देशात केळीचे (Banana) मोठ्या प्रमाणात उत्पादन घेतले जाते. मात्र निसर्गाच्या लहरीपणामुळे केळी उत्पादक (Banana growers) अनेकदा संकटात जात असतो. तसेच काही वेळा केळीवर मोठ्या प्रमाणात रोगाचा प्रादुर्भाव (Outbreak of disease) होतो त्यामुळे केळी उत्पादकांना मोठा तोटा सहन करावा लागतो. आताही केळी पिकांवर रोगाचा (Banana disease) प्रादुर्भाव वाढताना दिसत आहे.

केळी लागवड (Planting bananas) हा शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर व्यवहार मानला जातो. नगदी पीक असल्याने शेतकऱ्यांचा केळी लागवडीकडे कल वाढला आहे. परंतु, केळी लागवडीतील फायदे पोहोचण्यासाठी, शेतकऱ्यांना अनेक सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे, मुख्य म्हणजे केळीच्या झाडांचे रोगापासून संरक्षण करणे.

अशाच एका आजाराला घसा चोकिंग म्हणतात. खरे तर केळीच्या फळाचा घड सामान्य पद्धतीने बाहेर येत नसेल तर कधी कधी आभासी देठ फाडून असामान्य पद्धतीने बाहेर येताना दिसला तर त्याला घसा चोकिंग असे म्हणतात. हा केळीचा शारीरिक विकार आहे. या रोगापासून बचाव करण्यासाठी ज्येष्ठ फळ शास्त्रज्ञ डॉ. एस.के. सिंग यांनी केळी लागवड करणाऱ्या शेतकऱ्यांना आवश्यक टिप्स दिल्या आहेत.

Horoscope Today: मेष, वृषभ आणि कन्या राशीच्या लोकांना मिळेल यश, कुंभ राशीवाल्यांनी रहा सावध; जाणून घ्या राशिभविष्य

फळ घड रोग

घसा चोकिंग रोग (Throat choking disease) केळीच्या झाडांमध्ये जेव्हा देठाच्या (Pseudostem) वरच्या भागातून फळांचा घड बाहेर पडतो तेव्हा दिसून येतो. तथापि, फळे बाहेर येण्याच्या वेगवेगळ्या टप्प्यांवर अडकतात आणि घड आभासी देठाच्या वरच्या भागातून बाहेर येण्याऐवजी झाडाच्या आभासी देठाची धार फाडताना दिसतात.

अशा प्रकारे घड सोडल्याने केळी उत्पादक शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान झाले आहे. कमी गंभीर प्रकरणांमध्ये वरचे १ किंवा २ हात रोपाच्या घशात अडकतात. त्यामुळे फळे खराब होतात आणि घाऊक बाजारात फेकून दिली जातात. घड घशातून बाहेर येण्यास सक्षम नसल्यामुळे घड झाकणे कठीण होते आणि उन्हामुळे होणारे नुकसान होण्याची शक्यता असते.

कारण काय आहे

घसा चोकिंग हे ऋतुमानानुसार असते. हे सहसा थंड हंगामानंतर हिवाळ्यात आणि वसंत ऋतूच्या सुरुवातीस सर्वाधिक असते. भारतातील उप-उष्णकटिबंधीय प्रदेश केळीतील गुदमरण्याच्या समस्येने सर्वात जास्त प्रभावित आहे. तथापि, हे पाणी साचल्यानंतर किंवा तीव्र पाणीटंचाईनंतर देखील होऊ शकते.

दिलासादायक! सणासुदीच्या तोंडावर LPG गॅस सिलिंडर स्वस्त; जाणून घ्या नवे दर?

या रोगापासून शेतकरी अशा प्रकारे संरक्षण करू शकतात

1. चोकसाठी कमी संवेदनशील असलेल्या केळीच्या उंच जाती निवडा, उदा. अल्पन, चंपा, चायनीज चंपा, मालभोग, कोठिया, बत्तीसा इ.
2. केळीची योग्य वेळी पुनर्लावणी करा, अत्यंत थंडीच्या वेळी केळीतील फुले बाहेर येणार नाहीत अशा पद्धतीने लावणीचे व्यवस्थापन करा.
3. केळी लागवडीसाठी चांगले खत आणि खतांचा वापर करा.
4. पाणी साचण्याचा परिणाम कमी करण्यासाठी केळीच्या शेतात पाण्याचा योग्य निचरा करावा.
5. विशेषतः उष्ण-कोरड्या हवामानात पाण्याची कमतरता भासू नये म्हणून नियमित पाणी द्यावे. नत्रयुक्त खतांचा अधिक वापर फायदेशीर मानला जातो.

महत्वाच्या बातम्या:
नवरात्रीत चांदी खरेदीची सुवर्णसंधी; चांदी 23600 रुपयांनी स्वस्त, पहा सोन्या चांदीचे नवे दर...
ऑक्टोबरच्या पहिल्या दिवशी पेट्रोल आणि डिझेलचे नवे दर जाहीर; पहा दर...