कापूस पेरणीचा नवा मार्ग समोर आला आहे. पंजाबमध्ये त्याचा प्रयत्न झाला आहे. पंजाबमध्ये कापसाची पेरणी जवळपास संपली असली, तरी गुजरात किंवा इतर राज्यांत ती सुरू आहे. अशा परिस्थितीत शेतकऱ्यांना नवीन पद्धतीची माहिती घेणे फायदेशीर ठरणार आहे.

कापूस पेरणीच्या या नवीन पद्धतीला इंग्रजीत बेड प्लांटेशन असे म्हणतात. येथे पलंगाचा अर्थ शेतात तयार केलेली विस्तृत रॅम्ड रचना आहे. या वाफ्यावर कापसाचे बियाणे पेरले जाते. या वाफ लागवडीचे तीन फायदे सांगितले जात आहेत- प्रथम, कापूस लागवडीत पाण्याची बचत होईल. दुसरे म्हणजे, बियाणे पूर्णपणे उगवेल आणि तिसरे, तण काढून टाकले जाईल. यावेळी पंजाबमध्ये बहुतांश शेतकऱ्यांनी फक्त बेड मळ्यातून कापसाची लागवड केली आहे.

पंजाबमध्ये हे असे तंत्र आहे ज्याकडे अनेक प्रगतीशील शेतकरी वळले आहेत. हे नवीन तंत्रज्ञान पंजाब कृषी विद्यापीठाने पुढे नेले आहे. यामध्ये मजुरांची संख्याही कमी असल्याने बेड लागवडीची बहुतांश कामे ट्रॅक्टरने केली जातात.

शेतातून घराकडे जाताना एकाच गावातील चार महिलांचा मृत्यू; गावावर शोककळा

बेड लागवडीचा फायदा

कृषी संचालक गुरविंदर सिंग TOI यांना सांगतात, कापूस बेड लागवड ही एक अतिशय प्रभावी पद्धत आहे ज्यामध्ये शेतकऱ्यांनी रस दाखवला आहे. या हंगामात अनेक शेतकऱ्यांनी या तंत्राने शेती केली आहे. पंजाबचे कृषी विभाग विविध जिल्ह्यांमध्ये शेतकऱ्यांना या नवीन तंत्रज्ञानाची माहिती देत ​​आहे आणि प्रात्यक्षिके देत आहे.

वनस्पती संरक्षण अधिकारी डॉ. जसविंदर सिंग म्हणतात, राज्यातील शेतकऱ्यांना भातशेती सोडून कपाशीकडे जाण्याचा सल्ला दिला जात आहे. त्यामुळे पाण्याची बचत होईल. यावेळी शेतकऱ्यांना बेड लागवडीबाबत सांगितले असता, त्याचे फायदे जाणून घेत त्यांनी प्रयत्न सुरू केले. बेड प्लांटेशन तंत्रज्ञानाने कापसाची लागवड केल्यास फुले सहज उपटता येतात आणि त्यामुळे शेतकऱ्यांना बंपर परतावा मिळेल.

दुष्काळी भागाला पाणी मिळण्यासाठी प्रकल्पांच्या कामांना गती देणार : देवेंद्र फडणवीस

कापसाचे क्षेत्र वाढले नाही

पंजाबमध्ये शेतीच्या नवीन तंत्रज्ञानावर काम केले जात असले तरी सरकार कापसाच्या बियाण्यांवरही अनुदान देत आहे. असे असतानाही कापसाखालील क्षेत्रात वाढ होत नाही. गेल्या वर्षीच्या तुलनेत यंदा हे क्षेत्र खूपच कमी असू शकते. एका अहवालात असे म्हटले आहे की 1960 पासून, यावेळी कापसाखालील क्षेत्र सर्वात कमी असू शकते.

पंजाबमध्ये शेतकर्‍यांना भातशेतीपासून वळवण्यासाठी कापसावर भर दिला जात आहे जेणेकरून वेगाने कमी होणारा पाणीसाठा राखता येईल. मात्र यामध्ये फारसे यश आलेले दिसत नाही. या वेळी कृषी विभागाने शेतकऱ्यांनी मूग लागवड करू नये, असे आवाहन केले होते, कारण त्यावरील किडीचा कपाशीवर परिणाम होऊ शकतो. पण हे आवाहनही कामी येताना दिसत नाही.

गहू आणि तांदळाच्या वाढत्या किमतींवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी सरकारचा मोठा निर्णय