यानंतर सुधारित कापूस बियाणे खरेदी करू शकत आहेत. शेतकऱ्यांचा हा प्रश्न सोडवण्यासाठी प्रशासनाने आता टोकन पद्धत सुरू करण्याची योजना आखली असून त्याद्वारे कापसाचे सुधारित बियाणे शेतकऱ्यांना सहज उपलब्ध होणार आहे.

बियाणे वाटपासाठी बैठक

खरगोना हे आशियातील सर्वात मोठे कापूस उत्पादन केंद्र मानले जाते, येथील शेतकऱ्यांना सुधारित कापूस बियाणे खरेदी करण्यासाठी अनेक समस्यांना तोंड द्यावे लागत आहे. या संदर्भात जिल्हाधिकारी कर्मवीर शर्मा यांनी कृषी निविष्ठा विक्रेता संघटनेचे अध्यक्ष आणि इतर कृषी निविष्ठा विक्रेत्यांशी बैठक घेतली असून, त्यामध्ये शेतकऱ्यांसाठी व्यवस्था करण्याच्या सूचना देण्यात आल्या आहेत. कापूस बियाण्यांच्या वितरणात कोणत्याही प्रकारचा काळाबाजार किंवा अनियमितता आढळून आल्यास तत्काळ एफआयआर नोंदवून दंडात्मक कारवाई करण्यात येईल, अशा सूचना बैठकीत देण्यात आल्या.

या जातींचे बियाणे टोकनद्वारे वितरित केले जाणार

खरगोना जिल्ह्यातील सर्व शेतकऱ्यांना सुधारित जातीच्या कापूस बियाण्यांचे वाटप टोकनद्वारेच करण्यात येईल, असा निर्णय या बैठकीत घेण्यात आला आहे. सध्या शेतकऱ्यांमध्ये रासी बियाणे (659) आणि निजुवेदू बियाणे (आशा-1) कापूस बियाण्यांना विशेष मागणी आहे. येत्या 4 ते 5 दिवसांत जिल्ह्यातील 19 घाऊक विक्रेत्यांना विशेष जातीचे कापूस बियाणे टोकनद्वारे संबंधित क्षेत्रानुसार प्राप्त प्रमाणात वितरित करण्यात येणार असल्याचे बैठकीत सांगण्यात आले. याशिवाय खरगोना येथे प्राप्त होणाऱ्या विशिष्ट जातीच्या प्रमाणानुसार शेतकऱ्यांना टोकन वितरित केले जातील.

कपाशीवर गुलाबी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव काय आहे?

कापूस पिकावर गुलाबी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव अत्यंत धोकादायक मानला जातो. या किडीमुळे कापूस पिकाचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान होत आहे. गुलाबी बोंडअळीचा हल्ला संपूर्ण कापूस पीक नष्ट करू शकतो. या किडीच्या ओळखीबद्दल सांगायचे तर, हा किडा फारच लहान आणि परिपक्व अवस्थेत गडद तपकिरी रंगाचा असतो. त्याच्या पुढच्या पंखांवर काळे डाग असतात आणि मागच्या पंखांना कडा असतात. या किडीच्या सक्रिय होण्याची वेळ रात्रीची असते. त्याचबरोबर दमट वातावरणात गुलाबी सुरवंट किडीचा हल्ला अधिक सक्रिय होतो, जो पिकाच्या शेवटच्या अवस्थेपर्यंत राहतो आणि पिकाचेही खूप नुकसान होते. अशा स्थितीत या किडीचा वेळीच प्रतिबंध करण्याकडे शेतकऱ्यांनी लक्ष देणे गरजेचे आहे, अन्यथा संपूर्ण पीक उद्ध्वस्त होऊ शकते.