केंद्र सरकारच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट करण्यासाठी सातत्याने प्रयत्न करण्यात येत आहेत. त्यामुळे सरकारने शेतकऱ्यांसाठी अनेक प्रकारच्या योजना  सुरु केले आहेत.वेगवेगळ्या पिकांची लागवड शेतकऱ्यांनी करावी यासाठी शेतकऱ्यांना प्रोत्साहन दिले जात आहे. आजकाल बरेच शेतकरी औषधी गुणधर्मांनी युक्त अश्वगंधा ची लागवड करून  चांगल्या प्रमाणात पैसे कमवत आहे.अश्वगंधालाकॅश क्रॉपअसे देखील म्हणतात. या लेखात आपण अश्वगंधा लागवडी विषयीजाणून घेऊ.

अश्वगंधा लागवडीसाठी कोणत्या गोष्टींची काळजी घ्यावी?

 अश्वगंधा लागवडीसाठी जर जमिनीचा विचार केला तर त्यासाठी चिकन मातीची आणि लाल माती असलेली जमीन अतिशय योग्य आहे. जमिनीचा सामू हा साडेसात ते आठ च्या दरम्यान असल्यास  अश्वगंधा चे उत्पादन चांगले येते.तापमानाचा विचार केला तर अश्वगंधा लागवडीसाठी पंचवीस ते तीस डिग्री सेल्सिअस तापमानआणि 500 ते 750 मिलिमीटर पाऊस आवश्यक आहे. रूपाच्या उत्तम वाढीसाठी शेतात पुरेसा ओलावा असणे आवश्यक आहे.  पर्वतीय प्रदेशांमध्ये कमी सुपीक जमिनीमध्ये सुद्धा अश्वगंधा लागवड यशस्वीरीत्या केली जाते.

 अश्वगंधा लागवडीचा कालावधी व पद्धत

 अश्वगंधा च्या पेरणीसाठी सर्वात योग्य काळ म्हणजे ऑगस्ट महिना हाहोय.एक ते दोन चांगले पाऊस झाल्यावर शेतात नांगरणी नंतर जमीन कुळवणी च्या साह्याने समतल करावी.नांगरणीच्या वेळी जमिनीतसेंद्रिय खत घातले तर चांगले असते.अश्वगंधा लागवडीसाठी हेक्‍टरी 10 ते 12 किलो बियाणे लागते.सात ते आठ दिवसात बियाणे अंकुरतात.

 अश्वगंधा लागवडीसाठी आहेत दोन प्रकारच्या पेरणीच्या पद्धती

अश्वगंधा ची पेरणी दोन प्रकारे केली जाते.पहिली पद्धत ही रांग पद्धत आहे.या पद्धतीत रोपापासून झाडाचे अंतर पाच सेंटीमीटर ठेवले जाते.आणि ओळीपासून रेषा चे अंतर 20 सेंटिमीटर असते.दुसरी फवारणी ची पद्धत आहे.ही पेरणी पद्धतीपेक्षा उत्तम आहे.हलकी नांगरणी वाळूमध्ये मिसळली जातेआणि शेतात शिंपडले जाते. एका चौरस मीटर मध्ये 30 ते 40 वनस्पती असतात.

 अश्वगंधा चा कापणी चा कालावधी

 जानेवारी ते मार्च या दरम्यानअश्वगंधा वनस्पतीचे कापणी केली जाते. झाड उपटले जाते आणि झाडे मुळापासून विभक्त केली जातात.

मुळाचे लहान तुकडे केले जातात. बिया आणि कोरडी पाने फळापासून विभक्त केले जातात.त्याचे बरेच उपयोगही आहेत. साधारणपणे अश्वगंधा मधून 600 ते 800 किलो मूळ आणि 50 किलो बिया मिळतात. आपण अश्वगंधा औषधे बनवणार्‍या कंपन्यांना थेट विकू शकता.